مشارکت اجتماعی با انتقال خون

رحیم شهرتی‌فر | معاون اجتماعی استاندار :‌

در مرداد سال 1353 سازمان انتقال خون ایران با هدف ترویج اهدا، تهیه و تأمین خون و فراورده‏‌های سالم و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند، به‌خصوص مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی به وجود آمد. سپس‌ سالروز تأسیس این سازمان در این روز نام‏گذاری شد. جمع‌‏آوری خون از داوطلبان اهدا، آماده‏ کردن آن برای نجات بیماران، ایجاد پایگاه در بیمارستان‏ها و واحدهای تهیه خون، ثبت اطلاعات برای دعوت به اهدای خون و توزیع خون و فراورده‏های آن به مراکز درمانی و بیمارستان‏ها و... از کارهای سازمان انتقال خون ایران است.

هر انسان بالغ با وزن متوسط پنجاه کیلوگرم، حدود 5/5 تا 6 لیتر خون دارد و با اهدای 250 تا 450 سی‏سی از خون خود، نه فقط به سلامت خود لطمه نمی‌زند، بلکه نجات‌بخش زندگی دیگری خواهد شد. اهدای خون می‏تواند در کشف بیماری‏های نهفته در اهدا‌کنندگان مؤثر باشد. هر شخص سالم می‏تواند هر سال تا 4 بار با فاصله هشت هفته (دو ماه) خون اهدا کند. در آذربایجان شرقی از اوایل دهۀ 60 و با توجه به ضرورت ایجاد این مرکز، سازمان انتقال خون در تبریز افتتاح شد. این مرکز توسعه یافت و توانست در سال‌های گذشته منشأ آثار مثبتی در استان باشد. با وجود مشکلاتی که وجود داشت این مرکز توانسته است یکی از مراکز تهیه خون سالم و فراورده‌های مرتبط در استان و حتی کشور باشد. با توجه به اعلام نیاز تبریز و شهرهای استان و استقبال مردم، توسعه مراکز انتقال خون با کمک مسئولان ارشد استانی در اولویت قرار گرفت و هر چند با وضع مطلوب فاصله دارد، مسیری که برای توسعه باید در نظر گرفته شود، مناسب است. 

مسئولان ارشد استان برای توسعه روند انتقال خون به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای مشارکت اجتماعی در حوزه سلامت برنامه‌ریزی دارند. در سال‌های اخیر به موضوع ترویج اهدای خون توجه شده است. یکی از راهکارهای توسعه این روند، همکاری رسانه‌هاست که می‌توانند به توسعه این رفتار کمک شایانی کنند و حرکت‌های ناشیانه و نادرست می‌تواند این عادت را تضعیف کند. رسانه‌ها نباید ناخواسته به تضعیف این عادت دامن بزنند. در برخی کشورها فراورده‌های خونی را می‌فروشند، اما در کشور ما این موضوع با ارزش‌های انسان‌دوستی ما سازگار نیست و مردم ‌داوطلبانه به اهدای خون همت می‌کنند. به‌خصوص در سال‌های دفاع مقدس و بمباران شهرهایی مانند تبریز که نیاز به خون وجود داشت، گروه‌های مردمی‌ بدون این‌که کسی از آنان خواسته باشد، برای اهدای خون داوطلب می‌شدند.

در سال‌های اخیر رویکرد اهدای خون در ایام و مناسبت‌های ویژه افزایش یافته است، تا آنجا که برخی مراکز با مشکل نگهداری خون تازه مواجه می‌شوند و از مردم درخواست کرده‌اند ‌در ایامی غیر از عاشورا یا 21 ماه رمضان برای اهدای خون مراجعه کنند یا مراجعه را به روزهایی موکول کنند که این مرکز نیازمند اهدای خون است. یکی از اقداماتی که می‌تواند موجب رفاه بیشتر اهدا‌کنندگان خون شود، توسعه مراکز اهدای خون سیار است که در مصلای امام خمینی(ره) تبریز این پایگاه در مناسبت‌های خاص دایر می‌شود. 

برای توسعه این پایگاه‌ها مسئولان استانی و شهری نیز همکاری خواهند کرد و در محلات مشخص ‌ کانکس‌های بهداشتی و استانداردی‌‌ برای این منظور در نظر گرفته شده است تا این کار صورت گیرد. آشنا کردن مردم با مزایای اهدای خون رویکرد دیگری است که با همکاری جمعی رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی شفاف مسئولان انتقال خون استان می‌تواند انجام شود. برای توسعه این روند مسئولان استان در برنامه‌های انتقال خون مشارکت می‌کنند.