انرژی خورشیدی در خانهها رؤیا یا واقعیت؟
سیدهاشم اورعی، رئیس بخش توربینهای بادی و پنل خورشیدی سازمان انرژیهای تجدیدپذیر توضیح میدهد
در عصری که دغدغههای زیستمحیطی و تأمین پایدار انرژی به چالشهای جدی بدل شدهاند، انرژیهای تجدیدپذیر بهعنوان راهکاری امیدبخش مطرح میشوند. از گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی گرفته تا وابستگی روزافزون به سوختهای فسیلی، ضرورتگذار به منابع انرژی پاک بیش از پیش احساس میشود. در این میان، انرژیهای بادی و خورشیدی بهدلیل پتانسیل بالا و کاهش هزینههای تولید، مورد توجه ویژهای قرار گرفتهاند.در ایران، با وجود منابع غنی نفت و گاز، توجه به انرژیهای تجدیدپذیر با چالشها و موانعی روبهروست. دراینباره با سیدهاشم اورعی، رئیس بخش توربینهای بادی و پنل خورشیدی سازمان انرژیهای تجدیدپذیر، گفتوگویی انجام دادهایم که درادامه میخوانید.
دلیل استقبال از انرژیهای تجدیدپذیر
مسئله انرژی تجدیدپذیر که امروزه عمدتا با عنوان انرژی بادی و خورشیدی شناخته میشود، سیدهاشم اورعی رئیس بخش توربینهای بادی و پنل خورشیدی سازمان انرژیهای تجدیدپذیر درباره دلیل استقبال از انرژیهای تجدیدپذیر میگوید: یکی از با اهمیتترین منابع تامین انرژی در دنیا محسوب میشود. از سال 2000میلادی به بعد استفاده گسترده از انرژیهای تجدیدپذیر اهمیت بیشتری پیدا کرد و خیلی از کشورهای جهان به فکر استفاده از این نوع انرژی افتادند. دلیل استقبال از انرژیهای تجدیدپذیر افزایش اهمیت مسئله گرمای زمین و تغییرات اقلیمی بود. دانشمندان متوجه شدند یکی از دلایل مهم بالا رفتن دمای متوسط کره زمین، آلایندههایی است که توسط سوختهای فسیلی در نیروگاههای برق تولید میشود. ماجرای توجه به انرژیهای تجدیدپذیر از اینجا شروع شد، همچنین امروزه در جهان استفاده از سوختهای فسیلی رو به کاهش است و انرژیهای تجدیدپذیر به مرور در حال جایگزینی منابع انرژی سنتی هستند. این روال ادامه پیدا کرد و با توسعه استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در جهان، قیمتها بهشدت کاهش پیدا کرد.
سابقه پنلهای خورشیدی در کشور
در ایران کمی بیشتر از 20سال است که کار در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر آغاز شده است. این کارشناس سابقه پنلهای خورشیدی در کشور را اینگونه بررسی میکند: از حدود 94هزار مگاوات ظرفیت منصوبه نیروگاهی کشور تنها 1500مگاوات به وسیله انرژیهای تجدیدپذیر بادی و خورشیدی تامین میشود. سهم انرژیهای تجدیدپذیر در تامین نیروی الکتریکی (برق مصرفی کشور) حدود 07/0درصد است، یعنی حتی هنوز به یکدرصد هم نرسیدهایم. چرا روند پیشرفت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر اینقدر کند بوده است؟ چون یک تفکر غلط در مسئولین مربوطه حوزه برق وجود دارد. کشوری که از منابع عظیم نفت و گاز برخوردار است، دلیل ندارد به سمت انرژیهای تجدیدپذیر برود. اگر به 3دهه گذشته و عملکرد وزارت نیرو در حوزه برنامهریزی نگاه کنیم میبینیم که حدود 14درصد از ظرفیت تولید برق نیروگاهی ما برقابی است که در حال حاضر آبی برای ادامه این روند نداریم. طبق آماری که در دیماه امسال منتشر شده در حال حاضر تنها 18درصد از سدهای کشور دارای آب بوده و باقی سدها خالی از آب لازم مورد نیاز نیروگاهها هستند. با این وضعیت نمیتوانیم به نیروگاههای برقابی تکیه کنیم. بعد از آن به سراغ ایجاد نیروگاههای گازی رفتیم بهطوری که در حال حاضر حدود 90درصد برق مصرفی کشور به گاز متکی است، اما تازه متوجه شدیم که توان تامین گاز مورد نیاز را نیز نداریم. این موضوع مسئله امروز و دیروز نیست، از حدود 25سال پیش بررسیهای مکرری انجام شده که همه به یک نتیجه رسیدهاندکه در همه این سالها ما با ناترازی گاز مواجه بودهایم و هستیم. پیشبینیها میگویند این ناترازی در سالهای پیش رو عمیق و عمیقتر خواهد شد.زمانی ما گمان میکردیم که در تولید برق امکان انتخاب داریم، اما امروز همگی متوجه شدهایم که انتخابی نداریم و تنها راه باقیمانده تکیه بر انرژیهای تجدیدپذیر بادی و خورشیدی است. اتفاقا کشور ما ظرفیتهای قابل توجهی برای تولید انرژیهای تجدیدپذیر دارد که متأسفانه هیچ وقت توجه ویژهای به آن نداشتهایم. طبق گفتههای وزیر نیرو در سال آینده با حدود 25هزار مگاوات کسری برق مواجه خواهیم شد.
برنامه سازمان انرژیهای تجدیدپذیر
سازمان انرژیهای تجدیدپذیر هنوز برنامه خاصی برای استفاده خانگی از پنلهای خورشیدی ندارد. اورعی درباره برنامه سازمان انرژیهای تجدیدپذیر میگوید: انرژی خورشیدی به دور روش مقیاس بزرگ و در حد مگاوات و دیگری در حد کوچک برای مصارف خانگی قابل استفاده است. در شرایط فعلی و مدل اقتصادی حال حاضر نمیتوان پیشبینی کرد که پنلهای خانگی همهگیر شود. اول اینکه هیچ اجباری برای استفاده از پنلهای خورشیدی برای منازل وجود ندارد. دوم اینکه هر فردی برای استفاده از پنلهای خورشیدی برای منزل اول از همه برآورد هزینه میکند و بعد به صرفه اقتصادی آن درباره کاهش هزینههای برق مصرفی فکر خواهد کرد. اما در حال حاضر طبق قانون جدید هر خانهای که کمتر از 200کیلو وات مصرف برق داشته باشد جزو کممصرفها محسوب میشود و نهایتا ماهانه 50تا 100هزار تومان هزینه برق پرداخت خواهد کرد. با این روش قیمتگذاری که در وزارت نیرو اعمال میشود، بازگشت سرمایه کسانی که پنل خورشیدی نصب کردهاند بین 5تا 10سال به طول خواهد انجامید. استفاده از پنلهای خورشیدی هیچگاه برای خانوادهها صرفه اقتصادی نخواهد داشت و کمتر کسی از آن استقبال خواهد کرد.