من، هم مادرم و هم دانشجو

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

تا زنی قصد آوردن فرزند می‌کند، اگر جوان باشد و اهل درس و تحصیل، نخستین حرفی که از سوی جامعه می‌شنود، این است: «‌بچه‌داری و درس‌خوندن با هم نمی‌شه» یا « مادر خوب کسیه که همه وقتش رو برای بچه می‌ذاره»، « اول درس‌ات رو تموم کن بعد بچه بیار» و ده‌ها حرف از این جنس. جدا از فشار عرفی بر این زنان، قوانین دانشگاه‌ها هم تا چندی پیش مخالف فرزندآوری آنان بود که قانون تعالی جمعیت، بخشی از آن را برطرف کرد، اگرچه هنوز اغلب معاونت‌های دانشجویی به آن تن نداده‌اند.
اما در میان تمام این موانع دست و پاگیر عرفی و قانونی باز هم هستند زنان دانشجو و ورزشکاری که این کلیشه‌های غلط را شکستند و ثابت کردند که 2‌پادشاه درس‌خواندن، کسب موفقیت بالای علمی و فرزندآوری در یک اقلیم می‌گنجد.

فاطمه پرستش، دانشجوی دکتری دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر: این مادر دانشجو از همان ابتدا که رتبه قابل‌قبولی در کنکور آورد، دانشگاه صنعتی امیرکبیر را انتخاب کرد. او 3 مقطع تحصیلش را در این دانشگاه ادامه داد و همزمان که به‌عنوان دانشجوی برتر دانشگاه شناخته می‌شد، زندگی‌اش را سر و سامان داد و در این دوران صاحب 3فرزند شد. اولین فرزند این مادر در دوره کارشناسی‌ارشد به دنیا آمد و در دوران دکتری نیز صاحب فرزند دوقلو شد و با وجود سختی‌ها آنقدر خوب به فعالیت‌های خود ادامه داد که به‌عنوان دانشجوی برتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر انتخاب شد.

الهام یوسفی، استاد و پژوهشگر برتر دانشگاه بیرجند و خراسان جنوبی: زمانی که به‌عنوان پژوهشگر برتر خراسان جنوبی و استاد نمونه دانشگاه بیرجند، برگزیده شد، این پژوهشگر برتر یک قاب ماندگار از خود ثبت کرد. در روز تقدیر، الهام یوسفی با 3فرزند قد و نیم قد خود روی سن رفت تا نشان دهد برای رسیدن به این جایگاه در چه مسیر سختی قدم گذاشته و موفق شده است.

زهره ابراهیمی، دانشجوی مقطع دکتری رشته فلسفه فیزیک از دانشگاه باقرالعلوم(ع): این مادر دهه شصتی، 5فرزند دارد و توانسته در کنار بزرگ‌شدن فرزندانش، خود را به بالاترین جایگاه تحصیلی یعنی دکتری در رشته فلسفه فیزیک برساند. بسیاری او را در این مسیر مورد انتقاد قرار دادند؛ موضوعی که ابراهیمی آن را اینگونه پاسخ داد:«‌بسیاری می‌گویند فرزند مانع کار و فعالیت اجتماعی می‌شود، چرا بچه می‌آوری؟ از طرفی عده‌ای می‌گویند، تو که می‌خواهی تعداد زیادی فرزند داشته باشی، چرا تحصیل می‌کنی؟ اما می‌خواهم بگویم که با همه این سختی‌ها همه این امور را انجام داده‌ام.»

ساره جوانمردی، مدال‌آور المپیک جهانی و بازی‌های آسیایی: در کنار مادران دانشجو که توانسته‌اند مدارک برتر تحصیلی را به‌دست بیاورند، زنان ورزشکار هم در لیست مادران فعال، جایگاه خاصی دارند، مانند ساره جوانمردی که سال گذشته حضورش در بازی‌های آسیایی و پارالمپیک خبرساز شده بود و حتی مورد تقدیر رهبر انقلاب هم قرار گرفت، آیت‌الله خامنه‌ای در رابطه با او گفته بودند: «تشکر می‌کنم از آن بانویی که کودک نوزاد خودش را در آغوش و روی سکو مدالش را گرفت. این یک حرکت نمادین است، این در دنیا به‌معنای احترام‌گذاشتن زن به نقش خانواده و نقش مادری است.»


دفاع قانون از مادران‌دانشجو

اما قانون از مادران دانشجو چه حمایتی می‌کند؟ در ماده 26قانون جوانی جمعیت که در مجلس تصویب شد، این تسهیلات برای مادران درنظر گرفته شده است، اگرچه معاونت دانشجویی برخی دانشگاه‌ها زیر بار آن نمی‌روند:
1موافقت با مرخصی یک نیمسال تحصیلی قبل از زایمان بدون احتساب در سنوات تحصیلی
2موافقت با تقاضای مرخصی طلاب و دانشجویان مادر دارای فرزند زیر 2سال حداکثر تا 4‌نیمسال تحصیلی، بدون احتساب در سنوات تحصیلی
3تسهیل کردن و موافقت با تقاضای مهمان‌شدن آنها در دانشگاه دیگر به میزان حداکثر 4‌نیمسال تحصیلی
4فراهم‌کردن زمینه آموزش مجازی و غیرحضوری این مادران در درس‌های نظری
5برای استادان راهنما به ازای داشتن هر دانشجوی مادر باردار یا دارای فرزند شیرخوار یک سهمیه به سقف استاد راهنمایی آنها اضافه شود.