چه مزاجی چه ورزشی؟

حتی طب ایرانی هم ورزش‌کردن را یکی از عوامل مهم حفظ سلامت در افراد می‌داند و برای فصول مختلف سال هم زمان‌های مشخصی را تعیین کرده است. این یعنی که انصراف از ورزش در روزهای سرد سال تصمیم خوبی نیست و یک ساعت مشخص برای ورزش‌کردن توصیه می‌شود.  متخصصان طب ایرانی تأکید می‌کنند که ورزش از لوازم مهم حفظ تندرستی است چون هضم غذا در دستگاه گوارش را بهبودمی‌بخشد و با دفع مواد زائد از طریق عرق، باعث ایجاد شادابی و نشاط و تقویت حرارت ذاتی بدن می‌شود که عامل پیشگیری از بسیاری از بیماری‌هاست. حتی اگر فرد بیمار هم به هر دلیلی توان ورزش کردن ندارد آنها توصیه می‌کنند که از ماساژ دادن بدن کمک بگیرند چون تا حدودی عدم‌تحرک عضلات در بیماران را جبران می‌کند.  به‌گفته حکیم بزرگ «ابن‌سینا» هم مهم‌ترین تدبیر برای حفظ سلامتی، ورزش است. البته از نظر حکمای طب ایرانی، ورزش مناسب، شرایطی دارد که اگر رعایت نشود، سلامتی فرد را به خطر می‌اندازد. به همین دلیل توصیه می‌شود شروع ورزش با آگاهی از مزاج فرد، محدودیت‌های جسمی و وجود بیماری، شرایط آب و هوایی و عادات قبلی فرد باشد چون در انتخاب نوع و شدت ورزش مؤثر است.

رعایت اعتدال
ورزش باید به حد اعتدال باشد. در ورزش معتدل رنگ چهره مایل به سرخی است و فرد شروع به نفس‌نفس زدن و عرق کردن می‌کند. هر وقت تنفس و تعریق زیاد شد، باید قبل از احساس ضعف و خستگی، ورزش به‌تدریج قطع شود. ورزش و فعالیت به‌ویژه نوع سنگین و حرفه‌ای آن، ابتدا باید با حرکات آرام آغاز و بعد حرکات سنگین‌تر انجام شود. در انتها هم باید به‌تدریج و با حرکات آرام ورزش را به پایان برد و نباید ناگهان آن را متوقف کرد. حرکت بیش از حد مواد مورد نیاز را دفع و بدن را لاغر و خشک می‌کند. کافی بودن ورزش با معیارهای رنگ پوست بدن، تنفس، نبض، وضعیت اعضا و تعریق مشخص می‌شود.

بهترین زمان ورزش
بهترین زمان برای ورزش زمانی است که هوا معتدل باشد، بنابراین بهترین زمان ورزش در فصل بهار نزدیک ظهر، در تابستان اوایل روز و در زمستان در انتهای روز است. اما مدت و شدت ورزش در بهار و تابستان باید کمتر و در پاییز و زمستان بیشتر باشد. برای در امان ماندن از سرمای زمستان، پوشاندن بدن بعد از ورزش و ایجاد اعتدال هوا در مکان ورزش هم مهم است.

شرایط ممنوعه برای ورزش
در حالت گرسنگی ورزش نکنید چون بدن در این حالت به غذا محتاج است. پس از صرف غذا و با معده پر هم نباید ورزش کرد، زیرا هنوز هضم غذا کامل نشده و باعث زیان دیدن بدن مي‌شود. بهتر است قبل از ورزش هم بدن از مواد نامناسب پاکسازی و روده و مثانه از ادرار و مدفوع خالی شود.

چه ورزش‌هایی توصیه می‌شود؟
در طب سنتی ایرانی به ورزش‌هایی توصیه می‌شود که کل بدن را درگیر کند؛ ورزش‌هایی مثل تندراه‌رفتن، دویدن، شنا کردن، اسب‌‌سواری و حتی بارفیکس زدن. این ورزش‌ها کل سیستم بدنی را درگیر می‌کند و برای سلامت مفید است. شدت و زمان ورزش در افراد لاغر و ضعیف باید کم باشد و فرد تنومند و عضلانی می‌تواند ورزش‌های با شدت بیشتر و زمان بیشتر را انجام دهد.