زیست‌بوم
تلاش برای آشتی ماهی‌ها با نئور
مداخله انسان در یک دهه گذشته چرخه زیستی این دریاچه را به هم زده است
پوپک قاسمی| اردبیل- خبرنگار:
دریاچه نئور یکی از مناطق بدیع گردشگری و حفاظت شده شمال‌غرب کشور است که در 25 کیلومتری اردبیل واقع شده است و طعم و مزه ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان آن شهرت جهانی دارد. کیفیت و میزان املاح آب این دریاچه و همچنین زندگی نوعی میگو گاماروس که بهترین غذا برای قزل‌آلا محسوب می‌شود باعث شده بود قزل‌آلاهای رنگین‌کمان این دریاچه از نظر رنگ و طعم کم‌نظیر باشند. اما دست مداخله‌گر انسان در یک دهه گذشته چرخه زیستی این دریاچه را به هم زد و قزل‌آلای رنگین‌کمان که گونه منحصر به دریاچه زیبای نئور بود، سال‌هاست که محیط زیست خود را در این تالاب از دست داده است.
ماهی عید، بلای جان قزل‌آلاها
یکی از فعالان محیط زیست استان در گفت و گو با همشهری اظهار کرد: به دلیل دخالت‌های انسانی، اکوسیستم این دریاچه به هم خورده است و ماهی میزبان این دریاچه از سوی گونه مهاجم، از این زیست‌بوم حذف شده است.
«لیلا جوادزاده» می‌گوید: ماهیان مهاجم این دریاچه قبل از نوروز به عنوان ماهی سفره عید به بازار عرضه می‌شوند. به دلیل رهاسازی این ماهی‌ها در رودخانه‌ها و دریاچه نئور از سوی مردم و گردشگران، این گونه در عرض چند سال به سرعت تکثیر شده‌اند.
وی با تاکید بر ضرورت آگاه‌سازی جامعه، بر حساسیت بیشتر مسئولان برای برخورد با تهدیدهای زیست محیطی استان تاکید می‌کند.
مطالعات برای بازگشت قزل‌آلای رنگین‌کمان
مدیر کل محیط زیست استان در گفت و گو با همشهری در مورد دلیل حذف ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان از نئور می‌گوید: ماجرا از این قرار است که به دلیل رهاسازی ماهیان کاراس که گونه‌ای مقاوم از کپوریان هستند، عرصه برای زندگی قزل‌آلاها تنگ شده است. ماهی کاراس کف‌زی است و به سرعت جمعیت میگوهای گاماروس را از بین می‌برد و همین موضوع باعث شده است که غذای اصلی قزل‌آلاها کمیاب شود.
«محمد خداپرست» می‌افزاید: از سال 89 کاهش تکثیر ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان در این دریاچه کاملا محسوس بوده است. پس از نمونه‌گیری از دریاچه در سال 90 مشخص شد که گونه قزل‌آلا رشد چندانی ندارد؛ از طرفی مشاهده شد جمعیت گاماروس‌ها نیز کاهش یافته است.
به گفته این مسئول محیط زیست هم‌اکنون میگو گاماروس به عنوان غذای اصلی ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان تنها به چشمه‌های اطراف دریاچه محدود می‌شود و کاراس‌ها به دلیل مقاوم بودن و قدرت تکثیر بالا به عنوان گونه مهاجم در نئور یکه‌تازی می‌کنند.
خداپرست با یادآوری اینکه ماهی نوع کاراس در هر نوبت 300 هزار تخم می‌گذارد، ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه اکوسیستم دریاچه نئور بهترین محیط برای تکثیر و رشد ماهیان است ماهیان مهاجم کاراس به راحتی تکثیر یافته‌اند و علاوه بر میگوها، نوزادان ماهیان قزل‌آلا را نیز می‌خورند. مدیر کل محیط زیست استان از ارائه طرح‌هایی برای حذف کاراس‌های مهاجم و احیای حیات ماهی‌های قزل‌آلای رنگین‌کمان نئور خبر می‌دهد و می‌گوید: در ابتدا طرح حذف فیزیکی ماهیان کاراس به وسیله سموم شیمیایی مطرح شد که از نظر کارشناسی، این طرح به دلیل عوارض زیست محیطی بر سایر گونه‌های جانوری تایید نشد. خداپرست می‌افزاید: در ادامه تورهایی در اندازه‌های مختلف برای صید این ماهی‌ها خریداری شد اما چون این راهکار هم مقطعی بود و مانع تکثیر نوزادان ماهی کاراس نمی‌شد در نهایت مبارزه ارگانیک پیشنهاد شد.
مدیر کل محیط زیست استان می‌گوید: با همکاری پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های داخلی انزلی پیشنهاد شد برای مبارزه بیولوژیکی با ماهیان کپور گونه کاراس، ماهیان گوشتخوار سوف، اردک‌ماهی و سفره‌ماهی که از کاراس تغذیه می‌کنند در دریاچه نئور رها شوند.
خداپرست در پاسخ به این سوال که آیا رهاسازی ماهیان گوشتخوار در آینده باعث لطمه به بازپروری ماهیان قزل‌آلا در این دریاچه نمی‌شود، بیان می‌کند: همکاران ما تمام گونه‌های گیاهی و جانوری این دریاچه و جوانب زیستی آن‌ها را بررسی و مطالعه کرده‌اند و راهکار مبارزه ارگانیک تهدیدی برای آن‌ها ندارد. ماهیان گوشتخوار تنها از ماهیان کاراس و کپور این دریاچه تغذیه می‌کنند.
علاقه‌مندان محیط زیست و کسانی که خاطره خوشی از صید قزل‌آلا در دریاچه نئور دارند، امیدوارند با به نتیجه رسیدن مبارزه بیولوژیکی با ماهیان کاراس، این دریاچه با کمترین هزینه زیست محیطی به شرایط طبیعی گذشته بازگردد و بار دیگر ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان نئور زینت‌بخش سفره‌های مردم اردبیل شود.
