رونق‌دهندگان بازار پارچه و قالیچه
کرمانی‌ها
کرمانی‌ها در قالی‌بافی تهران سبک خود را جا انداختند و به‌عنوان تاجران انواع بافتنی‌ها از جاجیم تا گلیم شناخته شدند
***
در زمان ناصرالدین‌شاه تجار کرمانی به تهران و به‌خصوص دربار رفت‌وآمد داشتند. در بازار تهران نیز حجره‌دار بودند. انواع طاقه‌های پارچه توسط کرمانی‌ها به تهران وارد می‌شد و در اختیار خرده‌فروشان قرار می‌گرفت. چنین بود که نام کرمانی‌ها با تجارت قالی و قالیچه گره خورد تا در پایتخت با این عنوان از آنها یاد شود. مهرشاد کاظمی می‌گوید: «ورود کرمانی‌ها به پایتخت در دوره‌های مختلف تاریخی صورت گرفته است. بسیاری از هنرمندان کرمانی در دوره مظفرالدین‌شاه همراه ناظم‌الاسلام به تهران مهاجرت کردند. بعد از ورود کرمانی‌ها سبک خاصی در بافت قالی تهران به‌وجود آمد که تحت‌تأثیر قالی کرمانی بود. اصل گره‌ها کرمانی و رنگ و لعاب آن به سبک اروپایی با رنگ‌های ملایم بود. کرمانی‌ها در تجارت قالی نقش بسزایی داشتند، اما در دوره پهلوی اول در حوزه علمیه نیز جذب شدند. ناظم‌الاسلام کرمانی بعد از مهاجرت به تهران و ماندن در مدرسه اسلام که یکی از نخستین مدارس ملی تهران بود، یک دوره آموزش‌های فنی در مدرسه پایه‌گذاری کرد که کارگاه قالی‌بافی یکی از این آموزش‌ها بود.»
نصرالله حدادی می‌گوید: «هر آنچه بافتنی بود از قالی‌بافی، جاجیم‌بافی، شعربافی، شالبافی، خورجین‌بافی، گلیم‌بافی، ترمه‌دوزی و پتینه‌دوزی توسط کرمانی‌ها به پایتخت می‌آمد و در بازار تهران به فروش می‌رسید. میرزا رضا کرمانی، شخصی که نقشه ترور ناصرالدین شاه را کشید و اجرا کرد نیز یک تاجر کرمانی بود.» حدادی ادامه می‌دهد: «با ورود هر بزرگ قومی به شهر تهران، اطرافیان او نیز به پایتخت مهاجرت می‌کردند و این خانواده‌ها کم‌کم زیاد می‌شدند و اکثراً پیشه و حرفه بزرگ قوم را ادامه می‌دادند. در محدوده میدان فردوسی موزه استاد صنعتی که اصالتا کرمانی است وجود دارد که از بزرگان هنر ایران است. علی‌اکبر صنعتی که در مدرسه کمال‌الملک درس خواند بیش از 6هزار تابلو و هزار پیکره سنگی، برنزی و گچی دارد. با حضور این هنرمند کرمانی تعداد زیادی از شاگردان استاد، با مهاجرت به پایتخت و تربیت هنرمندان تأثیر قابل‌توجهی در رشد این هنر به‌جا گذاشتند.»
در همینه زمینه :
