به یادگار از ادیب و فرهیخته عصر قاجار
نام: سقاخانه رضاقلی‌خان
موقعیت مکانی: خیابان مصطفی خمینی، خیابان تکیه رضاقلی‌خان
در میان سقاخانه‌های قدیمی و تاریخی شهر تهران سقاخانه مسجد رضاقلی‌خان یکی از معروف‌ترین و پرداستان‌ترین سقاخانه‌های شهر تهران محسوب می‌شود. به‌گفته علیرضا عسگری، پژوهشگر سقاخانه‌ها، بانی راه‌اندازی این سقاخانه رضاقلی‌خان هدایت از رجال ادیب و فرهیخته عصر قاجار و ناظم مدرسه دارالفنون بود. در واقع، کار ساخت سقاخانه ابتدا با راه‌اندازی تکیه شروع شد. عسگری درباره ماجرای ساخت سقاخانه مسجد رضاقلی‌خان می‌گوید: «رضاقلی‌خان هدایت از اهالی محله چال‌میدان و هم‌دوره ناصرالدین‌شاه بود. این مرد به‌دلیل موقعیت شغلی و اجتماعی‌اش بسیار مورد توجه مسئولان حکومتی و مردم عادی بود و به همین دلیل در محل زندگی‌اش یک تکیه برای عزاداری ایام محرم ساخت و آن را وقف کرد. با این اقدام نام کوچه و تکیه‌اش به نام این ادیب، رضاقلی‌خان، تغییر کرد. ناظم مدرسه دارالفنون مسجد، سقاخانه و آب‌انباری هم ساخت تا با این کار، ثواب دنیا و آخرت نصیبش شود.» به‌گفته این پژوهشگر، سرنوشت سقاخانه رضاقلی‌خان، تکیه و مسجد رضاقلی‌خان در دوره پهلوی اول به مدرن‌سازی تهران گره خورد و برای خیابان‌کشی و ایجاد نهر و جدول در محله سیروس بخشی از آنها تخریب شد. در حال حاضر آنچه از موقوفات به‌ویژه سقاخانه این ناظم مدرسه دارالفنون به یادگار مانده بخش کوچکی از تکیه و یک تابلوی نمادین از سقاخانه است.
در همینه زمینه :