تقلب برای تقلب

 بازار فروش سؤالات امتحانات نهایی داغ است. حالا از هر طرف، خبرهایی درباره فروش سؤال در کانال‌های تلگرامی و صفحه‌های اینستاگرامی، قیمت‌های میلیونی‌ فروش این سؤالات و پخش بروشورهای تبلیغاتی در مکان‌های عمومی منتشر می‌شود. دانش‌آموزان به‌ویژه آنها که در پایه دوازدهم‌ هستند و مشغول امتحانات نهایی، ماجراهای عجیبی را از فروش سؤالات امتحانی روایت می‌کنند. یکی از آنها می‌گوید: «تنها یک ساعت در نمایشگاه کتاب بودم، 2نفر به من بروشورهایی دادند که در آن اطلاعاتی درباره فروش سؤالات نهایی و حتی کنکور بود. وقتی به آنها گفتم: از کجا معلوم که اینها درست است؟ جواب دادند: سؤالات نهایی را به قیمت ارزان می‌دهیم، اگر درست بود، سؤالات کنکور را بگیر.» به‌گفته این دانش‌آموز، این افراد پس از شناسایی دانش‌آموزان، خیلی آرام با آنها صحبت می‌کنند و شماره تلفن و اطلاعات دیگر می‌دهند. فروش سؤالات پایه دوازدهم که جزو امتحانات نهایی است، در سال‌های گذشته هم رخ داده و کلاه بر سر خیلی‌ها گذاشته است. یکی از آنها سال گذشته، بین 4تا 6میلیون تومان سؤالات دوازدهم را خریده؛ درحالی‌که هیچ‌کدام از آنها درست نبوده است. به‌گفته این دانش‌آموز، به‌دلیل خلاف بودن این کار، حتی نمی‌توان از متخلفان در جایی شکایت کرد و حتی مستنداتی علیه آنها وجود ندارد.

ماجرای فروش سؤالات امتحان نهایی چیست؟
کارشناسان آموزشی می‌گویند از زمانی که تأثیر معدل کلاس دوازدهم بر پذیرش در کنکور بالا رفت، بازار فروش این سؤالات هم گرم‌تر شد. تا پیش از این، سهم معدل در کنکور 40درصد بود و حالا گفته می‌شود برای سال 1402به 60درصد می‌رسد. روز گذشته خبرگزاری فارس در گزارشی با اشاره به تبلیغات برای فروش سؤالات امتحانی نوشت: «در این تبلیغات که چند روز قبل از امتحان نهایی به‌صورت گسترده در کانال‌‌ها و گروه‌ها پخش می‌شود، اعلام می‌کنند که سؤالات امتحانات نهایی به‌صورت رایگان در کانال ویژه‌ای بارگذاری می‌شود؛ البته یک شرط هم مطرح می‌شود مبنی بر اینکه فالوئر افزایش پیدا کند. برای تقلب کردن، باید اول وسایل تقلب را خرید. بعد باید این وسایل را جاساز کرد که آن هم خیلی دردسر دارد، تازه اگر این کارها هم انجام شد، باید بتوانند مراقبان و دوربین‌های امتحانی را فریب دهند تا متوجه تقلب آنها نشوند.» ماجرا اما به اینجا محدود نمی‌شود. محسن زارعی، رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی در همین زمینه اعلام کرده که برای رصد این کانال‌ها برایشان پول هم واریز شده تا درستی سؤالات سنجیده شود. اما ساعت 6:30صبح یک فایل رمزگذاری شده فرستادند و گفتند تا یک ساعت دیگر رمز فرستاده می‌شود؛ درحالی‌که رمز اشتباه بوده است. او تأکید کرده که تمام سؤالاتی که فروخته می‌شود، اشتباه است و سؤالات به هیچ‌وجه لو نمی‌رود. چهارم خرداد هم دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت آموزش و پرورش گفته بود که برخی کانال‌ها مدعی انتشار سؤالات امتحانی در ساعت 6:30صبح هستند. به‌گفته او، سؤالات دومین امتحان نهایی هم ۲۰دقیقه بعد از آزمون منتشر شد. هامون سبطی، یکی از راهکارهای کاهش تقلب را تحلیلی کردن سؤالات اعلام می‌کند. حالا در آشفته‌بازار فروش سؤالات امتحانات، رامین پاشایی، معاون اجتماعی و فرهنگی پلیس فتا، از تشکیل 50کارگروه ویژه در پلیس فتا برای برخورد با فروشندگان سؤالات امتحانات نهایی در فضای مجازی خبر می‌دهد: «در این رابطه 2متهم در روزهای گذشته شناسایی و دستگیر شده‌اند و در تحقیقات مشخص شد مدرک تحصیلی آنها زیردیپلم است.» به‌گفته او، بیش از ۹۸درصد این تبلیغات دروغ است.

سؤالات 10تا 20میلیون تومانی!
محمدرضا نیک‌نژاد، دبیر آموزش و پرورش و کارشناس آموزشی است. او به همشهری می‌گوید در سال‌های گذشته، هر سال نزدیک امتحانات بازار فروش سؤال‌ها داغ می‌شود و برخی از دانش‌آموزان اقدام به خرید سؤالات می‌کنند. به‌گفته او، تعدادی از این دانش‌آموزان در پروسه خرید سؤالات، متضرر می‌شوند؛ چون بعدا معلوم می‌شود که سؤالات اشتباه بوده و پول‌شان را از دست داده‌اند و برخی هم بعد از امتحان می‌گویند که سؤالات همان بوده است و خیلی هم ذوق می‌کنند. نیک‌نژاد می‌گوید فروش این سؤالات قیمت‌های میلیونی دارد و با توجه به اهمیت درس‌ها، به 10تا 20میلیون تومان هم می‌رسد. بالاخره برخی از این فروشندگان سؤال‌ها، برای جلب اعتماد، قیمت‌هایشان را بالا اعلام می‌کنند؛ سؤال‌های ارزان، شک‌برانگیز است. این کارشناس آموزشی در سال‌های تدریسش، از دانش‌آموزان بسیاری درباره راه‌های تقلب در امتحانات و خرید سؤال‌ها، شنیده و می‌گوید که برخی از دانش‌آموزان سر جلسه امتحان از دوربین‌های جاسوسی و خبرنگاری که روی خودکار یا عینک و... قرار می‌گیرد، استفاده می‌کنند. اینها احتمالا با گروه‌هایی در ارتباط هستند که از همان جلسه امتحان، سؤال‌ها را می‌فرستند و گروه خارج از جلسه، اقدام به فروش یا انتشار آنها می‌کنند. به‌گفته او، سال‌هاست دانش‌آموزان سراغ فروشندگان سؤالات می‌روند و از سال گذشته هم تعداد این اتفاقات بسیار زیاد شده است. او می‌گوید: «آموزش و پرورش 10، 15سال است که درگیر این ماجراهاست و تنها به فروش سؤالات امتحان نهایی محدود نمی‌شود، سؤالات کنکور هم فروخته می‌شود؛ هر چند که برخی از آنها شیادی است، اما بخشی هم درست است.» به‌گفته نیک‌نژاد، برخی از سؤالات دانش‌آموزان کلاس دوازدهم، نهایی و برخی داخلی است؛ قیمت فروش این سؤال‌ها با هم متفاوت است و با توجه به اهمیت درس امتحانی، قیمت تعیین می‌شود. براساس اعلام این کارشناس آموزشی، در سیستم آموزشی کشور، نمره و معدل برای دانش‌آموز بسیار مهم است و حالا چند سالی است که نمره‌های سال دوازدهم، در کنکور تأثیرگذار است؛ این موضوع حساسیت دانش‌آموزان را بیشتر می‌کند و بازار فروش سؤال‌ها را داغ. زمانی‌که تقاضا بالا می‌رود عرضه هم افزایش پیدا می‌کند. البته ساختار امتحان نهایی به شکلی است که کمتر ممکن است فروش سؤالات رخ دهد. به‌گفته کارشناسان، فضای مجازی پر از کلاهبردار است و سیستم آموزشی نظارت و فناوری چندان دقیقی برای رصد و برخورد با این افراد ندارد.