مدیر جدید، امیدهای جدید

پیام خدابنده‌لو |‌روزنامه‌نگار:


علیرضا درویش‌نژاد، هفته گذشته مدیرکل جدید فرهنگ و ارشاد استان همدان شد و دوران مدیریت چهار ساله فاضل عبادی پایان یافت. هر تغییر، با امید به بهبود اوضاع، صورت می‌گیرد. قرار نیست تمام مشکلات را ناشی از مدیر قبلی بدانیم، چون طی این سال‌ها، اشخاص مختلفی مسئولیت ادارۀ فرهنگ استان را بر عهده ‌داشته‌اند. مشکلات فرهنگی استان، ساختاری است و برای رفع آن، نیاز به عزم جدی وجود دارد. انتخاب درویش‌نژاد که مدیری غیربومی است، با انتقاد مسئولان و نمایندگان استان مواجه شده است که می‌تواند از همین ابتدا، چالشی برای او ایجاد و تمرکزش را از وظایف اصلی دور کند. در حالی که اگر او بتواند به عملکرد خوبی دست یابد، برای همدان مفید خواهد بود و هنرمندان بومی سود خواهند برد. وظیفۀ مهم درویش‌نژاد باز کردن فضای کار در عرصه‌های فرهنگی و هنری است. قرار نیست همدان یک‌شبه، از تمام ممیزی‌ها و دخالت‌های غیرتخصصی رها شود. اما انتظار داریم دست‌کم به اندازه پایتخت، فضا برای تولید آثاری با نگرش‌های مختلف به وجود بیاید. معضلات اجتماعی و اقتصادی استان را باید بیشتر در نمایش‌ها و فیلم‌های کوتاه و مستند ببینیم. اگر این آثار، خاصیت آینه‌گونه نسبت به جامعه داشته باشند، زمینه برای آشتی مردم همدان فراهم خواهد شد؛ همان‌طور که شاهد استقبال خوب همدانی‌ها از چند فیلم اجتماعی اکران‌شده در سینماها مثل «ابد و یک روز» و «بدون تاریخ، بدون امضا» بودیم. 

کنسرت‌های موسیقی در سبک‌های مختلف در اکثر استان‌های کشور اجرا می‌شوند و نه‌فقط مشکلی ایجاد نمی‌کنند، بلکه برای مردم نشاط‌آورند. موانع زیادی در سال‌های اخیر در این زمینه وجود داشت و مدیران جدید باید برای رفع آن اقدام کند. هنرمندان می‌خواهند در مقابل دخالت‌های بیرونی، اداره ارشاد را پشتیبان خود ببینند، نه اینکه این اداره، خود مانند دیواری مقابل آنان بایستد. مشکل بزرگ دیگر فرهنگ استان، علاقه فراوان مدیران به ارائه آمار و عدد است. عبادی حتی در مراسم تودیع، باز از رقم‌های تولید آثار و برگزاری جشنواره‌ها در دوران مدیریت خود یاد کرد و طبعاً از کیفیت انتقادآمیز آنها چیزی نگفت. با وضع کنونی اقتصادی جامعه، کاهش بسیاری از هزینه‌های دولتی اجتناب‌ناپذیر است و اکنون  کیفیت کارها عیار اداره فرهنگ و ارشاد را مشخص می‌کند. بسیاری از جشنواره‌ها و آیین‌هایی که خروجی مفیدی نداشته‌اند، باید حذف یا دست‌کم کوچک شوند؛ از جمله پولی که صرف اقامت و پذیرایی هنرمندان جشنوارۀ تئاتر کودک در هتل‌های لوکس می‌شود، می‌تواند به خرید تجهیزات و آموزش و رشد استعدادهای هنری، اختصاص یابد.

نکتۀ ضروری دیگر، ورود بخش خصوصی و کناره گرفتن دولت از تولید آثار هنری است. در فضای حرفه‌ای، کسانی از پول خود، برای تولید آثار، هزینه می‌کنند و مخاطب با خرید بلیت یا آثار یک گالری، به بازگشت سرمایه و حتی سودآوری آن کمک می‌کند. یا تعداد زیاد تماشاگران باعث می‌شود حامیان مالی خصوصی وارد شوند و در ازای تبلیغ محصولشان، بخشی از هزینه‌ها را تقبل کنند. دولت‌ها البته درباره بخشی از آثار فرهنگی با مخاطبان خاص سیاست حمایتی دارند، ولی فقط در یک بازار آزاد کیفیت، تنوع آثار و ابراز نظرات متفاوت ممکن خواهد شد. فرهنگ و هنر همدان هم باید وارد این مسیر شود که به سال‌ها مدیریت نیاز دارد. انتظار می‌رود مدیر جدید ارشاد همدان اگر می‌خواهد کارنامه‌ای متفاوت با گذشته از خود به جای بگذارد، دست‌کم زمینه‌های ورود به این مسیر را فراهم کند و با مشورت با مدیران قبلی، استادان دانشگاه در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی، هنرمندان، خبرنگاران و دیگران، به دنبال راهکاری برای خروج تدریجی دولت از تولیدات فرهنگی و سپردن امور به بخش خصوصی باشد.