قصه دردناک زق‌زق دندان و خداحافظی با کلبتین ترسناک
موضوع: نخستین دندانپزشکان تهران
ویژگی: درمان دندان‌درد با روش‌های علمی و رعایت بهداشت
***
روزگاری در تهران درمان دندان‌درد با کمک کلبتین میسر بود و بس! البته این دندان کشیدن وکار باکلبتین که وسیله‌ای شبیه قیچی قند خردکن بود، راست کار سلمانی‌ها و دلاک‌های حمام بود. اما ناصرالدین شاه در دومین سفر به فرنگ یک دندانساز خارجی را همراه خود به ایران آورد تا برای مدتی تهران صاحب دندانپزشک بشود، هرچند که بعد از مدتی دکتر هپنت جانشین این دکتر سوئدی شد. بعد از مدتی که روزگار به همین منوال گذشت دکتر هپنت به‌علت کهولت تهران را به مقصد کشورش ترک کرد و موسیو پلوی فرانسوی از سال1286 شمسی به‌عنوان دندانپزشک مخصوص ناصرالدین شاه به استخدام دولت درآمد. نصرالله حدادی، تهرانپژوه می‌گوید: «تا قبل از اینکه مؤسسه یا خانه‌ای برای کار دندانسازی و دندانپزشکی باشد مسائل دوا و درمان دندان بر عهده دلاک‌ها، سلمانی‌ها و دکان‌داران دوره‌گرد بود تا اینکه مردم به مرور زمان با مسائل بهداشتی آشنا شدند. ابزار کار دندانپزشکی هم شامل چند کلبتین کوچک و بزرگ، مقداری پنبه، یک لگن برای تف کردن، یک شیشه آب‌نمک و شیشه کرزت و یکی دو قوطی گچ و قالب برای ساخت دندان مصنوعی بود. هیچ وسیله‌ای برای بی‌حس کردن دندان در کار نبود. این هنر دندانساز بود تا طوری دندان را بکشد که بیمار متوجه درد نشود و خونش هم به موقع بند بیاید.»
این تهرانپژوه در بخش دیگر صحبت‌هایش درباره اینکه چطور بعد از دوره پهلوی اول علم دندانپزشکی و دندانسازی در تهران سر و سامان گرفت می‌گوید: «تا قبل از سال 1290 خورشیدی هر شخصی براساس تجربه‌های خود یا تحصیل در اروپا می‌توانست در ایران طبابت و دندانسازی کند. اما طبابت و دندانسازی در ایران فقط منوط به دریافت اجازه‌نامه رسمی از وزارت معارف بود. با این حال در بسیاری از نقاط کشور این قانون رعایت نمی‌شد. برای نمونه در سال1300 خورشیدی تهران 3دندانپزشک داشت.»
نصرالله حدادی درباره راه‌اندازی مدرسه دندانسازی در دارالفنون، اوایل سده 1300، توضیح می‌دهد: «سال 1307، وقتی رضاشاه دستور تأسیس مدرسه دندانسازی را صادر می‌کند، محل اولیه این مدرسه، دارالفنون بود و مدیریت آن را دکتر میلچارسکی لهستانی، از دندانپزشکان دربار، از سال 1309 تا 1313عهده‌دار بود و بعد از او دکتر محسن سیاح که پس از گذراندن دوره‌های تحصیلی در لوزان، پاریس و فرانکفورت، با مدرک دکتری دندانپزشکی در سال ۱۳۰۶خورشیدی به ایران بازگشت یک سال ریاست مدرسه را عهده‌دار شد تا اینکه در سال۱۳۱۶ با تأسیس دانشگاه تهران، مدرسه طب به آن مکان منتقل شد.»
ناگفته نماند که از دکتر سیاح باید به‌عنوان یکی از نخستین دندانپزشکان ایرانی و از تأثیرگذاران در پایه‌گذاری دانشکده پزشکی تهران یاد کرد. او حدود ۲۴سال ریاست این دانشکده را برعهده داشت. دکتر سیاح همچنین بنیانگذار سندیکای دندانپزشکان ایران در سال۱۳۲۲ بود.
