فرصت تاریخی برای اصلاح توزیع سوخت

در ماه‌های اخیر مسئولان ارشد کشور از وضعیت قاچاق سوخت و فرآورده‌های نفتی خصوصا بنزین و گازوئیل انتقادات زیادی مطرح کرده‌اند و مسعود پزشکیان و محمدباقر قالیباف از قاچاق 20تا 30میلیون لیتر سوخت در روز خبر داده‌اند.این در حالی است که کشور به‌علت مصرف بالای بنزین و گازوئیل در حال واردات این 2فرآورده نفتی است و در سال‌جاری احتمالا 4-3 میلیارد دلار صرف واردات این فرآورده‌ها خواهد شد.اکنون خبر می‌رسد سازمان اطلاعات سپاه طی هفته‌های اخیر شبکه گسترده‌ای از قاچاق سوخت را شناسایی و صدها مرکز قاچاق سوخت در 18استان را منهدم کرده است.

ورود دستگاه‌های امنیتی به مقابله با قاچاق سوخت
قاچاق سوخت به‌عنوان یکی از چالش‌های اقتصادی و امنیتی کشور، همواره توجه مسئولان را به‌خود جلب کرده است. این پدیده که علاوه بر ضربه‌زدن به اقتصاد ملی، باعث هدررفت منابع حیاتی می‌شود، طی سال‌های اخیر با شدت بیشتری در مناطق مختلف کشور رخ داده است. در همین راستا، نهادهای امنیتی با اقدامات گسترده‌ای تلاش کرده‌اند تا این معضل را مهار کنند.براساس گزارش‌های منتشرشده، نهادهای امنیتی با تشکیل تیم‌های تخصصی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، علاوه بر شناسایی مسیرهای اصلی قاچاق سوخت، در حال شناسایی منشأهای شکل‌گیری قاچاق در نقاط مختلف کشور هستند.‌این تیم‌ها با استفاده از پهپادها، دوربین‌های حرارتی و سیستم‌های رهگیری دیجیتال، توانسته‌اند نقاط حساس و پرخطر را زیرنظر بگیرند. علاوه بر آن، با رصد شبانه‌روزی در نقاط غیرمرزی و فعالیت شهرک‌های صنعتی، بخش‌های کشاورزی و بخش‌های معدنی به سرنخ‌های جدیدی از مسئله قاچاق دست یافته‌اند و از ادامه فعالیت‌های مخرب گروه‌های سوءاستفاده‌گر از ضعف‌های سیستم توزیع فرآورده‌های نفتی، در صدها نقطه در سال‌جاری جلوگیری کرده‌اند.‌سازمان اطلاعات سپاه به‌عنوان یکی از نهادهای امنیتی کشور، از ابتدای تابستان و با پیش‌بینی مشکلات تامین سوخت در زمستان و سهم قاچاق سوخت در بروز ناترازی، یک طرح اطلاعاتی-عملیاتی را برای شناسایی مسیرهای قاچاق به اجرا گذاشت. فاز اول برخوردها در روزهای اخیر با به زیرضرب بردن شبکه‌های قاچاق در حداقل 18استان تکمیل شد و در آینده هم ادامه پیدا خواهد کرد.‌در ماه‌های اخیر، گزارش‌های متعددی از بازداشت عوامل مرتبط با شبکه‌های قاچاق سوخت منتشر شده است. براساس اعلام مقامات، این بازداشت‌ها نتیجه ماه‌ها کار اطلاعاتی و نظارت‌های دقیق بوده است. ‌همچنین توقیف محموله‌های سوخت قاچاق و کشف مخازن غیرمجاز از دیگر اقدامات مؤثر بوده است.‌در کنار تلاش‌های میدانی، نهادهای قانونگذار نیز باید برای مقابله با این معضل وارد عمل شوند.‌ تصویب قوانین سخت‌گیرانه‌تر و افزایش جرائم مرتبط با قاچاق سوخت، به همراه تقویت امکانات و نیروهای مرزبانی، ازجمله اقداماتی است که در این حوزه صورت گرفته است. اما قوانین و اجرای آنها هنوز در زمینه اصلاح فرایند سیستم توزیع سوخت کشور ضعف دارد و اغلب منشأهای قاچاق سوخت که برخلاف تصور عموم در استان‌های مرزی نیست، با سوءاستفاده از ضعف قانونگذاری و خلأهای موجود در سیستم توزیع سوخت کشور شکل گرفته است.