5 عامل توسعه‌نیافتگی استان

جعفر احمدی| خبرنگار:

آذربایجان‌غربی با مساحت ۳۷ هزار متر مربع (بدون احتساب دریاچه ارومیه)، استان دوازدهم کشور و با داشتن ۳ میلیون و 265 هزار نفر جمعیت، استان هفتم ایران است. شاید بتوان آذربایجان ‌غربی را از نظر واقع‌شدن در دروازه ورود به اروپا و داشتن مرز مشترک با ۳ کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان، استانی راهبردی دانست.
این استان از قابلیت‌های خوبی در حوزه‌های کشاورزی، دامپروری، مبادلات مرزی و معدنی برخوردار است. با این ‌حال، در آمارهای رسمی، از استان‌هایی محسوب می‌شود که در 40 شاخص توسعه‌یافتگی، رتبه 20 کشور را کسب کرده است.
پایین بودن درآمد سرانه، رشد نکردن درسایر شاخص‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی و نبود برنامه‌ریزی اصولی در سال‌ها و د‌هه‌های گذشته، از عوامل این توسعه‌‌نیافتگی است.
 فارغ از آمارهای کمی، 5 عامل مهم کیفی زیر را می‌توان از عوامل زیربنایی توسعه در آذربایجان غربی دانست:

مرزی بودن استان: گرچه مرز عامل توسعه است، اما از موانع اصلی توسعه‌نیافتگی این استان واقع ‌شدن در مرز میان 3 کشور همسایه است. این استان 967 کیلومتر مرز مشترک با 3 کشور عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان دارد. 
اگر با دید بازار آزاد و تجارت بین‌المللی و گردشگری به مرزها نگاه شود، مرزی بودن، یک فرصت است. نگاه امنیتی به استان، می‌تواند از موانع توسعه‌یافتگی استان محسوب شود.

ترکیب جمعیتی: این عامل مانند عامل پیش در اظهارات مسئولان، یک فرصت تلقی می‌شود. 
اگر واقع‌بینانه به تنوع جمعیتی این استان نگریسته شود، ظرفیت بالایی برای توسعه از نظر وجود فرهنگ‌های غنی در آن وجود دارد.
 اینکه به چه صورت از ترکیب غنی فرهنگ‌ها و مذاهب این استان درمسیر رشد و پیشرفت استفاده شود، شاید نیازمند تفکر و تدقیق زیاد برای استفاده از این ظرفیت است. 

کمبود رسانه‌های حرفه‌ای و بی‌طرف: همه به نقش رسانه‌ها در توسعه به ‌ویژه توسعه فرهنگی آگاهند. عملکرد برخی رسانه‌های استان (نه همه رسانه‌ها) نارسا و غیرحرفه‌ای است. برخی رسانه‌ها بیشتر به دنبال تحقق اهداف انتفاعی و فکری خود هستند تا انعکاس ضرورت‌ها و مطالبات مردم دراین سامان. رسانه‌ها گاهی، به موضوع‌هایی می‌پردازند که نه‌ فقط ضرورتی ندارد، چه‌بسا موانعی بر سر راه توسعه این استان ایجاد می‌کند. به‌ عبارتی اولویت‌های موجود در سیاستگذاری رسانه‌ها با اولویت‌های استان برای برون‌رفت از محرومیت و توسعه‌نیافتگی، همسان نیست.

ضعف در شبکه حمل ‌و نقل استان: توسعه بدون راه و جاده مناسب دست‌یافتنی نیست. برای نیل‌ به توسعه، ارتباطات مراکز روستایی و شهری و وجود شبکه حمل ‌و نقل جاده‌ای ضروری است. 
در این استان هنوز مناطقی وجود دارد که مردم به سبب نداشتن راه شوسه و آسفالت با مشکل مواجهند. نبود راه ارتباطی میان مراکز مختلف استان با محرومیت رابطه مستقیم دارد.

ضعف تفکر سیستمی در انتصابات مدیران متخصص: این موضوع آخرین عامل توسعه‌نیافتگی استان است. در پاره‌ای موارد، ملاک اصلی برای انتخاب یک مدیر که تخصص و شایستگی است، در نظر گرفته نمی‌شود. گرچه گرایش‌ سیاسی، معیار مهمی در انتصابات است، اما این موضوع نباید مانع استفاده از ظرفیت‌های انسانی نخبه و مستقل شود.