صادرات قارچ به عراق و دوبی

روح الله زرین | سنندج- خبرنگار:

کردستان یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید قارچ خوراکی در کشور است، زیرا فقط در ۱۱ واحد صنعتی آن سالانه بیش از ۳هزار تن قارچ تولید و روانه بازار مصرف می‌شود که بخش عمده‌ای از این پروتئین خوراکی به دیگر کشورها صادر می‌شود. این مساله موجب افزایش تولید قارچ در استان شده است. 
اما در این بخش مشکلات فراوانی مانند نبود بازار فروش، افزایش تعرفه حامل‌های انرژی، قیمت اندک و عرضه به صورت فله‌ای وجود دارد که با ایجاد تعاونی و اتحادیه منسجم می‌توان زمینه افزایش تولید قارچ خوراکی را در استان فراهم کرد. 


فعالیت 11 واحد صنفی 

کارشناس مسئول واحد قارچ خوراکی سازمان جهاد کشاورزی کردستان می‌گوید: ۱۱واحد صنعتی تولید قارچ خوراکی از نوع دکمه‌ای در استان فعالیت دارند که میزان تولید این واحدها بیش از ۳هزار و ۶۰۰ تن در سال است‌. 
«محمد مرادی» ادامه می‌دهد: ۳۵ واحد خانگی تولید قارچ خوراکی نیز در استان فعالیت دارند که میزان تولید سالانه آنها ۶۰۰ تا ۷۰۰ تن است. وی می‌افزاید: سروآباد بزرگ‌ترین تولیدکننده قارچ در استان محسوب می‌شود، چرا که میزان تولید در یک واحد آن هزار و ۲۰۰ تن در سال است‌. بر همین اساس بانه با تولید ۹۰۰ تن، سقز با تولید ۸۰۰‌تن و دهگلان با تولید ۴۰۰ تن قارچ خوراکی در سال، پس از سروآباد بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های قارچ در استان هستند.

مرادی تاکید می‎کند: به دلیل نوسانات بازار، قیمت هر کیلو قارچ خوراکی در واحدهای تولیدی ۵هزار تومان است که در بازار با افزایش قیمت ۲هزار تومانی عرضه می‌شود‌. البته این نرخ‌ها با توجه به شرایط بسته‌بندی و فروش به صورت فله‌ای تغییر می‎کند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به میزان تولید قارچ در استان هر هفته ۴هزار بسته از قارچ تولیدی روانه بازار مصرف کشورهای عراق و دوبی می‌شود. این مساله موجب ارزآوری به کشور و افزایش میزان تولید بر اساس نیاز بازار مصرف این کشورها شده است. 
مرادی می‌افزاید: تمامی واحدهای فعال تولیدکننده قارچ می‌توانند بر اساس ظرفیت تولید و تجهیزات موجود از تسهیلات بانکی کم‌بهره به صورت نامحدود برای توسعه واحد خود بهره‌مند شوند. 


افزایش تولید قارچ

کارشناس مسئول واحد قارچ خوراکی سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید: میزان تولید قارچ در واحدهای پرورشی استان در حال افزایش است. ضرورت دارد برای توسعه صادرات، زیرساخت‌های لازم در این زمینه تامین شود، چرا که قارچ به دلیل قدرت فسادپذیری بالا نیازمند سردخانه و خودروهای مجهز به یخچال برای حمل و نقل است.

مرادی ادامه می‌دهد: به دلیل نبود صنایع فراوری قارچ در استان، این محصول خام‌فروشی می‌شود، در حالی که می‌توان از آن به صورت مربا، ترشی، کنسروشده و پودر در صنعت دارویی و خوراکی استفاده کرد. 
وی می‌افزاید: برای تامین کمپوست تولید قارچ در استان چند واحد تولیدی در نظر گرفته شده است که در سال‌ جاری به بهره‌برداری خواهد رسید. میزان تولید هر واحد نیز ۳ هزار و ۵۰۰ تن خواهد بود.


اشتغال‌زایی

یکی از تولیدکنندگان قارچ خوراکی در سروآباد می‌گوید: حدود ۱۲ سال است که یک واحد صنعتی ۲هزارمتری تولید قارچ خوراکی دکمه‌ای در این شهرستان راه‌اندازی و به طور میانگین برای ۱۰ نفر اشتغال‌ پایدار ایجاد کرده‌ام. 
«محمد معماری» ادامه می‌دهد: در هر دوره یک ماهه به طور میانگین بیش از ۲ تن قارچ برداشت و روانه بازار مصرف تمام شهرهای کردستان و استان‌های همجوار مانند همدان، زنجان و آذربایجان غربی می‌شود. 

وی می‌افزاید: در هر ماه بیش از ۲۰ میلیون تومان درآمد دارم که نیمی از این رقم صرف هزینه نگهداری تجهیزات، دستمزد کارگر، خرید بذر و مواد اولیه می‌شود.معماری تصریح می‎کند: یکی از مشکلات تولید قارچ در سروآباد فروش آن به صورت فله‎ای است، به طوری که هر کیلوی آن ۵ هزار تومان فروخته می‌شود. برخی کارگاه‌های خانگی با بسته‌بندی و درج برند شخصی آن ‌را به ۳ برابر این قیمت و با عنوان سایر شهرهای کشور روانه بازار مصرف می‌کنند. این مساله موجب ناشناخته بودن تولیدکننده می‌شود‌.معماری ادامه می‌دهد:این تولیدکننده در ادامه می‌گوید: هر سال شاهد افزایش قیمت تعرفه حامل‌های انرژی مانند برق، گاز و آب هستیم. 
این مساله در برخی واحدهای بزرگ صنعتی پرورش قارچ موجب کاهش تولید می‌شود. به طور میانگین یک واحد ۲هزارمتری پرورش قارچ ماهانه ۶ میلیون تومان هزینه حامل‌های انرژی دارد. 


خرید مواد اولیه و بذر از سایر مناطق 

یکی از تولیدکنندگان قارچ در دهگلان می‌گوید: این منطقه از استان سالانه مقادیر قابل توجهی قارچ تولید و روانه بازار مصرف می‎کند. با این حال، بسیاری از مواد اولیه و بذر را از سایر مناطق کشور مانند ارومیه و اصفهان می‎خرد.«بختیار ویس‌زاده» ادامه می‌دهد: دهگلان بزرگ‌ترین تولیدکننده گندم در استان است. سهم عمده «کلش» آن در مزارع رهاسازی و سوزانده می‌شود، در حالی که می‌توان از آن برای تولید کمپوست پرورش قارچ استفاده کرد. وی می‌افزاید: تهیه هر تن کمپوست از سایر شهرهای کشور، با احتساب هزینه حمل و نقل، بیش از ۷۵۰ هزار تومان هزینه دارد. این در حالی است که هزینه تولید آن در حاشیه واحدهای تولیدی نصف این میزان است. 


ضرورت ایجاد تعاونی برای فروش قارچ

یکی از تولیدکنندگان قارچ در دهگلان می‌گوید: بسیاری از واحدهای صنعتی پرورش قارچ در استان ظرفیت تولید بذر را دارند. از این رو ضرورت دارد تجهیرات آزمایشگاهی مناسب، سردخانه در کنار بهره گیری از دانش مهندسان و سرمایه‌گذاری در این زمینه ایجاد شود.
«بختیار ویس‌زاده» ادامه می‌دهد: سهم عمده قارچ تولیدی به صورت فله‌ای، خرده فروشی و توسط فروشگاه‌های عرضه مواد خوراکی خریداری می‌شود. این مساله برای تولید کننده به دلیل هزینه‌های فراوان تولید صرفه اقتصادی ندارد. از این رو ضرورت دارد در این زمینه تعاونی و اتحادیه ای منسجم راه اندازی شود.