مهمانی باشکوه سیدالکریم
موضوع: اجرای تعزیه در جوار حرم عبدالعظیم ع
ویژگی: تکایای تاریخی اطراف حرم، کانون اصلی تعزیه در ری و تهران
ری از روزگار قدیم یکی از کانونهای اصلی تعزیه بوده و نقل است که بسیاری از تهراننشینها در دهه اول محرم برای تماشای تعزیه به تکیههای اطراف حرم عبدالعظیم(ع) یا زمینهای کشاورزی و بایر نزدیک حرم که محل برپایی تعزیه بود، میرفتند.
در منابع مکتوب تاریخی آمده که تعزیه از عصر صفوی که نخستین تکیهها در ری ساخته شد، رونق گرفته و گروههای تعزیه یکی پس از دیگری در قریههای اطراف ری روی صحنه رفتهاند. تمرکز تعزیهخوانها از همان سالها در محدوده جغرافیایی اطراف حرم عبدالعظیم(ع) بوده و به همین دلیل محدوده اطراف حرم را میتوان کانون اصلی تعزیه در ری دانست. محمد ابراهیم محمدباقر، از تعزیهخوانهای قدیمی شهرری، درباره سنت برپایی تعزیه در نزدیکی حرم عبدالعظیم(ع) میگوید: «نفرآباد و هاشمآباد جزو نخستین قریهها و محلههایی بودند که در ری شکل گرفتند و دست بر قضا هر دو تکیه تاریخی ری به همین 2محله تعلق دارند. تکیههای نفرآباد و هاشمآباد که قدمت آنها به حدود 4قرن میرسد، به واسطه نزدیکی با حرم عبدالعظیم(ع) همواره مورد توجه گروههای تعزیه برای تعزیهخوانی بوده است. از سالهای قدیم رسم بر این بوده که گروههای تعزیه از تهران و دیگر شهرهای ایران به ری میآمدند تا در این دو تکیه، بهخصوص در تکیه نفرآباد، تعزیه اجرا کنند.»
تعزیهخوانهای مشهور و صاحب سبک ری، مثل رمضان فرخرو، در تکیههای اطراف حرم عبدالعظیم(ع) و گاهی در زمینهای بایر اطراف حرم که دیگر هیچ نشانی از آنها باقی نمانده، تعزیه اجرا میکردند و بسیاری از تعزیهخوانهای معروف هم از شهرهای دیگر به آنها ملحق میشدند. محمدباقر تجمع، تعزیهخوانها در ری را به مهمانی باشکوه به میزبانی حضرت عبدالعظیم(ع) تشبیه میکند و میگوید: «در دهه اول محرم بسیاری از تعزیهخوانهای مشهور به بقیه تعزیهخوانهای شهرهای دیگر فراخوان میدادند تا برای اجرای تعزیه در تکیههای نزدیک حرم عبدالعظیم(ع) آماده شوند. خوانسار، قزوین و اراک تعزیهخوانهای معروفی داشتند و عمده تعزیهخوانها از همین شهرها میآمدند. تقی و ایوب لنکرانی از روستای ورس قزوین و رضا لنکرانی و حاج رضا حیدری از شهرهای خوانسار و اراک بانی میشدند تا گروههای تعزیه را جمع و جور کنند و به اطراف حرم بیاورند. بعد هم نقشها را بین بقیه تقسیم میکردند و اینگونه بود که تعزیهخوانهای معروف ایران در دهه اول محرم، مهمان سیدالکریم(ع) میشدند. حتی فردی با نام عباس گرگانی که آن موقع استاد ترومپت(ازسازهای بادی) بود میآمد و با گروههای تعزیه، همکاری میکرد. این سنت با گذشت دهههای طولانی هنوز هم پابرجاست و تعزیهخوانهای جوان، جای خالی بزرگان این عرصه را پر کردهاند.»