اولین کلیسای سنگی جهان

کلیسای هریپسیمه موجومبار به قدری قدیمی است که تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست و گفته می‌شود، ساخت بنای اولیه آن مربوط به سده نهم میلادی است. این کلیسا همچنین نخستین کلیسای سنگی جهان هم نامیده‌ می‌شود. به گزارش همشهری، برخی روایت‌ها حاکی از آن است که این سازه باشکوه در سال‌های سده سیزدهم تا چهاردهم و در دوران ایلخانیان ساخته شده است؛ چنان‌که از این سازه به‌عنوان قدیمی‌ترین کلیسای جهان یا نخستین کلیسای سنگی جهان یاد می‌شود. کلیسای تاریخی موجومبار همانطور که از نامش پیداست در روستای موجومبار قرار گرفته؛ جایی در اطراف شهرستان شبستر در آذربایجان شرقی که یکی از جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شود.  این کلیسا دارای پلانی مستطیل شکل است که ابعادی برابر با ۱۳ در ۲۳ و ارتفاعی برابر 8متر دارد. پوشش این بنا سقفی به‌صورت شیروانی است که با خاک و شن پوشیده شده است. این بنا روی 4ستون بنا شده است که محرابی به شکل نیم دایره دارد. در ضلع شرقی و وسط آن می‌توان 2اتاق کوچک را مشاهده کرد. در بالای دیوارهای غربی و شرقی و دیوارهای جنوبی و همچنین در سقف کلیسا، نورگیرهایی وجود دارد که موجب می‌شود نور ملایمی وارد محیط شود. در ساخت این بنا از سنگ لاشه استفاده شده است.
اگرچه روستای موجومبار تا اندازه‌‌ای فراموش شده، کلیسای دیدنی هریپسیمه به این آبادی ارزش و اعتباری ویژه بخشیده است. خانه‌های روستا بر فراز تپه روی هم و به‌گونه‌ پلکانی ساخته شده‌اند. ساختمان‌کلیسا نسبت به خانه‌ها در پایین‌‌ترین سطح ساخته‌شده و از نظر اندازه در سنجش با آنها، ساختمانی بزرگ و باشکوه به‌نظر می‌رسد. جالب اینکه زیر روستا مسیرهای زیرزمینی وجود دارند که همه این مسیرها به کلیسا ختم می‌شوند.‌