شهرداری فقط بهره‌بردار بوستان‌های جنگلی ا‌ست

سید محمد فخار ؛روزنامه‌نگار

به‌رغم همه حرف و حدیث‌ها، شهرداری مسئولیت حفاظت از بوستان‌های جنگلی تهران را به‌عهده ندارد و هرگاه خطری درخصوص درختان بوستان‌هایی نظیر چیتگر، لویزان، سرخه‌حصار و یاس فاطمی پیش‌ آید، باید سازمان منابع طبیعی کشور به کمک بیاید. استناد به همین اصل بود که رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران را بر آن داشت تا از سازمان منابع طبیعی بخواهد به موضوع آفت‌زدگی درختان وارد شود.
مهدی پیرهادی، دیروز در شورای شهر با اشاره به وضعیت آفت‌زدگی بوستان‌های چیتگر و لویزان گفت: از سازمان منابع طبیعی می‌خواهیم به موضوع بوستان چیتگر و لویزان ورود کند و نسبت به جلوگیری از آفت‌زدگی در بوستان‌ها به‌ویژه بوستان چیتگر اقدام کند. پیرهادی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت کاشت درختان اظهار کرد: سازمان منابع طبیعی اقداماتی در بوستان سرخه‌حصار انجام داده و در بوستان چیتگر و لویزان نیز این سازمان در کنار شهرداری که بهره‌بردار بوستان‌هاست، باید ورود کند و نسبت به جلوگیری از آفت‌زدگی در بوستان‌ها به‌ویژه بوستان چیتگر که معضلی جدی است، اقدام کند. وی افزود: شهرداری نیز موارد را پیگیری و به شورا اعلام کند و چنانچه لازم باشد از دادستانی موضوع را پیگیری خواهیم کرد.همچنین اگر نیاز به تغییر افراد باشد مراجع باید نسبت به این موضوع اقدام کنند.

یک دهه آفت درختان
آفت‌های فراگیر نزدیک به یک دهه است که بلای جان بوستان‌های بزرگ تهران شده‌اند. این معضل به راحتی دست از سر درختان تهران بر نمی‌دارد و شرایط تغییر اقلیم، خشکسالی و کمبود منابع آبی به تشدید آفت کمک می‌کند. آخرین هشدار مربوط به زمستان گذشته است. 20دی 1402بود که مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران خبر از افزایش آفتی به نام سوسک پوستخوار در پارک جنگلی چیتگر داد. در آن زمان علی‌محمد مختاری گفته بود:‌ علت اصلی خشک شدن تعدادی از درختان بوستان‌های جنگلی و شهری پایتخت، طغیان آفت سوسک پوستخوار است، اما این چه نوع آفتی است و چه اندازه برای درختان تهران خطرناک است؟

چیستی و چرایی آفت درختان تهران
 سوسک پوستخوار از سال ۱۳۹۵ طی چند مرحله به جنگل‌ها و بوستان‌های شهر تهران ازجمله بوستان جنگلی چیتگر حمله کرده و باعث خشک شدن تعدادی از درختان شده بود. در آن دوره مدیریت شهری با همکاری نهادهای دولتی با اقدامات کنترلی و پیشگیری از قبیل سمپاشی با سموم شیمیایی و روغن‌پاشی تنه درختان، محلول‌پاشی با کودهای شیمیایی و آبیاری درختان ضعیف، نصب تله‌های فرمونی و جذب سوسک پوستخوار برای کاهش جمعیت آفت، تا حدود زیادی این آفت را تحت کنترل درآورد، اما به‌دلیل گرم شدن هوا، خشکسالی و کمبود منابع آبی این آفت هر از چند سالی دوباره در این درختان طغیان می‌کند و منجر به خشک‌ شدن تعدادی دیگر از درختان می‌شود. با وجود مشکلات زیاد در امر حفظ و نگهداری جنگل‌ها و بوستان‌های شهری از قبیل گرم شدن هوا، کاهش منابع آبی، پایان دیرزیستی درختان پهن‌برگ، تراکم درختان، عمق کم خاک زراعی و نبود سرمای زمستانه، نخستین و مهم‌ترین اقدام برای کنترل این آفت، حذف درختان خشک و آلوده بوده و از آنجایی که مالکیت اراضی جنگلی با سازمان منابع طبیعی کشور است، صدور مجوز و قطع درختان خشک توسط آن سازمان صورت می‌پذیرد. در عین حال باید درصورت بروز هر نوع عوامل خسارت‌زا به درختان ازجمله پایان دیرزیستی درختان پهن‌برگ، آفات و بیماری‌های گیاهی، کوتاهی پیمانکار فضای سبز در امر نگهداشت و... شرایط توسط شهرداری بررسی شود و پس از مشخص شدن علل خشکیدگی درختان نسبت به ثبت در سامانه نهال اقدام و با اخذ مجوز لازم از کمیسیون ماده 7نسبت به حذف درختان آلوده یا خشک مبادرت شود. ضمن اینکه جرائم حاصل از قصور در هر یک از پیمانکارهای نگهداشت نیز لحاظ می‌شود تا خطای انسانی در این عرصه به حداقل برسد.

عملیات 2مرحله‌ای
برای کنترل آفت درختان تهران در فصول سرد، عملیات به‌زراعی و پیرایش قطعات فضای سبز شامل حذف کنده‌ها، تنه جوش‌ها، پاجوش‌ها و سرشاخه‌های خشک در دستور کار شهرداری قرار دارد و درصورت پیشروی آفت، در ماه‌های بهار باید عملیات ضدعفونی محل و واکاری آنها با گونه‌های مقاوم به کم‌آبی و سازگار با شرایط اقلیمی انجام شود. برای نمونه در پارک جنگلی چیتگر حدود ۵۰۰هزار درخت وجود دارد که طبق اقدامات صورت گرفته توسط شهرداری و سازمان منابع طبیعی در این بوستان تعداد ۸۰۰درخت مبتلا به آفت سوسک پوستخوار شناسایی شده و در اسرع وقت طی عملیات 2مرحله‌ای نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام می‌شود.

عملیاتی به وسعت شهر
وسعت 615کیلومترمربعی تهران و انبوه درختان بی‌شک کار را برای کنترل آفات سخت می‌کند. در این زمینه در ماه‌های فروردین و اردیبهشت، عملیات مبارزه با آفات درختان سرعت گرفت. آفاتی نظیر چوبخوار، پوستخوار و خاکزی تهدیدی علیه درختان شهر هستند و اگر شهرداری برای مقابله با آنها کاری نکند، محیط‌زیست شهر رو به زوال می‌رود. بنابراین اگر انبوه درختان این شهر بزرگ سرپا هستند، محصول کار مدیریت شهری است که اجازه تشدید آفات را نمی‌دهد. سازمان بوستان‌ها در این زمینه تمام تکنیک‌های موجود کنترل آفات و به‌کارگیری روش‌های مناسب با یکدیگر که مانع توسعه جمعیت آفات می‌شود، آفت‌کش‌ها و سایر مداخلات را به‌کار می‌بندد تا رشد آفات به کمترین حد خود تقلیل یابد و خسارت آنها به صفر برسد.