این جریان‌ها عمدتاً با ایدئولوژی‌های غیراسلامی و ضدغربی فعالیت می‌کردند و از حمایت قدرت‌هایی مانند شوروی یا برخی دولت‌های منطقه‌ای برخوردار بودند. این جریانات شامل چپ‌گرایان کمونیست، سازمان مجاهدین خلق و گروه‌های قومی مسلح بودند که در ادامه، تحلیل و تناظر آنها با مدل‌های امروزین ارائه می‌شود.
جریان‌های چپ (کمونیست‌ها)
مشخصات فکری و عملیاتی
فکری: ایدئولوژی مارکسیسم-لنینیسم. تأکید بر مبارزه طبقاتی، انقلاب کارگری، نفی سرمایه‌داری و استعمار غربی. مخالفت با دین به‌عنوان ابزاری برای سرکوب طبقات فرودست.
عملیاتی: ایجاد جنبش‌های کارگری، اعتصابات گسترده و در مواردی عملیات‌های مسلحانه برای سرنگونی نظام‌های سرمایه‌داری و غرب‌گرایانه.
نمونه‌های تاریخی
حزب توده ایران: همکاری با شوروی برای پیشبرد اهداف کمونیستی در ایران. تلاش برای کودتا در ارتش در سال ۱۳۳۲ و نفوذ در دولت ملی دکتر مصدق.
چریک‌های فدایی خلق: گروه مسلح چپ که در دهه ۱۳۵۰ عملیات‌هایی علیه رژیم پهلوی انجام دادند.
نوع تقابل با غرب
چپ‌گرایان، به‌ویژه حزب توده، غرب را نماد استعمار و امپریالیسم معرفی کرده و مقابله با سیاست‌های آمریکا و انگلیس را اولویت خود قرار داده بودند.
تقابل با امام(ره) و واکنش ایشان
اختلاف فکری: امام خمینی(ره) مادی‌گرایی و الحاد چپ را ناقض اصول اسلامی می‌دانست و بر ماهیت دینی انقلاب تأکید می‌کرد.
عملیاتی: نیروهای چپ پس از انقلاب تلاش کردند با نفوذ در نهادهای دولتی یا حتی شورش مسلحانه، انقلاب اسلامی را به سمت مارکسیسم متمایل کنند.
روش امام(ره): امام خمینی(ره) با تکیه بر حمایت مردمی و تأکید بر استقلال از شرق و غرب، تفکرات چپ را ناکام گذاشت. تأکید بر معنویت و عدالت اسلامی، جایگاه چپ را در جامعه به‌شدت تضعیف کرد.
تناظر امروزین
گروه‌هایی مانند «پژاک» یا جریان‌های کارگری-چپ که با حمایت غیرمستقیم از سوی قدرت‌های منطقه‌ای یا غربی، در ایران یا منطقه فعالیت می‌کنند.
سازمان مجاهدین خلق (منافقین)
مشخصات فکری و عملیاتی
فکری: تلفیق ایدئولوژی اسلامی با مارکسیسم (اسلام التقاطی)، اعتقاد به مبارزه مسلحانه برای براندازی نظام‌های حاکم.
عملیاتی: عملیات تروریستی، جاسوسی و همکاری با دشمنان خارجی برای سرنگونی نظام.
نمونه‌های تاریخی
ترور شخصیت‌های انقلابی: مانند شهید بهشتی و ۷۲ تن در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی.
همکاری با صدام: در جنگ تحمیلی، عملیات‌های نظامی مشترک با ارتش بعث علیه ایران (مانند عملیات فروغ جاویدان).
نوع تقابل با غرب
اگرچه در ابتدا ضدغرب بودند، اما پس از شکست در داخل ایران، حمایت قدرت‌های غربی را برای مقابله با جمهوری اسلامی جلب کردند.
تقابل با امام(ره) و واکنش ایشان
اختلاف فکری: امام(ره) آنها را منافق نامید، چرا که تفکر التقاطی آنها را مغایر با اسلام ناب می‌دانست.
عملیاتی: منافقین مستقیماً با ترور و خشونت مسلحانه، علیه نظام اقدام کردند.
روش امام(ره): امام(ره) با بسیج مردمی و نهادهایی مانند سپاه پاسداران، این سازمان را از نظر نظامی شکست داد. ایشان همچنین با افشای ماهیت خیانتکارانه آنها، مشروعیت‌شان را از بین برد.
تناظر امروزین
سازمان منافقین همچنان با حمایت غرب، به‌ویژه آمریکا و اسرائیل، در آلبانی مستقر است و به فعالیت علیه جمهوری اسلامی ادامه می‌دهد.
گروه‌های قومی مسلح با حمایت قدرت‌های غیرغربی
مشخصات فکری و عملیاتی
فکری: تلفیق ملی‌گرایی قومی با ایدئولوژی‌های سوسیالیستی یا سکولار. تلاش برای تجزیه کشور به بهانه خودمختاری.
عملیاتی: شورش‌های مسلحانه، حمله به پایگاه‌های نظامی و ایجاد بی‌ثباتی در مناطق مرزی.
نمونه‌های تاریخی
حزب دمکرات کردستان ایران: شورش‌های مسلحانه در کردستان در سال‌های اولیه انقلاب با حمایت شوروی.
جنبش خلق ترکمن: شورش‌های قومی در ترکمن‌صحرا با حمایت برخی دولت‌های خارجی.
نوع تقابل با غرب
این گروه‌ها به‌طور مستقیم با غرب درگیر نبودند، اما با حمایت شوروی یا دولت‌های منطقه‌ای (مانند بعث عراق)، سعی در مقابله با غرب‌گرایی داشتند.
تقابل با امام(ره) و واکنش ایشان
اختلاف فکری: امام خمینی(ره) هرگونه تجزیه‌طلبی را مغایر با وحدت ملی و اصول اسلام می‌دانست.
عملیاتی: این گروه‌ها با شورش مسلحانه و حملات نظامی به مقابله با دولت مرکزی پرداختند.
روش امام(ره): امام خمینی(ره) ضمن دعوت به مذاکره و آشتی ملی، از قدرت نظامی برای سرکوب شورش‌ها استفاده کرد. حمایت مردم از انقلاب، این جریان‌ها را به حاشیه راند.
تناظر امروزین
گروه‌هایی مانند پژاک، کومله و گروه‌های تجزیه‌طلب دیگر در منطقه که از حمایت آمریکا، اسرائیل، یا برخی کشورهای عربی برخوردارند.
جمع‌بندی و مدل امروزین
چپ‌گرایان:
پژاک، جریان‌های کارگری تحت حمایت قدرت‌های منطقه‌ای
منافقین:
حضور در آلبانی و فعالیت‌های تبلیغاتی و جاسوسی علیه ایران
گروه‌های قومی مسلح:
پژاک و دیگر تجزیه‌طلبان
روش امام خمینی(ره) همچنان مبنای مدیریت این چالش‌هاست:
حفظ استقلال ایدئولوژیک و مردمی
استفاده از قدرت نظامی برای سرکوب تهدیدات امنیتی
تقویت هویت اسلامی و انسجام ملی
واکاوی جریانات ضدغرب
جریان‌هایی غیراز انقلاب اسلامی که با غرب درگیر بودند و از سوی قدرت‌های دیگر حمایت می‌شدند
در همینه زمینه :