فعال شدن دلال‌ها در صنعت گردشگری سلامت

زهرا رفیعی/خبرنگار:

گردشگری سلامت در ۶‌ماه اخیر کاهش چشمگیری داشته است و این در حالی است که کشور‌های همسایه در خلأ‌های موجود در داخل، پزشکان ایرانی را برای کسب سود از راه گردشگری سلامت جذب می‌کنند و آنچه برای ایران باقی می‌ماند دلال‌هایی است که بیماران را بعضا ناراضی به کشور‌های مبدا باز می‌گردانند.

معاون رئیس‌جمهور از وقوع اتفاقاتی ناگوار در گردشگری سلامت که نارضایتی برخی گردشگران خارجی را در پی‌داشته سخن گفت و از کاهش آمار این گردشگران در 6 ‌ماه نخست امسال خبر داد. علی‌اصغر مونسان به هماهنگی‌هایی که با وزارت بهداشت برای ساماندهی گردشگری سلامت شده اشاره کرد و به ایسنا گفت: متأسفانه شاید هم سازمان میراث فرهنگی و هم وزارت بهداشت، گردشگری سلامت را خوب ساماندهی نکرده‌اند. ما یک‌دفعه با هجوم گردشگران سلامت مواجه شدیم که گرفتار دلال‌ها شدند و اتفاقات بدی رقم خورد. دلال‌ها به چند برابرِ مبلغ واقعی، پول می‌گرفتند و پزشک‌هایی را به گردشگران معرفی می‌کردند، درحالی‌که آنها را به مکان و پزشک همنام دیگری منتقل می‌کردند. گردشگری سلامت به این خاطر آسیب دید و آمار مراجعه‌کنندگان آن به ایران در 6 ماه اول امسال کاهش داشت.

اولویت ما 80میلیون ایرانی است

رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای ساماندهی گردشگرانی که از عراق وارد ایران می‌‌شوند برنامه‌های خود را اعلام کرد. این درحالی است که وزارت بهداشت اولویت خود را تأمین سلامت 80میلیون ایرانی می‌داند. ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهری گفت: کاری که وزارت بهداشت می‌توانست انجام دهد این بود که استاندارد‌هایی را برای اعتباربخشی بیمارستان‌هایی که می‌خواهند خدمات گردشگری سلامت ارائه دهند تدوین و ابلاغ کند. اولویت ما رسیدگی به‌کار درمان و سلامت 80میلیون ایرانی است اما برای اینکه ورود منابع مالی به کشور از طریق گردشگری سلامت انجام شود نیز اقدامات لازم را انجام داده‌ایم. واقعیت این است که شما هر کاری انجام دهید باز نمی‌توانید همه مسائل را تحت کنترل داشته باشید. گردشگری که برای درمان وارد کشور می‌شود، به هر حال مجبور است از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کند، اما نمی‌توان انتظار داشت که در هیچ جای مسیر سر او کلاه‌ نگذارند. مثلا بیمار خارجی داشته‌ام که یک مسافرکش، از او 10برابر آنچه باید، هزینه دریافت کرده بود؛ آیا باید از وزارت بهداشت در مورد این کلاهبرداری سؤال کرد. آنچه مربوط به پزشکان و بیمارستان‌ها می‌شود با اعتبار‌بخشی ساماندهی شده است.

حریرچی افزود: ما با همکاری وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اقداماتی انجام داده‌ایم تا بتوانیم آمار گردشگری در این حوزه را به حداکثر برسانیم اما گاهی برخی مسائل سیاسی رخ می‌دهد و این در اختیار ما نیست. برای مثال محدودیت‌هایی از طرف برخی کشورهای عربی برای سفر به شهرهای مذهبی ایران وجود دارد. از سوی دیگر برخی از مسائل به سرمایه اجتماعی و اخلاق حرفه‌ای و نگاه شهروندان ما به گردشگر بازمی‌گردد. هم‌اکنون برخی بیماران کشورهای غربی و یا همسایه برای درمان به هند می‌روند. چون برخورد هندی‌‌ها با گردشگر متفاوت از ماست. ما فکر نمی‌کنیم که مسئله همان یک پرس غذای گران‌تر و کرایه تاکسی بیشتر نیست، گردشگر راضی در کشور خود برای رونق گردشگری در کشور ما تبلیغ می‌کند. برخی از مسائل مربوط به گردشگری سلامت مربوط به وزارت بهداشت نمی‌شود.

تخصص در صنعت گردشگری ایران مفقود است

غلام‌حیدر ابراهیم‌بای‌سلامی، مدیرعامل هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی، در گفت‌وگو با همشهری گفت: گردشگری سلامت، یک حوزه تخصصی است و 4محور و بخش اساسی دارد. آنچه در ایران می‌توان به‌عنوان یک جاذبه گردشگری روی آن سرمایه‌گذاری کرد، گردشگری پزشکی است. به‌دلیل تخصص بالای پزشکان و امکانات بیمارستانی مناسب به‌ویژه در بخش خصوصی شرایط پذیرش گردشگر وجود دارد. مشکل اصلی در صنعت گردشگری ایران، عدم‌سیاستگذاری، راهبرد و برنامه مشخص در این حوزه است. مدیران ارشد این حوزه تا‌کنون نتوانسته‌اند یک برنامه معینی برای توسعه گردشگری پزشکی در ایران ترسیم کنند؛ این در حالی است که گردشگری پزشکی در ایران مورد تقاضای کشور‌های همسایه و حتی کشور‌های اروپایی است. ما در زمینه مهمانداری و هتلینگ که قبل و بعد از عملیات پزشکی مورد نیاز است، ساماندهی مناسبی نداریم. گردشگری پزشکی ایران از طریق مؤسسات و شرکت‌های معتبر اداره نمی‌شود، در نتیجه دلال‌ها فضای بین پزشکان و بیماران را پر می‌کنند. درواقع گردشگری پزشکی به‌جای اینکه برند‌محور شود، پزشک‌محور شده است. پزشکان هم معمولا با کسانی در ارتباط هستند که برایشان بیمار خارجی جذب می‌‌کنند. وی با اشاره به اهمیت نگاه تخصصی به گردشگری پزشکی گفت: دولت باید در زمینه گردشگری پزشکی سیاستگذاری کند.

آنچه هم‌اکنون وجود ندارد اراده قوی برای حل مشکلات است. همه در مورد گردشگری پزشکی صحبت می‌کنند اما اراده محکم و قوی اجرایی برای استفاده از آن تا‌کنون مشاهده نشده است. زمینه سنتی، محدود و پراکنده گردشگری، شرایط سوءاستفاده افراد را فراهم کرده است. اخیرا در کشور‌های همسایه مانند امارات و عمان، مؤسسات گردشگری پزشکی با هتلینگ مناسب راه‌اندازی شده است که با جذب پزشکان ایرانی، از این امکان استفاده تجاری می‌کنند. وی در مورد مشکلات حقوقی گردشگری پزشکی گفت: از نظر قانونی ما کمبودی نداریم. بازار گردشگری نیز مانند سایر بازارها، به قیمت کیفیت و تبلیغ بستگی دارد. در حوزه گردشگری سلامت ما برند‌هایی که بازاریابی کنند نداریم. گردشگری پزشکی در ایران مانند سایر حوزه‌های گردشگری سنتی است. بیش از 10سال است که در این زمینه بخش‌هایی از وزارت بازرگانی، بهداشت و گردشگری جلسات بی‌فایده برگزار کرده‌اند ولی رویکرد تخصصی به آن نشده است. تخصص صنعت پزشکی در کشور موجود است ولی تخصص در صنعت گردشگری پزشکی مفقود است. در نتیجه گردشگری پزشکی در این زمینه بیشترین آسیب را می‌بیند. بای‌سلامی در مورد عملکرد وزارت بهداشت در این زمینه گفت: وزارت بهداشت نیز نتوانسته است در زمینه گردشگری پزشکی حرفی برای گفتن داشته باشد چون اصلی‌ترین مشکل در حوزه گردشگری است. در ایران از نظر سبد ارائه خدمات پزشکی کمبودی وجود ندارد. ما در همه تخصص‌های پزشکی مانند قلب، چشم، ناباروری و زیبایی بسیار با تجربه و دارای امکانات هستیم. اما استفاده از این جاذبه نیازمند اراده و ساماندهی تخصصی است.