مرگ طغرل در طجرشت

موقعیت: شمال تهران
موضوع:  تاریخچه و وجه‌تسمیه تجریش

قدمت بزرگ‌ترین و معروف‌ترین آبادی اطراف تهران که نقطه کانونی و مرکزی گستره شمیران نیز به شمار می‌رفت، به چند قرن پیش برمی‌گردد. با استناد به منابع مکتوب می‌توان گفت قدمت این آبادی کهن دست‌کم به دوره سلجوقی برمی‌گردد؛ به همان دوران که تجریش را طجرشت یا تیگراه می‌خواندند و حتی در آن برهه نیز تجریش خوش آب و هوا را گل سرسبد این گستره می‌دانستند. سیدمهدی اعرابی، شمیران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «آنطور که در لغتنامه دهخدا آمده، طجرشت معانی مختلفی دارد؛ ازجمله اینکه به مکانی باصفا که باغ‌ها و کوشک‌های فراوان داشته باشد، طجرشت گفته می‌شود. اگرچه بیشترین نشانه‌ها و ارجاعات به نام آبادی تجریش در منابع مکتوب و اسناد دوره قاجار دیده می‌شود، اما نخستین‌بار نام تجریش با واژگانی مانند طجرشت یا تیگراه در متون تاریخی سال‌های 455هجری قمری مانند کتاب راحت‌الصدور تکرار شده است؛ یعنی در دوره‌ای که طغرل سلجوقی در ری حکومت می‌کرد.» نام طجرشت در دیگر متون تاریخی نیز وجود دارد. راوندی، مورخ تاریخ، در شرح سلطنت طغرل سلجوقی آورده است: «آنگاه سلطان از تبریز به‌سوی ری رفت. اندک مایه رنج بر وی مستولی شد، به قصران بیرونی، در ری به دیه طجرشت (تجریش) از جهت خنکی هوا نزول فرمود، چه حرارت هوا به غایت بود (به سال ۴۵۵ قمری).» جالب اینجاست که طغرل در همان تجریش وفات یافت و جنازه‌اش برای دفن به ری منتقل شد.
چند قرن بعد، در دوره‌ای که قاجاریان، تهران را به پایتختی برگزیدند، باغ‌های شمیران به دل آنها هم مقبول افتاد. از همان دوره بود که برخی باغ‌های تجریش نیز مانند دیگر باغ‌های آبادی‌های شمیران به ییلاق اعیان و اشراف تبدیل شد و نام تجریش بیش از پیش سر زبان‌ها افتاد. آبادی تجریش اما روزگاری در نقطه کنونی قرار نداشت. اعرابی می‌گوید: «چند قرن پیش، آبادی تجریش در محدوده کنونی پل رومی قرار داشت؛ روستایی به نام تیغستان که ساکنانش به دلایلی چون سیل و... به حوالی آرامگاه امامزاده صالح(ع) کوچ کردند و سنگ بنای آبادی کنونی تجریش را نهادند.»