در انتظار ثبت جهانی
شهر ری، گنجینه‌ای از تاریخ است که از ثبت در فهرست جهانی یونسکو جا مانده است.
ری، یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان، با قدمتی که به حدود ۸هزار سال می‌رسد، هنوز موفق نشده است جایگاهی در فهرست جهانی یونسکو به دست آورد. این در حالی است که شهرهایی مانند حلب با تاریخچه‌ای کمتر از ری، به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. آیا وقت آن نرسیده که این شهر تاریخی ایران، در میان آثار باستانی برجسته جهان دیده شود؟
ری به معنی شهر سلطنتی است و ساکنانش را رازی می‌گویند. این شهر به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و زادگاه زرتشت، پیامبر بزرگ ایرانی است و مرکز بزرگ دین زرتشتی در آن دوران بوده و قرن‌ها مرکز تفکر و آموزه‌های زرتشتی و در سایه نفوذ موبدان، حکومتی مستقل داشته است.
در متون زرتشتی از ری به عنوان سیزدهمین شهری که در جهان بنا شده است نام برده شده و زکریای رازی هم متولد همین شهر است.
ری، با تاریخی پربار و جایگاه ویژه در تمدن‌های کهن ایرانی، شواهد زیادی از دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و حتی دوره‌های پس از اسلام را در دل خود جای داده است. محوطه‌های باستانی، معابد، تپه‌ها و آتشکده‌های این شهر گواهی بر جایگاه ویژه آن در تاریخ خاورمیانه‌اند، اما با وجود این غنای تاریخی و فرهنگی، هیچ‌کدام از این آثار هنوز در فهرست یونسکو ثبت نشده‌اند که البته با تلاش‌های مدیر پایگاه تاریخی ری قرار است ملک ری یا همان شهر تاریخی ری به طور کامل از زیر خاک بیرون بیاید و پذیرای علاقه‌مندان تاریخ ایران شود.
عدم‌ثبت شهر ری در فهرست یونسکو ممکن است به عوامل مختلفی بازگردد؛ از کمبود امکانات حفاظتی و مرمت گرفته تا توجه ناکافی در معرفی این شهر به جامعه بین‌المللی. اگرچه اقدامات حفاظتی از سوی نهادهای داخلی صورت می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد که یک تلاش هماهنگ‌تر و توجه بین‌المللی لازم است تا این میراث کهن در جایگاهی که شایسته آن است قرار بگیرد.
شهر ری نخستین پایتخت ایران بعد از انقراض هخامنشیان در عهد سلوکیان و از مهم‌ترین شهرهای ساسانی بوده و استحقاق ثبت شدن در بین قدیمی‌ترین شهرهای تاریخ بشر را دارد و بی‌تردید میراثی جهانی است.
