موضوع: خانه‌های معروف سنگلج
ویژگی: سکونت چهره‌های مشهور سیاست و فرهنگ
***
زمانی سنگلج به قول امروزی‌ها یکی از محله‌های لاکچری تهران محسوب می‌شد و ساختن خانه‌باغ‌ها و عمارت‌های زیبا در دل باغ‌های پربرکتش نوعی امتیاز اجتماعی به‌حساب می‌آمد، برای همین اغلب این خانه‌ها و عمارت‌ها دارای مجموعه‌ای از امکانات رفاهی مانند آب‌انبار، مسجد، حمام، سقاخانه و... بودند که علاوه بر اهل خانه، همسایه‌ها و اهالی محل هم می‌توانستند از آن استفاده کنند.در محله سنگلج بیش از 110خانه تاریخی متعلق به رجال معروف ایران وجود داشت. بسیاری از آنها از میان رفتند و از آنها چیزی جز نام و خاطراتی در حافظه ریش‌سفیدان و تاریخ باقی نمانده است. در این بخش، تعدادی از این خانه‌ها را به روایت مهدی گوهری، مدیر انجمن سنگلج مرور می‌کنیم.
عمارت معیرالممالک
خاندان معیرالممالک خانواده پدرشوهر دختر ناصرالدین شاه محسوب می‌شدند. باغ و عمارت آنها در جنوب محله سنگلج، به‌دست حسینعلی‌خان معیرالممالک در جنوب بازار و محله سنگلج، جایی مابین خیابان خیام و شاپور، ساخته شد.
میرزا ابوالحسن‌خان ایلچی
او نخستین سفیر ایران در روسیه بود. میرزا ابوالحسن‌خان که از مردان ثروتمند دوره خود بود در دوران فتحعلی شاه حدود 7 باب ملک در محله سنگلج داشت و ساکن این محله بود. خانه او که در غرب محدوده چال‌حصار واقع شده بود، دارای دیوانخانه، حیاط خلوت، انارستان و حمام بود. این خانه به‌مرور توسط بازماندگانش به فروش رفت و دست به‌دست چرخید.
عمارت قوام‌الدوله
این خانه زیبا و ارزشمند که قدمتی نزدیک به 2قرن دارد در زمان محمد شاه قاجار برای میرزا محمد قوام‌الدوله آشتیانی ساخته شد. او در دیوان محاسبات مالیات سمت داشت و بعد‌ها پسرانش احمد قوام‌الدوله و حسن وثوق هر دو نخست‌وزیر شدند. این عمارت زیبا که در آن سریال شهرزاد را هم بازی کردند در جنوب بازارچه آب‌پخش‌کن قرار دارد.
عمارت وزیر دفتر
میرزا هدایت‌الله وزیردفتر، وزیر لشکر و وزیر دارایی قاجار‌ها و پدر دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر معروف ایران بود. او که از خاندان معروف مستوفیان آشتیانی بود در محله سنگلج عمارتی دوطبقه در گذر وزیر دفتر داشت.
پرسه در عمارت‌های ثروتمندان
در همینه زمینه :
