گزارش
هنر 2هزارساله تالاب‌نشینان
حصیربافی شادگان قرار است ثبت ملی شود و مردم معتقدند این ثبت برند، شادگان را در مسیر جهانی‌شدن قرار می‌دهد
راحله عبدالحسینی- رسول عوده‌زاده
شادگان، شهر نخل و نی، با تاریخی کهن در کنار تالاب بین‌المللی شادگان، قرن‌هاست فرهنگ خاص خودش را دنبال می‌کند؛ فرهنگی که نه‌تنها در مراسم عزا و عروسی دیده می‌شود، بلکه با معماری، سبک زندگی و معیشت شادگانی‌ها هم گره خورده‌است. رد پای صنایع‌دستی این خطه نیز به تالاب باسخاوت شادگان می‌رسد و زیباترین حصیربافی از نی و نخل تولید می‌شود.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به‌تازگی خبر داده که حصیربافی شادگان ظرفیت ملی‌شدن دارد. هنرمندان حصیرباف روستاهای شادگان از این طرح استقبال کرده‌اند و معتقدند با ملی‌شدن شادگان به‌عنوان شهر حصیربافی، برند حصیر شادگان جهانی خواهد شد.
شهر ملی حصیر
شادگان پیش از آنکه به میدان نفتی، کشاورزی، نخلستان، دامداری و قهوه عربی‌اش مشهور باشد، با تالاب شادگان شناخته می‌شود؛ تالابی که با پرورش نی، عرصه‌ای برای هنرمندی شادگانی‌ها فراهم کرده‌است تا با ساقه‌های نی زیرانداز و سبد ببافند و حصیرهای نی‌بافی‌شده را با تیرهای چوبی برای سقف خانه‌ها استفاده کنندیا مضیف یا همان خانه‌های کنار تالاب را با نی و چوب بسازند. بهره‌مندی اهالی از گشاده‌دستی تالاب قدمتی تاریخی دارد و گره‌خوردن معاش شادگانی‌ها با حصیربافی فقط بخشی از این سخاوتمندی است. حالا هنرمندان حصیرباف شادگان چشم‌انتظارند تا زودتر ملی‌شدن شادگان به‌عنوان شهر حصیربافی را ببینند. معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به‌تازگی مهمان موزه افتتاح‌نشده صنایع‌دستی در شادگان شده‌است. مریم جلالی به همشهری می‌گوید: «حصیربافی شادگان ظرفیت ملی‌شدن دارد. باید تشکل‌های مردم‌نهاد و انجمن‌ها را فعال کنیم؛ مردمی‌سازی یعنی همین.»
برند حصیر شادگان
به‌گفته مریم جلالی، ثبت ملی یک مسئولیت است، نه امتیاز. او ادامه می‌دهد: «باید ظرفیت‌ها و مسئولیت‌های نهادهای مختلف را یادآوری کنیم؛ زیرا اقدامات بعد از ثبت ملی مهم‌تر از خود ثبت است.» این موضوع را با سهیلا جلیل‌زاده، کارآفرین اهل شادگان که 13سال است با آموزش حصیربافی در روستاها اشتغال‌زایی کرده تا آوازه شادگان به گوشه‌وکنار کشور برسد، در میان می‌گذاریم. جلیل‌زاده معتقد است ملی‌شدن شهر شادگان برای هنر حصیربافی به تجاری‌سازی این هنر کمک زیادی می‌کند و ادامه می‌دهد: «در این صورت است که شادگان دیده شده و مرغوبیت آثار صنایع‌دستی برای خریدار اثبات می‌شود.» جلیل‌زاده قابلیت حصیربافی برای صادرات را در گرو داشتن برند می‌داند و می‌گوید: «اگر برند داشته باشیم فقط محصول باکیفیت و مرغوب به صادرات راه پیدا می‌کند.»
2هزار سال قدمت
حصیربافی شادگان که هم با نی و هم با برگ نخل انجام می‌شود، با حصیربافی شهرهای دیگر استان خوزستان متفاوت است. جلیل‌زاده می‌گوید: «حصیربافی شادگان قدمت 2هزارساله دارد و با حصیربافی دزفول یا بهبهان در ریزه‌کاری‌ها متفاوت است. حصیر شادگان که از نی و درخت نخل است، بافتی مشبک دارد، نه منسجم و با سوزنی دسته‌چوبی بافته می‌شود. برگ نخل هم با دست هنرمند هدایت می‌شود. میوه، سبزی و نان داخل این نوع سبد حصیری تازه می‌ماند و کپک نمی‌زند.»
