قاچاق دام و عدم واکسیناسیون دام های اهلی عامل شیوع طاعون در حیات وحش

رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به تاریخچه ورود بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) به ایران، گفت: عدم واکسیناسیون به‌موقع و فراگیر دام‌های اهلی در زمان مقتضی به علت کمبود واکسن و جابه‌جایی دام‌های اهلی بدون مجوز بهداشتی دامپزشکی به‌خصوص جابه‌جایی دام‌های بیمار و غیرواکسینه، مهم‌ترین عوامل شیوع طاعون نشخوارکنندگان است.

در پی  شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PesteDes Petits Ruminants) در پارک ملی خَبْر استان کرمان  و تلف شدن ۵۰ رأس کل، بز و قوچ در این منطقه، سیامک مسعودی در گفت‌وگو با ایسنا، تصریح کرد: بیماری‌های واگیردار دامی در کنار سایر عوامل تهدیدکننده محیط زیست طبیعی از جمله تخریب زیستگاه‌های جانوران وحشی، شکار و صید بی‌رویه، آلودگی‌ها، بهره‌برداری غیراصولی از منابع طبیعی، گردوغبار، خشکسالی‌های متوالی و... به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی جانوری کشور محسوب می‌شوند و می‌توانند علاوه بر محیط زیست، سلامت جامعه و اقتصاد دامپروری را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

وی گفت: در میان سایر بیماری‌های واگیردار دامی، بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR)، طی سال‌های اخیر صدمات زیادی به حیات وحش و تنوع زیستی کشور وارد کرده است. این بیماری یکی از بیماری‌های مهم ویروسی واگیردار بین علفخواران اهلی و وحشی است که در اوایل دهه ۷۰ هجری شمسی از طریق دام اهلی غیر مجاز وارد کشور و موجب تلف شدن تعداد زیادی از کل و بز وحشی در پارک ملی کویر شد. مسعودی یاد آور شد: طی سال ۱۳۹۰ تلفات در بین قوچ و میش‌های وحشی در پارک ملی ساریگل خراسان شمالی و در سال ۱۳۹۳ تلفات در بین کل، بز، قوچ و میش‌های وحشی در پارک ملی بَمو در استان فارس نیز گزارش شد. طی سال۱۳۹۴ و نیمه اول سال ۱۳۹۶ بیش از ۱۲۰۰ رأس از گونه‌های ارزشمند کل، بز، قوچ و میش وحشی در یک همه‌گیری شدید در حیات وحش استان‌های مرکزی، البرز، قزوین، تهران، زنجان، خراسان شمالی و سمنان تلف شدند. این وضعیت در حالی رخ داد که سازمان حفاظت محیط زیست برای واکسیناسیون به‌موقع دام‌های اهلی پیگیری‌های متعددی انجام داده بود و ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها برای انجام اقدامات پیشگیرانه‌ و کنترل بیماری در کلیه مناطق تلاش کرده بودند.

به گفته مسعودی، عدم واکسیناسیون به‌موقع و فراگیر دام‌های اهلی در زمان مقتضی به علت کمبود واکسن، حضور دام‌های بیش از ظرفیت مراتع در مناطق، قاچاق و جابه‌جایی دام‌های اهلی بدون مجوز بهداشتی دامپزشکی به‌خصوص جابه‌جایی دام‌های بیمار و غیرواکسینه مهم‌ترین عوامل شیوع طاعون نشخوارکنندگان است.


واکسیناسیون دام اهلی؛ راه پیشگیری از شیوع طاعون نشخوارکنندگان

مسعودی تأکید کرد : مهم‌ترین راه پیشگیری از شیوع این بیماری در بین دام اهلی، اجرای مستمر برنامه واکسیناسیون است. اگر دام اهلی به‌طور کامل واکسیناسیون شود، شرایط ابتلای آن و سپس انتقال بیماری به حیات وحش فراهم نمی‌شود.

رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه در مورد شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک در استان کرمان توضیحاتی ارائه داد و گفت: در تیرماه سال جاری اولین مورد بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) در حیات وحش استان کرمان گزارش شد و در چهارمین روز همین ماه، در منطقه کهت پارک ملی خبر با مشاهده علائم بیماری و تلف شدن یک رأس بره میش، موضوع به اداره کل دامپزشکی استان به منظور نمونه‌برداری گزارش و بیماری در۱۰ تیرماه توسط اداره کل دامپزشکی استان کرمان تأیید شد و همزمان با مشاهده تلفات در پارک ملی خبر، اقدامات لازم برای پیشگیری و کنترل بیماری بر اساس دستورالعمل مربوطه از جمله اعزام نیرو و ارسال  تجهیزات به منطقه در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد.تشکیل کارگروه مخاطرات زیست محیطی استان، درخواست تشکیل جلسه مدیریت بحران در استانداری، ضد عفونی کردن آبشخورها، جمع‌آوری و امحای بهداشتی لاشه‌ها و جلوگیری از تردد دام‌های اهلی غیر واکسینه توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمان هم  در حال انجام است. به گفته وی،بر اساس آخرین گزارش‌ها تاکنون لاشه ۵۰ رأس از علفخواران وحشی درمنطقه خبر شامل کل، بز، قوچ ومیش وحشی جمع‌آوری و امحای بهداشتی شده است.