سیاست خارجی
واکنش دیپلمات‌ها، نمایندگان مجلس و سران احزاب به پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران
شرط ایران برای مذاکره
پیشنهاد رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره بدون پیش‌شرط با جمهوری اسلامی ایران واکنش‌های وسیع و گوناگونی را از سوی مقامات و فعالان سیاسی ایران در پی داشت. گروهی در ایران بر این باورند که ترامپ به‌دلیل خروجش از برجام قابل اعتماد نیست و برای جلب اعتماد ایران باید به برجام بازگردد.
گروه دیگری نیز معتقدند که نباید پیشنهاد ترامپ را به کلی رد کرد و باید آن را مورد بررسی قرار داد. در این میان علی اکبر ناطق نوری عضو مجمع تشخیص مصلحت درباره پیشنهاد رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره بدون پیش شرط با جمهوری اسلامی ایران گفت: «ابتدا به ساکن ما نباید مذاکره را رد کنیم و بگوییم بیخود کرده است؛ باید تامل داشته باشیم و دستپاچه نشویم، ذوق زده هم نشویم که ترامپ از همین ذوق زدگی ممکن است سوءاستفاده کند، ممکن است ما را تست کرده باشد.» به گفته ناطق نوری، او ادامه داد: «مسئولان ذیربط باید با تدبیر و درایت موضوع را رصد کنند. در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار بگیرد و نهایتا با توجه به موخراتی که شاید داشته باشد ببینند چگونه عمل کنند.» این عضو مجمع تشخیص مصلحت گفت: «نباید همینطوری این پیشنهاد را رد کنیم که بگویند ایران به‌دنبال خشونت و جنگ است و متهم نشویم. از این طرف هم ذوق‌زده نشویم. این مسئله باید به‌عنوان یک موضوع از طریق مسئولان ذیربط مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد و بعد تصمیم‌گیری شود.»
بازگشت به برجام؛ پیش‌شرط مذاکره
در واکنشی دیگر به پیشنهاد رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران، حمید ابوطالبی، مشاور رئیس‌جمهور در حساب توییتری خود نوشت: «کسانی که به گفت‌وگو به‌عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشند، احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است. گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور 2کشور در سازمان ملل در۱۳۹۲، بر این باور استوار بود که می‌توان با التزام به ابزار گفت‌وگو در مسیر اعتمادسازی گام برداشت. برجام دستاورد التزام به گفت‌وگو است؛ بایدآن را پذیرفت.»
در واکنشی مشابه به پیشنهاد ترامپ، سیدمحمد صدر، مشاور عالی وزیر امور خارجه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در اظهاراتی گفت: «این پیشنهاد ترامپ به این خاطر است که بگوید من آمادگی مذاکره داشتم اما طرف ایرانی نپذیرفت لذا برای اینکه این توطئه او خنثی شود، ایران باید بگوید آقای ترامپ در ابتدا باید اول اشتباهات گذشته‌اش را جبران کند و بعد حرف از مذاکره بزند، یعنی رسما اعلام کند که اشتباه کرده از برجام خارج شده و برجام را بپذیرد.»
ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است
در میان واکنش‌ها به پیشنهاد رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره بدون پیش شرط با رئیس‌جمهور ایران، واکنش سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران نیز حاوی نکته مهمی است که گفته: «ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است و به نتایج ملاقات‌هایش و سخنان متناقض خود چندان نمی‌اندیشد.»
به گزارش ایسنا خرازی با اشاره به تجربه تلخ مذاکره با آمریکا و نقض مکرر تعهدات از سوی این کشور گفته: «ترامپ باید قبل از هر چیز خروج آمریکا از برجام را جبران کند و نشان دهد که برای تعهدات اسلاف خود و قوانین بین‌المللی احترام قائل است.»
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور نیز در واکنش به سخنان اخیر رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر انجام مذاکره بدون پیش شرط با ایران گفت: «آمریکا قابل اعتماد نیست. وقتی این کشور با قلدری و به‌صورت یکطرفه از برجام خارج می‌شود چطور می‌توان به آن اعتماد کرد. از طرفی می‌گویند به ایران فشار آورده شود تا ایران تعهدات جدیدی را بپذیرد و از طرف دیگر صحبت از مذاکره بدون پیش‌شرط می‌کنند.»
صداهای متناقض از کاخ سفید
تعدادی از کارشناسان مسائل سیاست خارجی و دیپلمات‌های ایرانی نیز وجود تناقض میان دولتمردان آمریکا را مورد توجه قرار داده‌اند و آن را نشانه بی‌اعتمادی به آمریکا دانسته‌اند؛ حمیدرضا آصفی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه کشورمان با بیان اینکه «ترامپ باید تکلیفش را با خودش مشخص کند» می‌گوید: «ترامپ تکلیف خود را با تندروهای کاخ سفید ازجمله جان بولتون و پمپئو مشخص کند.» وی با بیان اینکه پیش از این از آمریکا در مورد ایران صداهای مختلفی می‌شنیدیم چنانکه دمکرات‌ها یک موضع می‌گرفتند و جمهوریخوا‌هان موضع دیگری و در واقع صدای واحدی از آمریکا بیرون نمی‌آمد، گفت: «اکنون می‌بینیم که صدای واحدی از کاخ سفید در مورد ایران نیز بیرون نمی‌آید.» فواد ایزدی، کارشناس مسائل آمریکا و از منتقدان برجام نیز به اظهارات متناقض وزیرخارجه آمریکا با رئیس‌جمهور آمریکا اشاره کرده و گفته: «یک ساعت بعد از ترامپ، وزیر خارجه مصاحبه می‌کند و 3پیش شرط می‌گذارد؛ که هیچکدام هم ایران نمی‌تواند انجام دهد. در نهایت 12پیش شرطی که پمپئو 3-2ماه پیش داشت را تجمیع کرده و سرفصل‌های آن را گفته است.»
نمایندگان مجلس چه گفتند
در میان نمایندگان مجلس نیز شاهد برخی واکنش‌ها به پیشنهاد ترامپ بودیم. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در سخنانی گفته: «نباید مذاکره به تابویی در مناسبات ایران و آمریکا تبدیل شود.» وی با بیان اینکه ترامپ به خوبی می‌داند که توان مدیریت جنگ با ایران را ندارد، به طرف‌های آمریکایی و غربی هشدار داد که «اگر قدر راهبرد مشارکت جویانه و تنش زدایانه بی‌سابقه ایران را ندانند، حداقل تا یک دهه آینده باید با چراغ قوه به‌دنبال امنیت در غرب آسیا بگردند.»
ظریف به پمپئو پیشنهاد مذاکره غیرمشروط بدهد
پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران در میان فعالان سیاسی و حزبی نیز واکنش‌هایی را در پی داشت. علی شکوری‌راد دبیرکل حزب اتحاد ملت در حساب توییتری خود نوشت: «ابتکار ترامپ در دادن پیشنهاد مذاکره بدون پیش‌شرط در هر زمان و هر مکان به ایران نیازمند یک پاسخ ابتکاری و منطبق با مصلحت و منافع ملی است. حال که وزیر خارجه آمریکا پیشنهاد مذاکره را مجددا مشروط کرده است خوب است ظریف به پمپئو پیشنهاد مذاکره غیرمشروط در مکان و زمان دلخواه بدهد.» در همین حال محمود صادقی از نمایندگان مجلس در اشاره به پیشنهاد ترامپ طی جمله‌ای نوشت: «نقض پیمان برجام بدتر از هر پیش‌شرطی است.»
سخنگوی وزارت خارجه: مذاکره الزاماتی دارد
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص سخنان جدید رئیس جمهور آمریکا مبنی بر اعلام آمادگی بدون پیش شرط برای گفتگو با ایران گفت: باید ببینیم آیا رئیس جمهور آمریکا بعد از سرخوردگی از لفاظی های بی حاصل با تغییر ادبیات خود تصمیم گرفته است دست از زبان تهدید علیه مردم ایران بردارد، گرچه اظهارات بعدی وزیر خارجه آمریکا که بلافاصله بعد از صحبت های آقای ترامپ بیان شد، نشان از سردرگمی و آشفتگی در سیاست خارجی آمریکاست.
قاسمی اظهار داشت: پیشنهاد گفت و گو با ایران از سوی آقای ترامپ در شرایطی ارائه می شود که دولت ایالات متحده آمریکا بدون هیچ توجیهی و خلاف تمام موازین بین المللی از برجام خارج شده و تحریم های غیرعادلانه خود را مجددا بر مردم ایران تحمیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران در عمل ثابت کرده که اهل گفتگو و منطق است و چنانچه تعهدی بپذیرد بدان پایبند می‌ماند. اما آیا آقای ترامپ هم می تواند چنین ادعایی بکند؟ مذاکره شرایط و الزاماتی دارد که تا کنون در گفتار و رفتار آقای ترامپ و همکارانش نشانه ای از آن دیده نشده است. ایشان چگونه می تواند به مردم ایران ثابت کند که سخنان اخیرش از سر یک اراده واقعی بوده و برای عوام‌فریبی بیان نشده است در حالی که وزارت خزانه داری آمریکا کشور به کشور حرکت می کند و به آنها برای ممانعت از همکاری های اقتصادی و بازرگانی با ایران فشار می آورد؟
