تیک‌آف قیمت بلیت هواپیما در منطقه پرواز ممنوع

آزادسازی قیمت سوخت هواپیما به دولت ارسال شده و انجمن شرکت‌های هواپیمایی برای تعدیل قیمت بلیت هواپیما به تکاپو افتاده است. در این میان وزیر راه و شهرسازی می‌گوید در تلاش هستند از طریق قوه قضاییه و سران قوا حکم صادر شده را متوقف کنند و مانع از افزایش بی‌رویه قیمت پروازهای داخلی شوند. حق با کدام طرف است؟ بلیت هواپیما باید قیمت‌گذاری شود یا ایرلاین‌ها حق دارند آزادانه قیمت تعیین کنند؟به‌گزارش همشهری، از آذرماه1402 که رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر ممنوعیت قیمت‌گذاری بلیت هواپیما صادر شد، ایرلاین‌ها برای آزادسازی قیمت بلیت تقلا می‌کنند و از 2هفته پیش که این رأی نهایی شد، ایرلاین‌ها در حال عرضه بلیت به قیمت آزاد هستند. آنها به فراخور عرضه و تقاضا، بلیت‌ها را تا بیش از 100درصد قیمت مصوب می‌فروشند و متولیان حوزه حمل‌ونقل برای مقابله با این وضعیت هیچ ابزاری جز یارانه سوخت ندارند. البته از منظر اقتصاد آزاد، حق ایرلاین‌هاست که خدمات خود را به قیمت واقعی بفروشند؛ درهرحال ارقام مربوط به یارانه سوخت آنها نجومی است و هنگامی که  بهای بلیت آنها از ایرلاین‌های خارجی هم بالاتر برود، داشتن چنین حقی، محل سؤال است.

دلیل قیمت‌گذاری بلیت هواپیما
اعطای یارانه و قیمت‌گذاری کالا یک اصل باسابقه در اقتصاد ایران است. در حوزه هوایی، ایرلاین‌ها سوخت تقریبا رایگان می‌گیرند و در مقابل قیمت بلیت آنها در حدی تعیین می‌شود که لااقل 3دهک بالای جامعه قدرت خرید آن را داشته باشند. رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند می‌گوید: به‌دلیل ناکافی بودن داده‌ها در صنعت هوایی کشور، دولت سعی کرده سیاست خود را در ابتدا و انتهای زنجیره فروش خدمات هوایی اعمال کند تا قیمت نه آنچنان پایین باشد که نارضایتی ایرلاین‌ها را به‌دنبال داشته باشد و مانع رشد و بهبود وضعیت آنان شود و نه آنقدر بالا باشد که مسافران به سمت خرید بلیت هواپیما نروند. سیدطه‌حسین مدنی در گفت‌وگو با همشهری می‌افزاید: قیمت بلیت هواپیما براساس فرمولی شامل هزینه‌هایی شامل سوخت، استهلاک هواپیما، سهم فرودگاه‌ها، حقوق خلبانان و پرسنل و البته حاشیه سود ذینفعان عرضه بلیت مشخص و به تصویب می‌رسد و ابزار حمایتی دولت برای متعادل کردن این فرمول، اختصاص سهمیه سوخت جت یارانه‌ای به شرکت‌های هوایی و ارائه خدمات فرودگاهی با تعرفه دولتی و... است.

مقایسه قیمت پرواز در ایران و جهان
آخرین قیمت مصوب پرواز در ایران 4.2سنت به ازای هر صندلی/کیلومتر تعیین شده که به‌دلیل اختصاص یارانه سوخت نجومی، نسبت به میانگین جهانی 7.5سنت پایین‌تر است؛ اما ایرلاین‌های داخلی به نرخ مصوب 4.2سنت راضی نیستند و بلیت‌های خود را تا بالاتر از 9سنت هم عرضه می‌کنند. مدنی می‌گوید: قیمت 4.2سنت برای هر صندلی/کیلومتر پرواز در حالی در سال1402 مصوب شد که قیمت پیشنهادی ایرلاین‌های داخلی باوجود دریافت سوخت یارانه‌ای، از شرکت هوایی پگاسوس ترکیه با خدمات و هواپیماهای مناسب‌تر بالاتر بود. به‌گفته او شرکت‌های ایرانی در سال گذشته خواستار نرخ 9.2سنت یا حداقل 7.3سنت بودند‌که دیوان عدالت اداری رأی به ابطال قیمت‌گذاری داد و در حال اجرای نرخ‌های مدنظر خود هستند. به‌گفته مدنی، این اصرار در حالی است که به‌عنوان نمونه هزینه استفاده از خدمات شرکت پگاسوس که جزو 2 شرکت هوایی برتر ترکیه محسوب می‌شود 27درصد ارزان‌تر از قیمت مصوب شورای‌عالی هواپیمایی ایران است آن‌هم در شرایطی که این شرکت از بنزین با نرخ جهانی استفاده می‌کند و هزینه‌های اجرایی آن مثل حقوق خلبانان و پرسنل را به دلار می‌پردازد.