تبدیل میراث مختارالسلطنه به پارک عمومی

   موضوع: باغ مختاری
   ویژگی: عمارت باشکوهی که با انواع گل‌های زینتی گران‌قیمت تزئین شده بود
***
محدوده جغرافیایی شمال میدان راه‌آهن، شامل امیریه و منیریه، در دوره قاجار، محدوده اعیان‌نشین تهران بود و برخی رجال قاجاری خانه‌های بزرگی در این محدوده ساختند. کریم مختارالسلطنه، رئیس نظمیه و از رجال بانفوذ دوره مظفرالدین شاه یکی از رجالی بود که در همین محدوده سکونت داشت و عمارت باشکوهش در خیابان مختاری امروزی هر رهگذری را میخکوب می‌کرد.
خانه قاجاری مختارالسلطنه شهرتش را مدیون گونه‌های گیاهی متنوعی بود که رئیس نظمیه با وسواس بسیار در حیاط خانه کاشته بود و به همین دلیل خانه‌اش به‌عنوان «پارک مختارالسلطنه» شناخته می‌شد. نصرالله حدادی، تهران‌پژوه درباره تاریخچه این خانه تاریخی می‌گوید:«پارک مختارالسلطنه در چهارراه مختاری امروز به محمدکریم مختارالسلطنه تعلق داشت و بعدها به پسرش رکن‌الدین مختار، رئیس نظمیه تهران در دوره پهلوی اول رسید. رکن‌الدین یا همان سرپاس مختاری انسان عجیبی بود. او از یک سو مرتکب قتل و جنایات فراوانی می‌شد و از سوی دیگر اهل موسیقی و استاد بزرگانی همچون حسین یاحقی بود. مختاری صرفا شیفته موسیقی نبود و یکی از مشهورترین گل‌و‌گیاه‌شناس‌های تهران هم به‌حساب می‌آمد. او در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه خانه پدری‌اش را به باغی مشهور و عریض که از محدوده پایین‌دست پل امیربهادر تا حوالی میدان راه‌آهن ادامه داشت تبدیل کرد.»
در نقشه‌های قدیمی تهران اثر چندانی از پارک مختارالسلطنه به چشم نمی‌خورد اما در منابع مکتوب آمده که این پارک بخش زیادی از خیابان مختاری فعلی را دربرگرفته بود.حدادی در توصیف فضای پارک مختارالسلطنه می‌گوید: «آنطور که پدرم روایت می‌کرد، پارک مختارالسلطنه یک دیوار چینه گلی داشت و گل‌های داخل حیاط روی این دیوار کاهگلی آرام گرفته بودند. روایت‌های دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه شب‌ها از داخل این پارک صدای ویولن می‌آمد. روح‌الله خالقی در کتاب «سرگذشت موسیقی ایران» خاطره‌ای از پارک مختارالسلطنه نقل کرده و نوشته که خانه پدری‌اش در همسایگی پارک مختارالسلطنه بوده و شبانگاه با صدای ویولن رکن‌الدین به خواب می‌رفته است.»
پارک مشهور چهارراه مختاری بعد از مرگ رکن‌الدین قطعه‌قطعه شد و روزنامه اطلاعات در تابستان سال1352 تصاویری از تخریب این بنای تاریخی منتشر کرد. این بنای باشکوه چند دهه متروکه ماند تا اینکه در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب به پارک عمومی تبدیل شد و تحت عنوان «پارک مختاری» در دسترس عموم قرار گرفت.