باور373 پدافند شگفتیساز ایران
مهدی بختیاری؛ کارشناس مسائل امنیتی و نظامی
موضوع پدافند هوایی همانگونه که مقام معظم رهبری بهعنوان فرمانده کل قوا، یعنی عالیترین مقام نظامی کشور فرمودهاند، باید در اولویت نیروهای مسلح ایران قرار گیرد. اولویت پدافند نشان از جایگاه و حساسیت آن دارد. در این بین یکی از مهمترین اتفاقاتی که در راستای تقویت پدافند ایران صورت گرفته و سایر کشورها نیز نسبت به آن اهتمام داشتهاند، یکپارچهکردن سیستم پدافندی کشور است.
تا پیش از این ما سیستمهای پدافندی مختلفی در کشور داشتیم که بهطور پراکنده فعال بودند. سپاه و ارتش هرکدام از سیستمهای پدافندی برخوردار بودند اما در اقدامی این سیستمها تحت عنوان «سیستم یکپارچه پدافندی» با مدیریت قرارگاه مرکزی پدافندهوایی خاتم یکپارچه شد و به نظم و چارچوب واحدی رسید.
وظیفه این سیستم این است که تمام یگانهای پدافندی را هنگام عملیات بهطور یکپارچه و هماهنگ مدیریت کند. افزون بر این، موضوع اضافهشدن نیروی پدافند هوایی ارتش در کنار 3نیروی کلاسیک زمینی، هوایی و دریایی در دستور کار قرار گرفت. به لحاظ ساختاری این قبیل اقدامات بهخوبی نشان میدهد که موضوع پدافند تا چه حد برای مقامات کشورمان مهم بوده که به توسعه این بخش از توان توجه ویژه داشتهاند.
افزون بر این، پدافند هوایی در 3سطح کوتاه، متوسط و بلند فعال است و بیشترین تهدیدهای هوایی هم ذیل سطح متوسط دنبال میشود. ایران سعی کرده است نیازهایش در این سطوح را در مرحله اول در داخل کشور و با اتکا به توان نیروهای خودی برطرف کند و اگر در بخشهایی امکان فراهمآوردن نیازها نبود یا فوریتی وجود داشت، از خارج تأمین کند. در این راستا رادارهای مدرنی نظیر کاستا و اس300 خریداری شد، اما در ماجرای بدقولی روسها در تحویل اس300، رهبر انقلاب تأکید داشتند که نیروهای ایران به سمتی بروند که مشابه این پدافند روسی را در داخل ایران بسازند که نتیجه آن پدافند باور373 شد.
در اصل، باور373 قرار بود نیاز ایران را در پدافند بردبلند و در غیاب اس300 روسی تأمین کند. وقتی پدافند باور توسط نیروهای ایرانی ساخته شد و در مراحل بعدی ارتقا پیدا کرد، نتیجه این بود که این دستاورد نظامی کشور در بعضی جهات از خود اس300 هم باکیفیتتر و موفقتر شد. بهطور مثال، این پدافند قدرت درگیری با انواع تهدیدات هوایی و همچنین شناسایی اقدامات پنهان هوایی را دارد. البته ایران در کنار باور، از پدافند 3خرداد و 15خرداد هم برخوردار است، اما ویژگی مهم باور373 بلندبودن برد آن است.
پدافند هوایی ما در برابر عملیاتهای پهپادی، ریزپرندهها، عملیات الکترونیکی و... تاکنون بارها توانسته تقابل واقعی داشته باشد؛ یعنی چیزی غیر از رزمایش و نمایشهای نظامی. نکته مهم این است که در عملیات اخیر رژیم صهیونیستی در برابر ایران، این پدافندها توانستهاند در برابر موشکهای بالستیک هم تقابل مؤثر داشته باشند، از اینرو همانطور که دست عملیاتی اسرائیل برای ما رو شده است، نقاط قوت و ضعف پدافند ایران هم برای اسرائیل مشخص شده و این موضوعی است که باید بدان توجه کرد. در کل باید گفت ایران در تجهیزات نظامی فعلا با کمبودی مواجه نیست و میتواند نیازهایش را برطرف سازد.