تراموا؛ بادوام و بدون آلودگی

 محمد سرابی ؛ روزنامه‌نگار

تراموا در برخی شهر‌ها روش قدیمی حمل‌ونقل عمومی است که سابقه طولانی دارد و دربرخی شهر‌ها فناوری جدیدی است که به‌تازگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سامانه همچنان در حال استفاده است و با توجه به بهره‌وری زیاد، نداشتن آلودگی و همینطور دوام طولانی‌مدت، یکی از مد‌های رایج حمل و عمومی است.

کشور روسیه - شهر مسکو
تراموای 125ساله
سامانه تراموا در پایتخت روسیه بیش از 125سال قدمت دارد. سابقه ساخت آن به 1899 برمی‌گردد و شهرداری مسکو از سال 1907 تصمیم گرفت که این وسیله حمل‌ونقل را به‌صورت یکی از ابزار‌های اصلی حمل‌ونقل عمومی در شهر دربیاورد. این سامانه دائما گسترش پیدا کرد و توسعه آن همچنان ادامه دارد.
دستگاه‌های تراموا که در مسکو مورد استفاده قرار می‌گیرد معمولا تولید داخل روسیه هستند و نزدیک به 95درصد ساخت آنها درون این کشور انجام می‌گیرد. شهرداری مسکو برای توسعه تراموا با استفاده از فناوری‌های جدید، طرحی با عنوان تراموا‌های خودران ارائه کرده است که در آن، برنامه‌ریزی تراموا با اتوبوس‌ها و مترو هماهنگ می‌شود و حسگر‌های هوشمند حرکات را رصد می‌کنند.

بدون راننده
سرگئی سوبیانین، شهردار مسکو اعلام کرده است که طرح کلی سامانه تراموا تا سال 2030 انجام می‌شود.
نزدیک یک‌ماه قبل نخستین نمونه تراموای بدون راننده به‌صورت آزمایشی شروع به‌کار کرد تا مشخص شود که می‌تواند بدون نقض قوانین راهنمایی و رانندگی ولی با سرعت و دقت بیشتر حرکت کند یا خیر؟ دوربین‌ها و رادار‌هایی که روی این نوع از تراموا‌ها نصب شده است باید بتواند محیط اطراف وسیله نقلیه و همچنین عابران پیاده و خودرو‌ها را تشخیص دهد، در ایستگاه بایستد و در‌ها را با دقت باز و بسته کند. در مراحل اولیه لازم است که یک راننده فرمان‌های سامانه را تأیید ‌کند. با رفع معایب این فناوری، استفاده از تراموا‌های بدون راننده در سال پیش رو آغاز می‌شود. همزمان با آزمایش تراموای بدون راننده، چند قطعه جدید به خطوط قبلی تراموا اضافه شد‌.


کشور مراکش - شهر دارالبیضا
تراموای 13ساله
تراموای شهر دارالبیضا (کازابلانکا) سابقه زیادی ندارد. این سامانه از سال 2012 شروع به‌کار کرد و شرکتی که ترکیب نمایندگان دولت، شهرداری دارالبیضا و سرمایه‌گذاران خصوصی است و مجری و مالک شبکه تراموا به‌شمار می‌آید پروژه ساخت آن را با مشارکت از صنایع حمل‌ونقل فرانسه و اسپانیا انجام داد. بلیت به‌صورت روزانه، هفتگی و ماهانه فروخته می‌شود و برای آن یارانه درنظر گرفته می‌شود.
از سال 2012 استقبال از نخستین خطوط تراموا نشان داد که این وسیله جدید می‌تواند جمعیت زیادی را جابه‌جا کند.
میزان مسافرانی که سوار تراموا می‌شوند از 40هزار نفر در روز‌های اول فراتر رفت و همزمان با توسعه شبکه به بیشتر از 200هزار نفر در سال 2019 رسید. ساعت کاری پیش از شروع ترافیک صبحگاهی شروع می‌شود و تا 10شب ادامه دارد.

استاندارد محیط‌زیست
شهرداری دارالبیضا اعلام کرده است که دلیل راه‌اندازی تراموا در این شهر فقط افزایش ظرفیت حمل‌ونقل نیست بلکه در مقایسه با میزان جابه‌جایی مسافر، سامانه تراموا براساس استاندارد‌های جدید محیط‌زیستی، گاز‌های گلخانه‌ای کمتری تولید می‌کند.
سرفاصله حرکت در شبکه تراموای دارالبیضا هر 10دقیقه یک‌بار است اما شهرداری می‌خواهد با افزایش دستگاه‌ها، آن را به 5دقیقه برساند. دستگاه‌های جدید از اسپانیا وارد می‌شوند و بخشی از تجهیزات الکتریکی آنها در شهر فاس مراکش ساخته می‌شود. ساخت آنها براساس قراردادی در سال 2020 شروع شده است.
طول دستگاه‌های تراموا که در شهر دارالبیضا استفاده می‌شود زیاد است و به 64متر می‌رسد و هر کدام ظرفیت انتقال 1200مسافر را دارد. سرعت حرکت آنها 19کیلومتر بر ساعت است.