ناهید پیشور
بهمن ۱۳۶۱ نخستین دوره جشنواره فیلم فجر در حالی برگزار شد که به‌نظر می‌رسید متولیان و برنامه‌ریزان این دوره الگوی جشنواره جهانی تهران را پیش روی خود قرار داده بودند. در جشنواره جهانی تهران، فیلم‌های خارجی و ایرانی در یک بخش رقابتی قرار می‌گرفتند و تعداد فیلم‌های ایرانی پذیرفته شده در مسابقه کمتر از انگشتان دست بود. به این ترتیب، نخستین جشنواره فیلم فجر، گرچه برگزیده‌ای در بخش فیلم‌های بلند نداشت، ولی برای نخستین و آخرین‌بار فیلم‌های ایرانی در کنار فیلم‌های خارجی در بخش مسابقه قرار گرفتند. از ۲۱ فیلم بخش مسابقه فقط ۵فیلم ایرانی بودند. ظاهرا مدیران تازه‌نفس وزارت ارشاد که تجربه چندانی در برگزاری جشنواره نداشتند، از مشاوره جمال امید و بهرام ری‌پور بهره مند شده بودند.
ترکیب فیلم‌های خارجی بخش مسابقه را هم اغلب آثاری از اردوگاه شرق تشکیل می‌داد؛ از فیلم‌های روسی و چینی تا آثار اروپای شرقی مثل «بالینت فابیان به‌سوی خدا می‌رود» ساخته زلتان فابری، فیلمساز شهیر مجاری. اختصاص 2بخش «چشم‌انداز سینمای کوبا» و «سرخ‌پوستان و سیاه‌پوستان در سینما» منطبق با حال و هوای روز جامعه انقلابی ابتدای دهه ۱۳۶۰ بود و طبعا مخاطبانی هم داشت. اما دستاورد مهم نخستین جشنواره فیلم فجر برای دوستداران جدی سینما بخش «سینمای ایتالیا از نئورالیسم تا امروز» بود؛ ضیافتی برای نمایش تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما با فهرست پر و پیمانی که از «رم شهر بی‌دفاع»، «آلمان سال صفر» و «ژنرال دلارووره» روبرتو روسلینی و «دزد دوچرخه» و «معجزه در میلان» ویتوریو دسیکا تا «سالواتوره جولیانو»، «دست‌ها روی شهر» فرانچسکو رزی و «برادر خورشید، خواهر ماه» فرانکو زفیرلی را شامل می‌شد؛ بسته پیشنهادی جذاب برگزار‌کنندگان دوره اول برای دوستداران سینمای هنری اروپا که تماشاگر هدف خود را بیشتر از میان مخاطبان کانون فیلم تعطیل شده و دانشجویان و روزنامه‌نگاران
جست‌وجو می‌کرد.
فراموش نکنیم که در مقطع برگزاری نخستین دوره جشنواره فیلم فجر، هنوز اکران فیلم خارجی در شمایلی متنوع و گسترده جریان داشت و فیلم‌هایی چون «جاده» فدریکو فلینی و «نبرد الجزیره» جیلو پونته کوروو(حاضر در بخش سینمای ایتالیا از نئورالیسم تا امروز) یا «آپاچی» رابرت آلدریچ (به نمایش درآمده در بخش سرخ‌پوستان و سیاه‌پوستان در سینما) پیش‌تر روی پرده سینماها آمده و اکران عمومی شده بودند.
یک‌بار برای همیشه
در همینه زمینه :
بیا و بنگر
پاسخ به سؤالات پزشکی
هالیوود