فرصتی برای کاهش سلطه دلار

آلبرت بغزیان ؛ اقتصاددان

اهداف راه‌اندازی ارز بریکس با اهداف اصلی گروه بریکس یکسان است و آن این است که اعضای این گروه از سلطه دلار خارج شوند و بتوانند نقل و انتقال‌ها و تسویه معاملات خود را با ارزی غیر از دلار انجام دهند.
ویژگی این ارز برای ایران این است که درصورت راه‌اندازی این ارز ایران بتواند از آن به‌عنوان یک ابزار برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کند. ایران همچنین می‌تواند درصورت راه‌اندازی ارز بریکس نقل و انتقال مالی حاصل از درآمد‌های نفتی خود را انجام دهد. با اجرای این رویه وابستگی درآمد‌های نفتی ایران به دلار کاهش خواهد یافت.
در واقع موانعی که باعث شده اکنون ایران نتواند منابع حاصل از نفت را به‌ دست بیاورد و ارز‌هایش در سایر کشور‌ها بلوکه شود با استفاده از این ارز می‌تواند مرتفع شود. ایران همچنین درصورت راه‌اندازی این ارز می‌تواند معاملات خود را با اعضای بریکس با این ارز انجام دهد.
 در این میان به ‌نظر می‌رسد بیشترین کشوری که از این موضوع نفع خواهد برد روسیه است، چراکه روسیه می‌تواند با وجود تحریم‌ها با استفاده از این ارز به مبادلات و تجارتش با سایر کشور‌ها ادامه دهد.
در واقع این ارز برای کشور‌هایی مانند هند، چین، عربستان و سایر کشور‌ها کاربرد کمتری دارد، اما برای روسیه کاربرد بیشتری دارد، چراکه بخش زیادی از مبادلات این کشور‌ها با آمریکا در حال انجام است.
با این حال مسائلی نیز درباره ارز بریکس و نحوه شکل‌گیری آن وجود دارد و آن نحوه ایجاد ارز بریکس است.
به‌طور مثال در ابتدای شکل‌گیری صندوق بین‌المللی پول قرار بود حق برداشت مخصوص به‌عنوان یک ارز مشترک در نظر گرفته شود.
در این روش عملا سبدی از ارز‌ها به‌صورت حسابداری و با استفاده از وزن اقتصادی هر کشور تشکیل شد و یک واحد به نام اس‌دی‌آر(SDR) شکل گرفت و قرار بود تسویه‌حساب معاملات بر این اساس انجام شود که عملا این طرح با شکست مواجه شد.
در مورد ارز یورو نیز این بحث مطرح شد و پس از آن قرار شد پول تمام کشورهای منطقه یورو به ارز یورو تبدیل شود تا گردش مالی یورو افزایش پیدا کند. با این حال، با اینکه پول واحد همه کشور‌های منطقه یورو به ارز یورو تغییر کرد این ارز هم نتوانست در تقابل با دلار آمریکا موفق عمل کند.
ایده شکل‌گیری ارز بریکس اما ایده خوبی است که اعضای بریکس را قادر می‌سازد معاملات خود را با استفاده از این ارز انجام دهند و دلار را از چرخه معاملات خود حذف کنند.
اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین ارز بریکس و یورو داشته باشیم، می‌توان گفت این ارز می‌تواند یک پول قوی در مقابل دلار و یورو باشد، چراکه حجم معاملاتی که اعضای بریکس انجام می‌دهند از حجم معاملات کشور‌های حوزه یورو بیشتر است.
اما اینکه مسائل فنی آن به چه صورت باشد مهم است. من اعتقاد دارم برای موفقیت ارز بریکس باید پول ملی همه کشور‌های عضو بریکس حذف شود و پول ملی کشور‌های عضو به ارز بریکس تغییر کند تا زمینه موفقیت این ارز فراهم شود.