اختراع امدادگر تهرانی و نجات 160 انسان

  موضوع: ساخت نخستین دستگاه زنده‌یاب
  موقعیت: ایستگاه 8آتش‌نشانی
***
ساخت دستگاه زنده‌یاب در اوج بمباران تهران توسط هواپیماهای عراق خبری بود که در بحبوحه دفاع‌مقدس دهان به دهان چرخید و به روزنه امیدی برای یافتن افرادی که زیر آوار می‌ماندند، تبدیل شد.
مرتضی خلیل‌پیما، یکی از نیروهای امدادرسان آتش‌نشانی در آن سال‌ها، کسی بود که این دستگاه را اختراع کرد و در آن روزهای پرالتهاب جان ده‌ها نفر از کسانی را که بعد از بمباران مناطق مسکونی تهران زیر آوار مانده بودند، نجات داد. خلیل‌پیما به‌عنوان نیروی امدادی آتش‌نشانی تهران در جبهه‌های جنوب حضور داشت و بعد از پایان ماموریتش و بازگشت به تهران در ایستگاه 8آتش‌نشانی تهران مستقر شد. بازگشت مرتضی خلیل‌پیما از جبهه با اوج‌گیری بمباران مناطق مسکونی تهران همزمان شد و او یکی از مأموران ایستگاه8 بود که بلافاصله در محل بمباران حاضر می‌شد تا به واسطه تجربه حضورش در تیم‌های امداد و نجات جبهه برای همشهریانش نجات‌بخش باشد. آتش‌نشان قدیمی سازمان آتش‌نشانی که در رشته الکترونیک تحصیل کرده بود در همان روزها برای ساخت دستگاهی که افراد گرفتارشده در آوارهای به‌جا مانده از بمباران را نجات بدهد به صرافت افتاد و مدتی با ساخت دستگاه زنده‌یاب خبرساز شد. او در این‌باره می‌گوید: «سال1365 که از جبهه برگشتم تهران، بمباران مناطق مسکونی به اوج رسیده بود و همان موقع این ایده در ذهنم شکل گرفت که برای نجات افرادی که زیر آوار مدفون می‌شوند، کاری انجام بدهم. با یکی از شرکت‌های داخلی وارد مذاکره شدم تا دستگاه زنده‌یاب بسازیم. بعد از یک سال دستگاه ساخته شد و آن را در بیابان‌های اطراف تهران تست کردیم که نتیجه مثبت بود.»
ساخت دستگاه زنده‌یاب توسط یکی از نیروهای آتش‌نشانی، ماموریت‌های امداد و نجات در بحبوحه بمباران‌های تهران را به کلی دگرگون کرد و جان ده‌ها نفر از اهالی تهران را در آخرین روزهای دفاع‌مقدس نجات داد. امدادگر قدیمی آتش‌نشانی در این‌باره می‌گوید: «طبق آمار و ارقامی که به ثبت رسیده با کمک این دستگاه 183نفر از زیر آوار بیرون کشیده شدند که حدود 160نفر از آنها زنده بودند. بعد از پایان دوران دفاع‌مقدس از روی نخستین دستگاه، 4دستگاه دیگر ساختم که در ایستگاه‌های مختلف آتش‌نشانی به‌کار گرفته شد. دستگاه زنده‌یاب در چهارمین جشنواره خوارزمی مقام نخست را کسب کرد و در همان جشنواره لوح تقدیری از طرف رهبری که رئیس‌جمهوری وقت بودند، دریافت کردم.»