آرایش تجاری چین و اروپا مقابل آمریکا

دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در میان هیاهوی بسیار بالاخره دیروز در پایتخت فنلاند با هم دیدار و برسر مسائل مختلف ازجمله چین و اتحادیه اروپا گفت‌وگو کردند. دونالد ترامپ در حالی در هلسینکی مشغول چانه‌زنی با پوتین بر سر روابط با چینی‌ها و اروپایی‌ها بود که در گوشه دیگری از جهان، در پکن، مقام‌های اتحادیه اروپا و چین در حال مذاکره برای اتخاذ موضع واحد در مقابل آمریکا بودند.

دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا که برای شرکت در نشست سالانه اتحادیه اروپا و چین به این کشور سفر کرده‌بود، ساعاتی پیش از آغاز نشست ترامپ و پوتین تلاش کرد بار دیگر مسیر مدارا را در پیش بگیرد. او گفت: «اروپا، چین، آمریکا و روسیه، امروز در پکن و هلسینکی برای بهبود و نه تخریب نظم جهانی مسئولیت دارند. امیدوارم این پیام من به هلسینکی برسد.» سخنان تاسک که طی ماه‌های گذشته بارها سیاست‌های دونالد ترامپ در زمینه تقابل تجاری با اروپا را زیر سؤال برده و مورد شدیدترین انتقادات قرار داده، از نگرانی او و اروپایی‌ها درباره نتایج نشست ترامپ و پوتین حکایت دارد. او پیش از دیدار با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین با اشاره به نزدیکی آمریکا و روسیه و دوری آمریکا از اروپا با کنایه گفت: «متوجه این واقعیت هستیم که معماری جهان در مقابل چشمان ما در حال تغییر است اما نبایدبه سمت تخریب نظم جهانی پیش رویم؛ نباید آغازگر جنگ‌های تجاری باشیم که به گواه تاریخ در بسیاری از موارد به جنگ گرم تبدیل شده‌اند.» چینی‌ها هم نگران از جنگ تجاری که از سوی آمریکا علیه کشورشان به راه افتاده، دیروز تلاش کردند با ارائه وعده‌های همکاری‌های اقتصادی به اروپایی‌ها آنها را در تقابل با ترامپ به سمت خود متمایل کنند. پکن به‌طور مشخص و برای نخستین بار پیشنهاد سرمایه‌گذاری مستقیم اروپایی‌ها در برخی حوزه‌های صنعتی و خدماتی در خاک چین را مطرح کرده است. اروپایی‌ها و به‌طور کلی غربی‌ها طی دهه‌های گذشته همیشه نسبت به سیاست درهای بسته چین در مقابل اقتصاد جهانی معترض بوده‌اند. مقام‌های چینی همچنین موافقت کردند در کنار اروپایی‌ها کارگروهی برای تغییر قواعد حاکم بر سازمان تجارت جهانی ایجاد کنند تا زمینه برای حضور پررنگ‌تر کشورهای غربی در چین فراهم شود. آنها همچنین به خواست اروپایی‌ها پذیرفتند در جهت اجرای بهتر موافقتنامه آب‌و هوایی پاریس گام‌های جدی‌تری بردارند.

دیروز به‌نظر می‌رسید هم اروپایی‌ها و هم چینی‌ها حداکثر تلاش خود را به‌کار گرفته‌اند تا اختلاف‌ها را کنار بگذارند و به‌خاطر خطری که از سوی آمریکا متوجه آن‌هاست، فعلا در کنار هم قرار گیرند. نتیجه این تلاش‌ها که با لابی‌ گسترده چند هفته اخیر چینی‌ها در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا برای یارگیری در مقابل آمریکا آغاز شده بود، بیانیه 13صفحه‌ای مشترک دو طرف بود که در آن بر حفظ وضعیت تجارت جهانی، برخلاف خواسته دونالد ترامپ تأکید شده است. این برای نخستین بار طی 3سال گذشته است که چین و اتحادیه اروپا در پی نشست‌ سالانه خود توانسته‌‌اند یک بیانیه مشترک صادر کنند. پیش از این اختلاف‌نظرها میان دو طرف آنقدر زیاد بود که مقام‌های آنها به هیچ اشتراک نظری برای صدور بیانیه نمی‌رسیدند.


ترامپ: اتحادیه اروپا دشمن آمریکاست
کیلومترها آن‌ طرف‌تر در غربی‌ترین نقطه قاره سبز، دونالد ترامپ در اسکاتلند پیش از حرکت به سمت هلسینکی، 4روز سفر پر حاشیه به غرب اروپا را با سخنانی بی‌سابقه علیه اروپایی‌ها به پایان رساند تا نشان دهد شکاف میان دو سوی آتلانتیک عمیق‌تر از هر زمان دیگری است. ترامپ که 2روز فاصله میان سفر به انگلیس و فنلاند را به اسکاتلند رفته بود تا در باشگاه گلفش استراحت کند، پیش از ترک این کشور در گفت‌وگو با تلویزیون سی‌بی‌اس آمریکا، از اتحادیه اروپا، روسیه و چین به‌عنوان دشمنان اصلی آمریکا یاد کرد و گفت: «فکر می‌کنم دشمنان زیادی داریم؛ به اعتقاد من اتحادیه اروپا دشمن ماست؛ به‌خاطر کاری که آنها در زمینه تجارت با ما می‌کنند. شایداصلا شما به اتحادیه اروپا فکر نکنید ولی آنها دشمن ما هستند.» سخنان ترامپ محافل سیاسی در اروپا را بار دیگر شوکه کرد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست‌ خارجی اتحادیه اروپا که دیروز برای شرکت در نشست شورای روابط خارجی این سازمان به بروکسل رفته بود، در واکنش به سخنان رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «اروپا دشمن آمریکاست؟ از او می‌پرسم چه‌کسی را دوست خود می‌داند؟ برای ما روشن است دوستانمان چه کسانی هستند. آمریکا قطعا دوست و شریک ماست اما ما دوستان زیاد دیگری هم داریم مثل کانادا، ژاپن، استرالیا و آمریکای لاتین.»  موگرینی همچنین در جمع خبرنگاران بار دیگر به گفته ترامپ واکنش نشان داد و گفت: «همانطور که قبلا گفته‌ام تغییر دولت‌ها باعث ایجاد تغییر در دوستی میان کشورها و ملت‌ها نمی‌شود.» موگرینی به وضوح دور شدن آمریکا از اروپا را مورد توجه قرار داد و بار دیگر تأکید کرد که اروپا جایگزین‌های دیگری برای آمریکا دارد. او گفت: «ما آمریکا را دوست نزدیک خود می‌دانیم اما فراموش نکنید که ما دوستان زیاد دیگری هم در جهان داریم.» دونالد تاسک هم سعی کرد به شیوه خود ترامپ به این ماجرا نگاه کند. او در پستی توییتری نوشت: «آمریکا و اتحادیه اروپا بهترین دوستان یکدیگر هستند. هرکسی می‌گوید ما دشمنیم، دارد اخبار جعلی منتشر می‌کند.»