گزارش
طرح‌های آبرسانی به روستاها پشت سد گرانی
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان: اجرای پروژه‌ها در شرایط مالی بحرانی دچار مشکل می‌شود
سید رضا حسینی زاده| تبریز - خبرنگار:
واگذاری بخش‌های مهمی از فعالیت‌های عمرانی دولت به پیمانکاران رویه‌ای است که از چند سال قبل اجرا شده و در حال حاضر با کمبود بودجه‌های عمرانی سرعت بیشتری هم به خود گرفته است. پروژه‌هایی که از سوی پیمانکاران اجرا می‌شود و نیازمند نظارت گسترده است تا تخلف و کم‌کاری صورت نگیرد. علاوه بر آن تامین منابع مالی برای ادامه کار پیمانکاران ضرورت دارد. در ماه‌های اخیر مشکلات تامین اعتبار و به دنبال آن دغدغه‌های پیمانکاران در تامین مالی افزایش پیدا کرده و این دغدغه‌ها تاثیر مستقیمی بر روند اجرایی پروژه‌های عمرانی گذاشته است. کندی اجرای این پروژه‌ها زندگی عادی شهروندان را نیز با مشکل همراه کرده است. پروژه‌های روستایی هم شرایط خاص خود را دارد و در سایه پرداخت نشدن به موقع اعتبارات اجرای این طرح‌ها متوقف شده است و در بن‌بست کمبود اعتبار مانده‌اند.
پیمانکاران و مشکلی به نام زیان‌ده بودن پروژه‌های روستایی
یکی از پیمانکاران آبفای استان می‌گوید: پیمانکارانی که در پروژه‌های روستایی مشارکت دارند جزو زحمتکش‌ترین پیمانکاران بوده و با حداقل سود و در سخت‌ترین شرایط پروژه‌ها را اجرا می‌کنند. اعتبار این پیمان‌ها معمولا زیر یک میلیارد تومان بوده و حتی برخی پیمانکاران خود در پروژه‌ها کارهای اجرایی انجام می‌دهند. با توجه به دامنه سود کم، هرگونه تغییر قیمتی در مصالح و دیگر فاکتورها ادامه کار را با مشکل مواجه می‌کند. وی به تورم هفته‌های اخیر اشاره و بیان می‌کند: مشکل قبلی پیمانکاران که تاخیر در پرداخت معوقات بود، اکنون با افزایش قیمت‌ها دو چندان شده است و اکثر پیمانکاران درخواست لغو قراردادهای اولیه را دارند. چرا که آنان با مشکلی به نام زیان‌ده بودن انجام پروژه‌های روستایی به ویژه در بخش آب روبه‌رو هستند. مثلا در زمان بستن قرارداد لوله پلی‌اتیلن هر متر 6هزار تومان بود، ولی در حال حاضر به 10 هزار تومان افزایش پیدا کرده است. همچنین قیمت میلگرد نیز افزایش داشته است که با این افزایش‌ها نه تنها پیمانکاران سودی نمی‌برند بلکه زیان بسیاری هم نصیب‌شان خواهد شد.
افزایش درخواست اجرای ماده 48
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان شرقی می‌گوید: هر سال در تعدادی از پروژه‌های عمرانی به استناد ماده 48 شرایط عمومی پیمان و بنا به دلایلی که خارج از قصور پیمانکار است از سوی کارفرما خاتمه پیمان به پیمانکار ابلاغ می‌شود. تجارب گذشته نشان داده است پروژه‌هایی که براساس این ماده خاتمه یافته‌اند، مشکلات پیش بینی در بودجه داشته‌اند. در حال حاضر بسیاری از پیمانکاران آبفا این درخواست را دارند.
«علی صمدنژاد» ادامه می‌دهد: بر این اساس در مقاطع میانی پروژه، پیمانکار دچار مشکل شده و با استناد به این ماده و تحت عنوان مصلحت پروژه یا به علل دیگر، نسبت به خاتمه پیمان اقدام کرده است. به استناد ابلاغ ماده 48 شرایط کاری و ضررهای ناشی از ابلاغ خاتمه پیمان مورد توجه است.
وی تاکید می‌کند: با وجود اینکه در تهیه و تامین ابزارهای مهم اجرایی پروژه از جمله نقشه‌ها و مشخصات فنی، استحصال اراضی و مهم‌تر از همه تامین منابع مالی، برنامه‌ریزی صحیح و دقیق انجام شده بود اما افزایش به یکباره قیمت‌ها در بازار، پیمانکاران را با مشکل مواجه کرده است. البته میزان نرخ قراردادهای شرکت آب و فاضلاب روستایی استان حدود 300 میلیون تومان است و زمان اکثر قراردادها زیر 6 ماه بسته شده است؛ ولی اخیرا با توجه به شرایط ایجاد شده و افزایش قیمت‌ها مشکلات مالی به سراغ پیمانکاران آمده است.
صمدنژاد بیان می‌کند: افزایش قیمت و برآورد مابه‌التفاوت از اختیارات استان خارج است، ولی در حال حاضر با این موضوع مواجه هستیم که بسیاری از پیمانکاران از ما چیزی نمی‌خواهند و تنها درخواست اجرای ماده 48 را دارند که احتمال دارد در برخی پروژه‌ها به این خواست قانونی پیمانکاران عمل شود.
درخواست تخفیف در مناقصه‌ها
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان شرقی عنوان می‌کند: در حال حاضر میانگین نرخ پروژه‌های آب و فاضلاب روستایی استان اکثرا مینوس است، به این معنا که 99 درصد پروژه‌های شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بر اساس پیشنهاد کمتر از برآورد اولیه کارفرما واگذار شده است و پیمانکار نسبت به برآورد اولیه مناقصه، پیشنهاد تخفیف داده و به ندرت در پروژه‌های روستایی پیمانکار نسبت به برآورد اولیه، پیشنهاد افزایش داده است. بنابراین اجرای این پروژه‌ها در شرایط مالی بحرانی مشکل‌تر می‌شود. وی می‌افزاید: با توجه به اینکه اکثر پیمانکاران درخواست اجرای ماده 48 و خاتمه قرارداد را دارند شرکت آب و فاضلاب روستایی به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه تصمیم بگیرد. بنابراین برای تعیین و تکلیف این موضوع به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نامه‌ای نوشته شد و این سازمان نیز موضوع را به شورای فنی استان ارجاع داده است. صمدنژاد با اشاره به اینکه در حال حاضر مشکل خرید مخازن و شبکه انتقال آب روستایی و همچنین خرید لوله و میلگرد مهم‌تر بوده و اگر این مشکلات حل شود می‌توان به ادامه کار امیدوارتر بود، اظهار می‌کند: پیمانکاران در زمینه حفر چاه‌ها مشکلی ندارند. در موضوع برق، قیمت سیم افزایش یافته که با توجه به حضور پیمانکاران قوی‌تر در این پروژه‌ها مشکل کمتر است ولی در خطوط انتقال شبکه و مخزن‌ها تعداد مراجعه کننده زیاد است.
خسارت به تاسیسات آبرسانی
در کنار تمام مشکلاتی که پروژه‌های آبرسانی در سایه کمبود اعتبارات با آن مواجهند، خسارت‌های ناشی از سیلابها و بارندگی‌های بهار به تاسیسات آبرسانی روستاهای استان را نیز باید در نظر گرفت. از ابتدای سال جاری تا پایان خرداد بارندگی‌های شدید و سیلابها 7 میلیارد تومان به این تاسیسات خسارت‌زده است که رفع همین خسارت‌ها نیز نیازمند تامین بودجه خواهد بود. صمدنژاد در این باره هم اظهار می‌کند: در پی وقوع بارش‌های شدید و سیل‌آسا در بهار 97 به تاسیسات آبرسانی 18 روستای اهر و چاراویماق خسارت وارد شد. در روستاهای چاراویماق 2 کیلومتر خط انتقال، 500 متر شبکه داخلی، 40 متر حصارکشی و در روستاهای شهرستان اهر مجتمع چول قشلاقی 5/2 کیلومتر خط انتقال، 3 کیلومتر شبکه داخلی، ایستگاه‌های پمپاژ و به 10 دهنه چشمه خسارت وارد شد. همچنین روستای قشلاق بالای شهرستان اهر نیز بیشترین خسارت را داشته است.
مشکلات تامین به موقع اعتبارات
«علی صمدنژاد» مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان شرقی با بیان اینکه در اجرای پروژه‌های آبرسانی به روستاها چندین سال است که برنامه‌ریزی شده و مشکلی در سال‌های آتی نخواهد بود، بیان می‌کند: امسال مشکلاتی در تامین به موقع اعتبارات وجود دارد که نیاز به حمایت مدیریت ارشد استانی و کشوری بوده و برای جلوگیری از بروز مشکل و تعیین وضعیت پروژه‌ها باید راهکاری اندیشیده شود.
