پذیرایی از عزاداران در روزگار قحطی و عسرت
در دوره قاجار بهخصوص در زمان حکومت ناصرالدینشاه که جمعیت تهران زیاد شده بود، مردم مدام با قحطی دستوپنجه نرم میکردند. این شرایط بعد از جنگ جهانی دوم بدتر شد و مردم تنگدستتر شدند، تا جایی که حتی نان هم گیرشان نمیآمد؛ اما با تمام کمبودها در مراسم مسلمیه نان میان عزاداران از سوی آستان توزیع میشد و همه میدانستند که در این ایام، مهمان آستاناند و در روزهای عزاداری گرسنه نمیمانند.
سیدمحسن ماجدی، مدرس دانشگاه و ریپژوه، دراینباره میگوید: «ری در دوره قاجار بهدلیل فراوانی کشت گندم و جو، اداره غله داشت. به همینخاطر اغلب ساکنان ری در دوران قحطی در ایام مسلمیه، نان میپختند، یا مرسوم بود با برنجهای شکسته دمپختک طبخ میکردند تا میان محرومانی که برای رفع گرسنگی به ری میآمدند، توزیع کنند.»
در دوران قحطی دولت سیبزمینی میآورد و به مردم میداد. مردم از صبح تا نزدیک ظهر برای گرفتن 2تکه نان میایستادند. بین مردم متمول شهرری، آدمهای متدینی حضور داشتند که در زمان قحطی بهویژه در ایام مسلمیه، دستگیر محرومان میشدند. افراد متمکن شهرری به نیازمندان آرد میدادند. برخی هم برنج میخریدند و روزها در کاروانسرا دمپختک میپختند و مردم کاسههایشان را میآوردند و بدون پرداخت پول دمپختک و نان میگرفتند.
ماجدی در تأیید صحبتهایش میگوید: « فلور، ایرانشناس هلندی، در کتاب تاریخ نان در ایران، با اشاره به قحطی نان و تصمیم ناصرالدینشاه برای مهار این مشکل، نوشته که ناصرالدینشاه پس از 2قحطی بزرگ آن دوران، در منطقه شاهعبدالعظیم سیلو ساخت. او ادارهای هم در وزارت مالیه به اسم اداره انبار غله دارالاخلافه راهاندازی کرد که بهصورت موقت در کنترل اوضاع و کوتاهکردن دست دلالان تأثیرگذار بود. این انبار، آذوقه ۶ماه مردم تهران را تامین میکرد و مدتی در برچیدن شبکههای احتکار و جلوگیری از گرانی قیمت نان مؤثر بود؛ هرچند پس از مدتی بهدلیل نفوذ افراد سودجو مشکلات دوباره ایجاد شد.»