استاد نقض عهد

بهاره محبی-روزنامه‌نگار

توافق تبادل اسرا میان جنبش مقاومت فلسطین (حماس) و رژیم صهیونیستی به‌دلیل نقض مکرر تعهدات از سوی تل‌آویو متوقف شده است. براساس این توافق که ۳۰ دی‌‌ماه ۱۴۰۳ به اجرا درآمد، قرار بود اسرای هردو طرف آزاد شوند و مرحله‌های بعدی توافق نیز به مرور زمان اجرا شود.
روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از مسئولان اسرائیلی و میانجی‌ها نوشته که بیانیه حماس در رابطه با عدم‌پایبندی اسرائیل به تعهدات خود در مرحله نخست توافق آتش‌بس و مبادله اسرا دقیق و درست است. در این گزارش آمده: «اسرائیل به ارسال صدها هزار چادر برای غزه و سایر کمک‌های وعده داده‌شده پایبند نبوده است. این بخش از بحران می‌تواند حل شود؛ به‌شرطی که اسرائیل اجازه ورود کمک‌های بیشتری به غزه را بدهد.»

جزئیات نقض پروتکل انسانی از سوی اشغالگران
آنچه توافق شده بود
  ارسال 12هزار کامیون کمک‌های بشردوستانه
  50کامیون سوخت روزانه
   60هزار واحد مسکونی موقت
   200هزار چادر
آنچه در عمل وارد غزه شد
   8500کامیون کمک‌های بشردوستانه
   15کامیون سوخت روزانه
   هیچ واحد مسکونی موقتی ارسال نشده است.
   فقط 20هزار چادر

نقض‌‌ها
   کمبود 3500کامیون کمک‌های بشردوستانه
   کمبود 35کامیون سوخت روزانه
   محرومیت صدها هزار نفر از محل اسکان موقت (کمبود چندهزار واحد مسکونی موقت)
منبع: مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین

واکنش مقام‌های حماس
  عبداللطیف قانوع، سخنگوی حماس: حماس آماده ازسرگیری روند تبادل اسراست؛ به شرطی که رژیم صهیونیستی تعهدات مرحله نخست توافق را اجرا کند.
   سامی ابوزهری، از رهبران حماس: ترامپ باید به‌خاطر داشته باشد که توافقی وجود دارد که هر دو طرف باید به آن احترام بگذارند و این تنها راه بازگشت اسراست. زبان تهدید هیچ ارزشی ندارد و فقط اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند.
   اسامه حمدان، از رهبران جنبش حماس: تصمیم مقاومت برای به تأخیر انداختن تحویل اسرای اسرائیلی به‌دلیل تعطیلی ۹۰درصد از پروتکل‌های انسانی توسط رژیم اشغالگر صهیونیستی بود. ما از میانجی‌ها خواستیم برای اجرای کامل توافق آتش‌بس بر رژیم اشغالگر فشار وارد کنند، اما آنها پاسخ مثبتی ندادند.

اذعان منابع عبری به نقض توافق صهیونیست‌ها

حماس توافق را نقض نکرده است
  روزنامه عبری‌زبان معاریو نوشته: وزارت دفاع (جنگ) معتقد است که حماس تاکنون توافق آتش‌بس را نقض نکرده است و در حال حاضر شک و تردیدهایی وجود دارد که آیا تل‌آویو قادر به اتخاذ اقداماتی علیه آن خواهد بود یا خیر. طبق برآوردهای منابع اسرائیلی، حماس در شرایط کنونی منفعتی در بازگشت به جنگ نمی‌بیند.

واکنش شتابزده طرف اسرائیلی
  روزنامه عبری‌زبان یدیعوت آحارانوت: طبق توافق، مذاکرات درباره مرحله دوم باید دوشنبه گذشته آغاز می‌شد، اما هیچ اقدامی انجام نشد و حتی جلسه کابینه امنیتی هم تشکیل نشد. هیأت اسرائیلی که به دوحه اعزام شد، به جای آغاز مذاکرات درباره مرحله دوم، فقط دستور داشت مسائل فنی مربوط به مرحله اول را بررسی کند که این نقض توافق محسوب می‌شود. تأخیر اسرائیل در مذاکرات مرحله دوم، همزمان با اعلام ترامپ درباره طرح آوارگی ساکنان غزه و اظهارات برخی مقام‌های اسرائیلی درمورد ازسرگیری عملیات نظامی، باعث شده حماس احساس کند که تل‌آویو قصد دارد مرحله اول توافق را طولانی و تنها به آزادی اسرا بسنده کند.

تعویق آزادی اسرا به‌خاطر نتانیاهو بود
  یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون رژیم صهیونیستی نیز اذعان کرده که اقدام حماس در تعویق آزادی اسرای اسرائیلی در واقع پاسخی به اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بوده که گفته است به‌دنبال مرحله دوم توافق نیست.

تهدید ترامپ درباره بازشدن درهای جهنم
درحالی‌که حتی صهیونیست‌ها نیز اذعان می‌کنند کارشکنی و نقض تعهدات از سوی اسرائیل عامل توقف فرایند تبادل اسرا بوده است، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در واکنش به خبر تعویق آزادی اسرای اسرائیلی در غزه تهدید به لغو این توافق کرده و مدعی شده است که درهای جهنم گشوده خواهد شد. ترامپ گفته است:

  اگر تا ساعت ۱۲ظهر روز شنبه همه اسرا از غزه آزاد نشوند، خواستار لغو آتش‌بس خواهم شد و درهای جهنم را به روی غزه خواهم گشود.
   اسرائیل تصمیم خود را خواهد گرفت، اما برای او توافق از ساعت ۱۲ ظهر شنبه لغو خواهد شد.
   شرایط سلامتی گروگان‌هایی که شنبه گذشته آزاد شدند، بسیار نامناسب بوده و بیش از این نمی‌توان برای آزادی اسیران دیگر صبر کرد.
   اگر اردن و مصر طرح کوچاندن فلسطینیان و پذیرش آنها را نپذیرند، ممکن است کمک‌های مالی به آنها را متوقف کنم. احتمالا با نتانیاهو در این رابطه گفت‌وگو خواهم کرد.

سوابق ترامپ در نقض عهد
دونالد ترامپ در شرایطی تهدید کرده که خواستار لغو آتش‌بس خواهد شد که سابقه طولانی در نقض عهد دارد. او در دور نخست ریاست‌جمهوری نیز از شمار زیادی از پیمان‌ها و توافق‌‌های بین‌المللی خارج شد؛ رویکردی که در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش نیز دنبال می‌کند.
برخی از سازمان‌ها و پیمان‌هایی که دونالد ترامپ دستور خروج از آنها را صادر کرده است:

دور دوم ریاست‌جمهوری
   شورای حقوق بشر سازمان ملل
   توافقنامه آب‌وهوایی پاریس
   سازمان بهداشت جهانی

دور اول ریاست‌جمهوری
   پیمان پاریس برای تغییرات اقلیم
   توافق هسته‌ای ایران (برجام)
   پیمان آسمان‌های باز (اجازه پرواز بر فراز مناطق کشورهای عضو پیمان)
   سازمان بهداشت جهانی
   پیمان اقیانوس آرام (توافق تجاری استرالیا، کانادا، شیلی، ژاپن، برونئی، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپور و ویتنام)
   سازمان یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد)
   پیمان منع موشک‌‌های هسته‌ای میان‌برد
   شورای حقوق بشر سازمان ملل
   پیمان نفتا (توافقنامه‌ تجاری آمریکا، کانادا و مکزیک)