دروغهای نمکی، تقلبهای روغنی
جدول ترکیبات غذایی روی بستهبندیها گاهی تقلبی و دروغین است
آرش نهاوندی- روزنامهنگار
شاید بارها برای شما پیش آمده که هنگام خرید محصولات خوراکی به برچسبها و نوشتههای روی محصول توجه کنید؛ برچسبهایی که حاوی اطلاعاتی از قند، نمک، کالری، اسیدهای چرب و... هستند، اما در برخی موارد مصرفکنندگان عنوان میکنند که اطلاعات مندرج روی این برچسبها با آنچه در محصول وجود دارد یکسان نیست؛ به عنوان مثال، عدد ثابت درجشده روی چند برند مختلف از محصولی مثل ماست در مورد نمک یکسان نیست و برخی از آنها شورتر از میزان ثبت شدهاند؛ اتفاقی که میتواند سلامت افراد بهویژه مبتلایان به بیماریهای خاص و زمینهای ازجمله مبتلایان به فشار خون را تهدید کند. دکتر منصور رضایی، متخصص تغذیه در این باره به چند نکته اشاره میکند.
1
جدول بومی ترکیبات مواد غذایی نداریم
در برخی موارد، دادههای اشتباه در برچسب مواد غذایی یا محصولات کشاورزی با هدف تقلب ارائه میشود و دلیلش هم میتواند نظارت ضعیف بر تولید و فروش باشد. مشکل اینجاست که نهادهای موازی ازجمله سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد در این حوزه فعالند. سازمان غذا و دارو هم بهدلیل نداشتن قدرت اجرایی بهمعنای واقعی کلمه نمیتواند نظارت دقیق علمی و فراگیری در این باره انجام دهد.
در ایران جدول ترکیبات مواد غذایی آنالیزی نداریم؛ یعنی بهصورت بومی در کشور خودمان آنالیز نشده است. ما براساس دادههای ترجمهشده در این باره اطلاعات میدهیم. ترکیبات موجود در این جدول ها شامل مواد غذاییای است که با توجه به وضعیت کشاورزی در کشورهای غربی تنظیم شده و ما آنها را ترجمه کردهایم. اشکال اینجاست که ما سیبزمینی تولیدشده در کشور خودمان را مشابه محصولات بومی آنها در نظر میگیریم.
2
دروغهای روغنی
روی روغنهای نباتی مینویسند «بدون کلسترول»، اما سؤال این است: کدام گیاهی در کره زمین یافت میشود که توانایی تولید کلسترول داشته باشد که بر مبنای آن ادعا میشود روغن نباتی میتواند حاوی کلسترول یا بدون آن باشد؟ هیچ کدام از روغنهای نباتیای که در سراسر دنیا فروخته میشود کلسترول ندارند.
3
ماستی که دروغ بود
این مسئله را در مورد محصول ماست هم شاهدیم. روی ظروف مینویسند «ماست پروبیوتیک». مگر ماست میتواند غیرپروبیوتیک باشد؟ به همه شیرها باید پروبیوتیک اضافه کرد تا تبدیل به ماست شود، ولی چون مردم از این واژه خوششان میآید، تولیدکنندهها هم از آن استفاده میکنند تا مشتری بیشتری دست و پا کنند.
بازخوانی یک پژوهش قدیمی
سال97 پژوهشی در این باره انجام گرفت و صحت ادعاهای مطرحشده روی بستهبندی مواد غذایی تازه، طبیعی، ارگانیک، غنیشده، پرتودیده و همچنین اظهارات اخطاری مانند غذاهای حساس و فاسدشدنی، غذاهای حساسیتزا، محصولات عاری از گلوتن، غذاهای تراریخته، محصولات پروبیوتیک و نیز ادعاهای مربوط به کالری، قند، نمک، چربی و... بررسی شد. 272محصول از 8فروشگاه زنجیرهای واقع در 4منطقه جغرافیایی شهر تهران شامل فرآوردههای شیری و لبنیات انتخاب و در نهایت معلوم شد که حدود ۴۵درصد از نمونههای بررسیشده اظهارات توصیفی دارند و حدود نیمی از آنها هم غیرمجاز هستند.
توصیهها
جنس فلهای و غیرشناسنامهای نخرید.
مواد غذایی باید تاریخ تولید، انقضا، محل تولید، مجوز وزارت بهداشت و علامت استاندارد داشته باشند.