روایت مصور از تولد پایتخت تا افول قاجارها

   محمدحسن سمسار (۱۳۱۳ تاکنون)
   کار ویژه: جمع‌آوری عکس‌های دوره قاجار و برگزیده جایزه تهران

استاد محمدحسن سمسار در شیراز متولد شد و سال۱۳۳۴شمسی برای تحصیل در رشته باستان‌شناسی دانشگاه به تهران آمد و 3سال بعد در اداره هنرهای زیبا استخدام و سپس به اداره کل موزه‌ها منتقل شد.
محمدحسن سمسار یکی از برگزیدگان جایزه تهران است و در کتاب کاخ گلستان، آلبوم‌خانه، فهرست عکس‌های برگزیده عصر قاجار در سال1382 از او به چاپ رسیده است؛ عکس‌هایی از تهران دیروز و اهمیت نقش موزه‌ها در اجتماع از مجموعه مقالات محمدحسن سمسار است. علاقه به تاریخ، ادبیات و مطالعات میدانی موجب شد تا او سال‌ها در زمینه عکس‌هایی با موضوع تاریخ قاجار فعالیت کند. او شخصیتی بی‌نظیر و تکرارنشدنی است که نظراتش درباره تاریخ قاجار سند است.
همایون عبدالرحیمی، تهران‌پژوه، نقش استاد سمسار را در تهیه و تدوین کتاب‌هایی با تصاویری قدیمی از معماری تهران ارزشمند می‌داند: «کتاب سیمای تهران مجموعه تالیفی-پژوهشی و دوجلدی است که توسط دکتر محمدحسن سمسار و فاطمه سرائیان و با حمایت سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران سال۱۳۹۲ منتشر شد. ارزش این کتاب در این است که در نخستین جلد آن می‌توان سیر دگرگونی‌های شهرسازی و معماری شهر تهران در عصر قاجار را به‌صورت تاریخچه‌ای فشرده از پایتخت شدن تهران تا سال۱۲۸۴ قمری و پایان عصر قاجار در قالب تصویر مشاهده کرد. این کتاب نشانگر تحولات شهرسازی، معماری و بناهای تاریخی تهران در نیمه دوم قرن۱۳ و آغاز قرن14 هجری قمری به‌حساب می‌آید. همچنین مجموعه عکس‌هایی که از بیوتات سلطنتی در کاخ گلستان با تلاش او به چاپ رسیده بسیار ارزشمند است. کتاب کاخ گلستان، نگاهی گذرا به تاریخ تهران و تحولات ساختاری این شهر دارد. نقشه‌های قدیم، تهران را شهری محصور در خندق و برج و بارو نشان می‌دهند؛ شهری با کوچه‌های باریک و خانه‌های بزرگ وکوچک که هسته مرکزی آن را مسجد جامع و بازار تشکیل داده است. در بخشی از کتاب نیز شماری از زیارتگاه‌ها و اماکن مقدس تهران معرفی شده است. ازجمله تصاویر مندرج در کتاب می‌توان به نقشه‌های تهران، دروازه‌ها، ایوان تخت مرمر و خلوت کریم‌خانی، باغ گلستان، عمارت بادگیر، مسجد سلطانی، دارالفنون، باغ فردوس و میدان مشق اشاره کرد.»
استاد سمسار نقش مؤثری در طراحی موزه‌های تهران داشته و فعالیت‌های علمی و پژوهشی او در سازمان میراث‌فرهنگی، عضویت در کمیته ثبت جهانی یونسکو، کاخ‌موزه گلستان، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و نیز تربیت دانشجویان در دانشگاه تا امروز ادامه دارد.
محمدحسن سمسار بر اهمیت تاریخ در زندگی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تأکید دارد و به‌خصوص با تأکید بر ارزش حقیقی و نقش موزه‌ها در امر مهم آموزش و پرورش، جایگاه ویژه‌ای را که موزه‌ها باید در ارتباط با مدارس و دانشگاه‌ها بیابند، بارها یادآور شده است. همچنین بر نقش خاص موزه‌ها در ایجاد پیوند بین گذشته و حال هر ملتی تأکید دارد تا بدانیم آثار تمدن و تاریخ هر ملتی سبب افتخار و سند زنده ملیت آن مردم است.