مسافر اسیری

دکتر محمد طبیبیان، اقتصاددان شناخته شده ایرانی در کانال تلگرامی خود نوشت: در دولت‌های اسبق زمانی بود که ارز مسافری می‌دادند؛ مثلا اگر در بازار آزاد، دلار 700تومان بود، نرخ ارز مسافرتی 250تومان فروخته می‌شد. همین اختلاف به‌تدریج یک صنعت خاص توریستی ایجاد کرده بود تحت عنوان تمثیلی «مسافر اسیری» به این ترتیب کسی که سهمیه ارز مسافرتی می‌گرفت یک سفر مجانی به خارج می‌رفت. مجری برنامه هزینه ارز مسافر، قیمت بلیت، هزینه هتل و هزینه کالای صادراتی وارداتی را می‌پرداخت و درآمد حاصل از فروش این کالا‌ها را به جیب می‌زد. هواپیمایی هم هزینه مربوط به سوخت و استهلاک قطعات کمیاب و گران‌قیمت هوا‌پیما را از جیب ملت برای جابجایی بیهوده و غیرکار آمد بار و مسافر می‌پرداخت.  بانک مرکزی هم مبالغی ارز از دست می‌داد.در این بحث چند درس موجود است: اول اینکه کسانی که می‌گویند در کشور ما مکانیزم بازار کار نمی‌کند توجه نمی‌کنند که این ها نتیجه کارکرد مکانیزم بازار و قیمت است که اگر برمبنای صحیح استوار نشود بسیار خسارت بار کار می‌کند. دوم، اگر تصور می‌کنند پرداخت ارز مسافرتی این بار نتیجه دیگری به بار می‌آورد، در اشتباه هستند؛ کمااینکه خبر از شروع همان نوع تمهیدات می‌رسد. سوم، دولت بهترین کاری که می‌تواند بکند این است که یک بازار ارز ایجاد کند تا هر کس که می‌خواهد ارز بفروشد یا بخرد به آن بازار مراجعه کند؛ خواه صادر‌کننده یا وارد‌کنند باشد یا مسافر یا حاجی. طبعا این ترتیب وقتی می‌تواند بازار کارآمدی باشد که دولت در قیمت به جز از طریق عرضه و تقاضا دخالت نکند. چهارم، چرا دولت‌ها به تداوم روش‌های شکست خورده و تکرار مکرر آن پایبند هستند! خدا می‌داند.