آرامش در وجود دیگران

پروانه بندپی-روزنامه‌نگار

اهدای عضو مسئله‌ای است که در ایران خیلی مهم‌است و البته خیلی جای کار دارد. کافی است نگاهی به مرگ‌مغزی‌های سالانه در ایران بیندازید و اینکه چند نفر در روز به واسطه نبود عضو برای اهدا جان می‌سپارند تا متوجه اهمیت موضوع شوید. نکته مهم‌تر هم البته، عدم‌آگاهی و تربیت فرهنگی مردم در این زمینه است که باعث می‌شود مشکلاتی در این زمینه وجود داشته باشد. در این مطلب، علاوه بر بازخوانی آمار و ارقامی مهم در این زمینه، نکته‌هایی تأمل‌برانگیز از دکتر فریبا قربانی، ‌قائم‌مقام واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را نیز مرور کرده‌ایم که در گفت‌وگو با همشهری بیان کرده است.



دکتر فریبا قربانی، قائم‌مقام واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

  در بسیاری از بیمارستان‌ها هنوز کادر درمان‌ در زمینه اهدای عضو آموزش ندیده‌اند و اجازه نمی‌دهند عزیزان مرگ مغزی‌شان حتی معاینه شوند. دیگر چه انتظاری از مردم می‌خواهیم داشته باشیم؟
  بسیاری از خانواده‌ها چون اطلاعی از تفاوت کما و مرگ مغزی ندارند، تصور می‌کنند که عزیزشان درنهایت به زندگی برمی‌گردد یا فکر می‌کنند پزشکان بیمارستان اشتباه تشخیص داده‌اند و وقتی به آنها اعلام می‌شود که عزیزشان فوت کرده، به هم می‌ریزند.
  ما مواردی داشتیم که فرد هماهنگ‌کننده اهدای عضو تیم ما از دست خانواده‌ فرد مرگ مغزی کتک خورده. ما بسیار ناسزا شنیده‌ایم، بارها پیش آمده که شیشه‌های بیمارستانی که فرد مرگ مغزی در آن بستری است، خرد شده و اتفاقاتی از این نوع. طبیعی هم هست؛ چون خانواده هم در شوک بزرگی است.
  بعد از تشخیص مرگ مغزی، هرقدر خانواده‌ دیرتر به اهدا رضایت دهد، تعداد اعضایی که قابلیت اهدا دارند، کم و کمتر می‌شود. نخستین عضوی هم که از بین می‌رود و دیگر قابل اهدا نیست، ریه است.
  ولی خانواده‌هایی هم هستند که تا آخرش راضی به این کار نمی‌شوند. تعدادی وقتی رضایت می‌دهند که کار از کار گذشته و ارگان‌های حیاتی فرد مرگ مغزی دیگر از بین رفته است.
  یک‌سری از خانواده‌ها هم از حرف مردم و فامیل می‌ترسند. مثلا دیروز در حال بررسی 3مورد مرگ مغزی در یکی از بیمارستان‌های تهران بودیم که خانواده‌ها کاملا با اهدای عضو موافق بودند اما هراس این را داشتند که بعد از اهدا اقوام‌شان بگویند اعضای عزیزشان را فروخته‌اند.
  حتی بین افرادی که آگاهانه برای دریافت کارت اهدای عضو اقدام می‌کنند، کسانی هستند که با ما تماس می‌گیرند و خواهش می‌کنند که کارت‌شان باطل شود. وقتی سؤال می‌کنیم، می‌گویند خانواده‌های ما می‌ترسند که ما بمیریم و شما اعضای ما را به اجبار اهدا کنید! درحالی‌که باید بدانند کارت اهدای عضو با وجود ارزش بالایی که از نظر معنوی دارد، کاملا نمادین است و هیچ اجباری نمی‌آورد. فقط ذهن خانواده‌ها را تا حدودی درباره اهدای عضو روشن می‌کند.