توصیه‌های محیط‌زیستی به دولت چهاردهم
کارشناسان در گفت‌وگو با همشهری اولویت‌های دولت چهاردهم در جدال با مشکلات محیط‌زیستی را بررسی کردند
محیط‌زیست کشور سال‌هاست در بخش‌های مختلف با چالش مواجه است. کم‌آبی، خشکسالی‌های پی در پی، تغییر اقلیم، برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، خشکیدن تالاب‌ها، حریق در جنگل‌ها و مراتع، هجوم آفات و بیماری‌ها به رویشگاه‌های جنگلی، کاهش جمعیت حیات‌وحش، آلودگی هوا و ... مهم‌ترین مشکلات محیط‌زیست ایران هستند. کارشناسان محیط‌زیست اکنون در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به مشکلات و چالش‌های موجود در بخش‌های مختلف محیط زیست از اولویت‌های دولت چهاردهم در حوزه محیط زیست می‌گویند.
شاه‌کلید کنترل آلودگی هوا
یوسف رشیدی، کارشناس محیط زیست و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی: در بحث آلودگی هوا تقریبا همه مشکلات را می‌دانیم و به کار مطالعاتی ویژه‌ای نیاز نداریم. بر همین اساس 2 نکته باید به طور دقیق و عمیق مورد توجه قرار بگیرند. بحث توسعه حمل‌ونقل عمومی، شاه‌کلید کاهش تردد خودروهای شخصی و کمک به ناترازی بنزین در کشور است. منظور از توسعه حمل‌ونقل عمومی، حمل‌ونقل ریلی مناسب و پوشش‌دهنده شبکه شهر به خصوص در کلانشهرهاست. بحث دولت الکترونیک هم باید به‌طور جدی مورد توجه قرار بگیرد تا سفرهای زائد شهری کاهش پیدا کند. به طورخلاصه باید سفرهای ضروری را با حمل‌ونقل عمومی و سفرهای غیرضروری را با توسعه دولت الکترونیک کاهش داد.
کنترل آتش‌سوزی و طغیان آفات در جنگل‌ها
هادی کیادلیری، رئیس سابق جامعه علمی جنگلبانی ایران: آتش‌سوزی‌ها و طغیان آفات و بیماری‌ها 2 مشکل عمده عرصه‌های جنگلی از پیامدهای تغییر اقلیم هستند. تعادل دام، مرتع و جنگل نیز رویشگاه‌های طبیعی را نابود می‌کند. کشاورزی در اراضی جنگلی به‌ویژه در زاگرس ویران‌کننده است. باید برای آب، امنیت غذایی، انرژی و ... سیاست مشترک وجود داشته باشد و برای رفع تضادها لازم است سیاست‌ها منجر به برنامه، قوانین هماهنگ و هدفمند شوند. منابع انسانی در سازمان‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی با سخت‌ترین کارها کمترین دستمزد را دریافت می‌کنند. دولت باید به منابع انسانی توجه ویژه داشته باشد. برنامه توسعه ششم برای این موارد راهکارهایی داشت که مورد توجه قرار نگرفت. دولت باید علاوه بر برنامه توسعه هفتم، گریزی هم به برنامه‌های قبلی بزند و این راهکارها را مرور کند.
لزوم تدوین بانک اطلاعات حیات وحش
باربد صفایی، کارشناس ارشد تنوع زیستی و زیستگاه‌ها: حیات وحش ایران نیازمند بانک اطلاعاتی دقیق و کاربردی مبتنی بر اطلاعات و منابع شامل کتاب‌ها، مقالات و پایان‌نامه‌هایی است که از سوی کارشناسان داخلی تدوین شده، اما به جمع‌بندی نرسیده است. منابع موجود در زمینه مهره‌داران، پستانداران، پرندگان و ... باید توسط تیم‌های متعدد جمع‌بندی شوند. این بانک‌های اطلاعاتی کمک می‌کند که نگاه به مناطق حفاظت شده براساس غنا و تنوع گونه‌ها باشد. طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی باید ۵درصد دیگر به مناطق حفاظت شده ایران اضافه شود. بنابراین ضرورت دارد پرسنل، تجهیزات و ادوات یگان‌های حفاظت به اندازه کافی هوشمند شوند و مناطق، آگاهانه و هوشمندانه انتخاب شوند.
همچنین باید بررسی شود که آیا مناطق قبلی استعداد ادامه حفاظت را دارند یا نه. انرژی حفاظتی در سال‌های گذشته منحصر به چند گونه همچون یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی، گوزن و پلنگ بود و گونه‌های کوچک در بحث حفاظت دیده نشدند. حرکت از حفاظت حیات وحش برگزیده به سمت تنوع زیستی و گونه‌های نادر نیز گام بلندی در حفاظت از گونه‌ها و تنوع زیستی است.
اولویت دولت برای حفظ و احیای تالاب‌ها
علی ارواحی، متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی: اجرای مؤثر قانون حفاظت و احیای تالاب‌های کشور و همچنین تخصیص اعتبار برای اجرای برنامه‌های مدیریت تالاب‌ها باید از مهم‌ترین کارهای دولت چهاردهم باشد. فعال‌سازی ستاد ملی و دیگر ساختارهای بین بخشی مدیریت تالاب‌ها در سطوح استانی و محلی، به‌کارگیری ارزشگذاری اقتصادی تالاب‌ها در توجیه اقتصادی و ارزیابی اثرات پروژه‌های توسعه‌ای و عمرانی، بازنگری پروتکل‌های تخصیص و تحویل حقابه تالاب‌ها و کنترل آلاینده‌ها و ارزیابی مداوم شاخص‌های سلامت تالاب‌ها از موضوعاتی است که دولت چهاردهم باید تدبیری برای آن بیندیشد. کاهش مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در حوضه‌های تالابی از طریق کنترل هوشمند بهره‌برداری آب‌های سطحی و زیرزمینی و بازچرخانی آب به همراه مدیریت تلفیقی سیلاب در حوضه‌های تالابی نیز از دیگر موضوعاتی است که دولت آینده باید برای آن اقدام کند. تثبیت حریم و پایش ماهواره‌ای و آنلاین تراز، حجم و وسعت تالاب‌ها، توسعه شبکه‌های تالابی، ارتقای مشارکت ذینفعان تالاب‌ها و دیپلماسی مؤثر مدیریت تالاب‌های مرزی هم باید در اولویت برنامه‌های دولت چهاردهم برای حفظ و احیای تالاب‌های کشور باشد.
