چهره رو به سقوط برج‌های کهنسال

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

نمای ساختمان‌ باعث زیبایی بناست و زمانی که سست شود یک خطر بزرگ برای عابران خواهد بود. نمای ساختمان‌های قدیمی هرچند در زمان ساخت مستحکم و کامل باشند، به‌تدریج فرسوده می‌شوند و زمانی می‌رسد که جان عابران را تهدید می‌کنند. هر تکه سنگ و بتن اگر از دیوار جدا شود و فرو بریزد ممکن است کشنده باشد. در اینجا چند نمونه از خبر‌های مربوط به فرسودگی نمای ساختمان‌های قدیمی در شهر‌های جهان را می‌بینیم.


نیویورک / نما و دیوار با هم فروریخت
6‌ماه قبل نمای آپارتمان بزرگی در محله برانکس نیویورک فروریخت. بعد از ریزش نما، فضای درونی 6طبقه از آپارتمان‌های روی همدیگر، از خیابان قابل دیدن بود. مشکل از ترک خوردن نما شروع شد ولی ترک‌ها بیشتر و بیشتر شدند و از نما به اسکلت ساختمان نفوذ کردند و دیوار بیرونی ساختمان هم خراب شد. البته ساختمان قدیمی بود و بیشتر از 90سال داشت ولی ساکنان آن از مدت‌ها قبل متوجه خرابی نما شده و دراین‌باره پیام‌هایی ثبت کرده بودند. تصور می‌شد فقط لایه خارجی نمای آجری ساختمان سست شده است اما این نما قسمتی از وزن ساختمان را هم تحمل می‌کرد. از سال1998 قانونی برای بازدید دوره‌ای از نمای ساختمان‌های نیویورک تصویب شده است و این ساختمان‌ هم در سال2020 ناایمن اعلام شده بود. قرار شد روی پیاده‌رو سقفی نصب شود تا ریزش آجر‌ها به کسی آسیب نرساند و بعد با داربست، نما بازسازی شود. این سقف سبزرنگ موقت نصب شد اما محدودیت‌های دوران کرونا مانع نوسازی نما شد تا 2023 که نما و دیوار با هم فروریختند و سقف و داربست‌های آن را خرد کردند. تنها خوش‌شانسی ساکنان ساختمان این بود که ریزش به کندی اتفاق افتاد و آنها فرصت داشتند ساختمان را تخلیه کنند.

آبردین/ سنگ‌ها از طبقه هفتم
ساختمان 7طبقه شهر آبردین، بلندترین ساختمان این شهر 17هزار نفری در ایالت واشنگتن است. نمای سنگی ساختمان 98ساله اکنون در حال ترک‌خوردن و ریزش است. پیاده‌رو بسته شده و هرکسی که از نزدیکی آن بگذرد می‌تواند ترک‌های بزرگ در سنگ‌های تراش‌خورده طبقات پایین را ببیند. تخریب نما فقط شامل سنگ‌ها نیست بلکه آجر‌چینی‌های طبقات بالاتر و حتی پنجره‌ها هم ممکن است کنده شوند. شهرداری به مالک ساختمان اخطار داده و در نامه‌ای آورده است که این بنا برای سکونت انسان و هرنوع استفاده دیگری نامناسب است. در نتیجه اخطار شهرداری ساختمان تخلیه شد. شهرداری آبردین نتیجه بازدید از ساختمان را در رسانه‌ها منتشر کرد. در‌های طبقات پایین که از چوب ساخته شده‌‌اند هم به‌دلیل رطوبت دچار پوسیدگی شده‌اند. سقف نیز دچار نشتی شده که مسیر ورود آب به داخل ساختمان را باز کرده و همین هم باعث ایجاد ترک‌هایی درون سازه شده است. اگر مالک در ماه‌های پیش رو مشکل ساختمان را حل نکند، شهرداری برای اطمینان از ایمنی ساختمان اقدامات قانونی را انجام خواهد داد.

ملبورن/ دیوار ساختمان تئاتر
چند ‌ماه قبل اعلام شد، قطعات 60کیلوگرمی بتن که برای ساخت نمای ساختمان تئاتر ملبورن استفاده شده، ممکن است به پیاده‌رو سقوط کنند. تئاتر ملبورن نزدیک 50سال پیش ساخته شده است. این بنا که مدتی به‌عنوان سینما هم کاربرد داشت اکنون محلی برای اجرای نمایش‌های تئاتر یا موسیقی زنده است و یکی از بنا‌های تاریخی شهر محسوب می‌شود. در سال2016 بازسازی بنا شروع شد و یک سال بعد به پایان رسید اما گزارشی که از ناایمن بودن این ساختمان منتشر شد نگرانی زیادی ایجاد کرد. قرار بود با نصب سقف روی پیاده‌رو، ایمنی موقت ایجاد شود اما ظاهرا خطر نما زیادتر از این حد است. بعضی از تزئینات روی دیوار مانند کنگره‌ها هم باید کاملا حذف شوند. قطعات مختلف بنا بین 40 تا 60 کیلوگرم وزن دارند. یک دلیل سست شدن نما نفوذ آب بوده که به‌تدریج در آن نفوذ کرده و باعث فرسودگی اتصالات شده است. ظاهر نمای ساختمان نشان می‌دهد که نیاز به رنگ‌آمیزی دارد اما اگر ریزش شروع شود تمام اجزای آن از هم می‌پاشد و سقف‌های موقت پیاده‌رو هم خرد می‌شوند.

هنگ‌کنگ/بازرسی با دوربین پهپاد
بیشتر از 20ساختمان قدیمی در هنگ‌کنگ دچار خطر ریزش نما هستند. در سال گذشته 18مورد سقوط قطعات نما در این شهر اتفاق افتاده و 2 ارگان بازرسی شهری بعد از بررسی ساختمان‌‌ها اعلام کردند که باید یک اقدام جدی برای تامین ایمنی نمای بیش از 20ساختمان‌ انجام شود. بازرسی نما‌ها با استفاده از دوربین کوادکوپتر و حسگر‌های فروسرخ انجام شد که نشان داد، زنگ‌زدگی قسمت‌های آهنی و جریان آب قطعات را سست کرده است. یک عامل خطرساز در این شهر آب باران است که در شکاف‌های پشت نمای ساختمان باقی می‌ماند و به‌تدریج آن را سست می‌کند. اسکنر‌های فروسرخ ممکن است این شکاف‌ها را شناسایی کنند اما کولر‌های گازی نصب شده روی نما باعث ایجاد خطا در دوربین‌ کوادکوپتر‌ها می‌شود. تابستان سال گذشته یک قطعه بتن از نمای ساختمانی در هنگ‌کنگ سقوط کرد و سقف اتوبوسی را که از کنار آن می‌گذشت به‌اندازه 30در45سانتی‌متر سوراخ کرد. وزیر توسعه هنگ‌کنگ گفته است که نمای حدود هزار ساختمان باید بررسی شوند و کوادکوپتر‌ها یک روش مؤثر برای این کار هستند.