بخشش هدیه 500 ميليونی معلم فداكار

فهیمه طباطبایی-روزنامه‌نگار

دومین دوره بین‌المللی « جایزه معلم» یک برنده از شرق استان یزد یعنی «بهاباد» داشت. معلمی که بی‌سر و صدا در دهه 70، تلاش کرد یک کار خلاقانه و نوآورانه انجام دهد و شهر کوچک کویری‌اش را قربانی دیده نشدن، کمبود بودجه، نبود امکانات، دوری از مرکز و... نبیند؛ کاری شبیه قدم‌های اولیه جبار باغچه‌بان در مرند و تبریز برای بهبود وضعیت آموزش کودکان. این معلم بهابادی که این روزها اسمش سر زبان‌ها زیاد می‌چرخد و 33سال است زیست‌شناسی درس می‌دهد و دانش‌آموزانش را هم عاشق طبیعت و نگهداری از آن کرده، «رضا‌زینلی» است که هنوز رویای ارتقای موزه علوم طبیعی بهاباد را دارد.

داستان معلمی کردن «رضا زینلی» در نگاه اول خیلی سرراست و یک خطی می‌آید؛ معلمی که عاشق کارش است و تلاش کرده این عشق را به دانش‌آموزانش در یک شهرستان در جنوب شرق یزد منتقل کند و به همین دلیل برنده یک جایزه 500میلیون تومانی بین‌المللی شده است اما این همه داستان نیست.

تأسیس موزه در یک شهرستان دورافتاده
رضا زینلی سال 1376تصمیم می‌گیرد برای بهتر یاد دادن درس زیست‌شناسی به دانش‌آموزان یک موزه طبیعی علوم آفرینش با 5محور گیاه‌شناسی، جانورشناسی، سنگ، فسیل و میکروبیولوژی در بهاباد یزد ایجاد کند. او پیشنهاد ساخت این موزه را به آموزش و پرورش بهاباد می‌دهد و خودش پیگیر آن می‌شود و این موزه را با اندک امکاناتی در آن سال راه می‌اندازد. او دراین‌باره می‌گوید: « برای ایجاد این موزه، 2هدف در ذهنم داشتم؛ اول اینکه دانش‌آموز با مشاهده و لمس بتواند مطالب دشوار کتاب زیست‌شناسی را درک کند و دوم اینکه لذت یادگیری را در آنها افزایش دهم.»

کمک خیران برای ساخت موزه
اما ساخت این موزه آن هم در یک شهرستان که با مرکز استان فاصله زیادی داشته، چندان هم راحت نبوده است؛ چرا که جلوتر از ساخت یک موزه زیست‌شناسی، ده‌ها اولویت دیگر پیش روی مسئولان دولتی بهاباد بوده و ساخت این موزه در بهاباد به هیچ وجه توجیه منطقی نداشته است. زینلی می‌گوید: « اوایل جا انداختن این موضوع سخت بود چون مسئولان تأثیر ایجاد این موزه را به درستی درک نمی‌کردند و کاری نبود که قبلا در جای دیگری تجربه شده و درسش را پس داده باشد. اما توانستیم به مرور با کمک خیرین و سپس بخشدار و فرماندار وقت، این موزه را در شهرستان 10هزار نفره بهاباد راه بیندازیم.»

جمع‌آوری 5500 اثر در 27 سال
موزه در 3دهه گذشته کم‌کم جان می‌گیرد و علاوه بر دانش‌آموزان، به پاتوقی برای علاقه‌مندان به طبیعت تبدیل می‌شود و تا به امروز 5هزار و 500اثر در حوزه آبزیان، فسیل، حیات وحش، سنگ و گیاه در این موزه جمع‌آوری شده است. این معلم نمونه بین‌المللی می‌گوید: «جمع‌آوری این آثار طبیعی نیز حکایت جالبی دارد. مردم بهاباد و شهرستان‌های اطراف، گروه بزرگی از کسانی هستند که دوست دارند این موزه پیشرفت کند. آنها اگر در طبیعت، حیوانات یا جانوران و پرندگانی را ببینند که بر اثر سانحه تصادف یا به شکل طبیعی مرده باشند، آن را به موزه می‌آورند و در اختیار ما می‌گذارند. از طرفی چند سال پیش، مسئولان محیط‌زیست به ما یک یوزپلنگ تاکسیدرمی شده، اهدا کردند و گفتند که جاهای دیگری بوده که این یوز را در اختیارشان قرار دهیم اما ترجیح دادیم این موزه تخصصی، میزبان آن باشد.»
اقدامات زینلی به این موزه ختم نمی‌شود. او محتوای آموزشی نیز برای موزه آماده می‌کند و کارگاه آموزشی هوشمند نیز در کنار آن راه می‌اندازد. البته اینها  در کنار تدریس آقای زینلی در مقطع متوسطه دوم مدرسه رفیعی بهاباد است. «این موزه باعث شد شهر ما از انزوا خارج شود و ارتباطات علمی و اجتماعی پیرامون آن شکل بگیرد.»

جایزه 500 میلیونی چه شد؟
اما ماجرای اهدای جایزه 500میلیونی این معلم به موزه آفرینش بهاباد چیست؟ « من وقتی در این رقابت بین‌المللی که از سوی مؤسسه برهان برگزار شده بود شرکت کردم و برنده شدم، تصمیم گرفتم آن را برای موزه هزینه کنم. چون زمینی 20هکتاری با یک ساختمان 1400متری برای این موزه درنظر گرفته شده بود و 4سال است که در حال تجهیز داخلی آن هستیم و به اعتبار نیاز داشتیم. وقتی آقای وزیر گفتند که 500میلیون به موزه می‌دهند و نیاز نیست من جایزه‌ام را به این کار اختصاص دهم گفتم چه بهتر حالا یک میلیارد تومان را صرف تجهیز موزه می‌کنیم.»
آقای زینلی 4فرزند دارد و این 500میلیون می‌توانست یکی از ده‌ها گره زندگی‌اش را باز کند اما باز کردن گره موزه مهم‌تر بود. «همیشه بچه‌هایم می‌گویند که ما یک آبجی داریم به اسم موزه آفرینش و آنها هم در این مسیر با من هم‌نظر هستند.»
رضا زینلی حالا عنوانش فراتر از یک معلم زیست‌شناسی است. او در روزگاری که کارها با فعل نشد همراه است نماد امید است؛ عده‌ زیادی در تلاشند که معلمی را به واسطه حقوقش، شغلی بی‌اثر جلوه دهند.