
یتیمنوازی به سبک شاطر رحمان

هنوز هم وقتی از نانوایی مرحوم شاطر رحمان میان ریشسفیدهای محله صفائیه و کارخانه سیمان ری یاد میکنیم، نانهای توتک و عطر خوش نانتازه و صدای ورزدادن خمیرهای نان با دستان حسن خلیفه در گرگ و میش صبح، فصل مشترک خاطرات و نوستالژیهای شیرین اهالی است. محسن ماجدی، ریپژوه، تعریف میکند: «یکی از نخستین نانواییهای میدان صفائیه توسط صادق روستایی در دهه 1330راهاندازی و بهتدریج به محل مراجعه کارگران کارخانه سیمان و گلیسیرین تبدیل شد و بعد از او شاطر رحمان، شاگرد وفادار او مسئولیت این نانوایی را برعهده گرفت و با تعهد به خدمترسانی به کارگران و خانوادههایشان، اعتبار خاصی میان اهالی پیدا کرد.»
بهگفته ماجدی، ساعت کار این نانوایی از 3:30صبح شروع میشد. در واقع کارگران کارخانه سیمان و گلیسیرین و باروتکوبی زمان رفتن به محل کارشان نان صبحانه و ناهارشان را از اینجا تأمین میکردند. علاوه بر این، شاطر رحمان برای
حفظ شأن خانوادههای نیازمند کوپنهایی را تهیه کرده بود و آن را برای دریافت نان در اختیار آنها قرار داده بود.
این ریپژوه میگوید: «معمولا شاطر رحمان نانهایی را داخل سبدهای حصیری میگذاشت و رایگان در اختیار کودکان و نوجوانان یتیمی که به نوعی نانآور خانه بودند، میگذاشت تا در حرم شاه عبدالعظیم، ایستگاه ماشین دودی و چشمهعلی بفروشند و برای خودشان درآمد داشته باشند. بسیاری از همین بچهها نزد شاطر رحمان با فوت و فن نانوایی آشنا شدند و برای خودشان کسبوکاری راه انداختند.» آنطور که این ریپژوه میگوید تأمین نان مورد نیاز قهوهخانه، مسافران ماشین دودی، زوار حرم حضرت عبدالعظیم، میهمانان متوفیانی که در گورستان ابنبابویه دفن میشدند بر عهده نانوایی شاطر رحمان بود.
یکی از معروفترین و خوشمزهترین نانهای نانوایی شاطر رحمان نان توتک بود؛ نانهایی که روزهای دلانگیز بهاری خوردنش با پنیر و سبزی تازه اطراف چشمهعلی حسابی خستگی آبتنی بچهها را از یاد میبرد. بهگفته ماجدی، این نانهای توتک در واقع نصف نانهای معمولی بودند و معمولا خانواده برای اینکه اسراف نشود این نان را برای فرزندانشان میخریدند. البته بعضیها هم که تمکن مالی خوبی نداشتند همین نان را برای خانه تهیه
میکردند.