دعوای چرب

مریم سرخوش-روزنامه‌نگار

حوالی عصر دوشنبه هفته جاری بود که خبر توزیع بیش از 47هزار تن روغن آلوده در کشور پخش شد؛ خبری شبیه ورود برنج‌های آلوده به کشور که سال 94منتشر شد و دغدغه‌های زیادی را هم به دنبال داشت. آن زمان ورود هزار و ۲۵۰تن برنج آلوده به کشور تأیید و اعلام شد که برای آن پرونده قضایی هم تشکیل شده است. البته شرکت بازرگانی دولتی ایران، آلودگی روغن‌های وارداتی به کشور را به‌شدت تکذیب و اعلام کرده تنها بخشی از این محصولات(۴۴هزار تن از مجموع ۹۱هزار تن روغن وارداتی از ترکیه و آرژانتین) مورد تأیید نبوده و در حال طی مراحل مرجوع کردن به شرکتی است که روغن‌ها در سال 99 از آن خریداری شده‌اند.

ماجرا چیست؟
درباره این روغن‌های وارداتی ادعا می‌شود که در بدو ورود ۴۵۰۰تن از آنها بدون هماهنگی در برخی شرکت‌های غذایی توزیع شده، اما کمی بعد و با اطلاع مسئولان و صدور دستور قضایی جلوی مصرف آنها گرفته شده است. پس از بررسی‌های آزمایشگاهی طی چند مرحله، اعلام شده که این روغن‌ها حاوی باقیمانده سموم کشاورزی هستند و میزان استفاده از آفت‌کش‌های حشرات هم در آنها با استانداردهای سازمان غذا و دارو تفاوت دارد.

تفاوتی که تأیید نشد
البته که شرکت بازرگانی دولتی ایران این تفاوت در استانداردها را تأیید نکرده و در توضیح بیشتر اعلام کرده هیچ کالایی بدون مجوز سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد ایران، امکان ورود به بازار را ندارد. درصورتی‌ که کالایی مورد تأیید سازمان‌های مذکور قرار نگیرد، نه‌تنها به مجاری توزیع و مبادی مصرف وارد نمی‌شود که حتی ترخیص آن از گمرک نیز عملاً امکان‌پذیر نیست.

کی وارد و ثبت شدند؟
شرکت بازرگانی دولتی ایران همچنین درباره زمان ورود این روغن‌ها به کشور هم توضیح داده که طی سال‌های 1399 تا 1400ثبت سفارش و ورود این محصولات به کشور صورت گرفته و طی چند مرحله نمونه‌گیری از کل محصولات وارداتی مشخص شده که 47هزار تن از این محصولات مورد تأیید است و بخش دیگر مورد تأیید نیست؛ بازه زمانی که با گزارش اولیه درباره این روغن‌ها همخوانی دارد. البته که طبق این گزارش سایر محصولات هم به‌زودی احتمال ورود به بازار را دارند، اما طی روزهای اخیر خبرگزاری تسنیم به نقل از رئیس‌کل دادگستری هرمزگان از توقیف محموله ۴۴هزار تنی روغن خوراکی غیرقابل مصرف در بندر شهید رجایی به ارزش ۷۰میلیون یورو خبر داده که همین محصولات در حال ارجاع به کشور صادر‌کننده براساس ادعای شرکت بازرگانی دولتی ایران است.

سنجش براساس استانداردهای بین‌المللی
با اینکه مسئولان سازمان غذا و دارو تا لحظه تنظیم این گزارش توضیحی درباره ادعای مطرح‌شده درباره آلوده بودن این روغن‌ها ارائه نکرده‌اند، اما گفته می‌شود که پاسخ اولیه درباره این محصولات در بررسی‌های اولیه به‌صورت کلی بوده و در نهایت با توجه به سنجش براساس استانداردهای بین‌المللی MRL و بومی‌سازی آنها مجوز مصرف انسانی برای بخشی از این روغن‌ها صادر شده و بخش دوم هم در گمرک مانده است؛ این در حالی است که سنجش سموم موادغذایی در کشورهای مختلف متفاوت است و اگر محصولات صادراتی با استانداردهای کشور مقصد تطابق نداشته باشند، مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند؛ درست شبیه اتفاقی که درباره برخی محصولات کشاورزی ایران در صادرات به کشورهای همسایه رخ داد؛ بازگشت فلفل‌ دلمه‌ای‌ها از روسیه، کیوی از هند و سیب‌زمینی از ازبکستان.

مکث
عوارض آسیب‌زای سموم برای سلامتی
میزان سموم موجود در موادغذایی از آن جهت اهمیت دارد که منجر به بروز بیماری‌های متعدد می‌شود. عوارض کوتاه‌مدت ازجمله اسهال، استفراغ، سردرد و طولانی‌مدت مثل ابتلا به انواع سرطان‌ها، بیماری‌های کبدی و آسیب به سیستم عصبی، کاهش باروری و... . در گزارشی که درباره روغن‌های آلوده منتشر شده، عنوان می‌شود  از قرار معلوم  این کالاها حاوی آفت‌کش‌های مالاتیون، دلتامترین، پیپرونیل بوتاکساید، پیریمیفوس متیل بوده و میزان مالاتیون، پیپرونیل بوتاکساید و دلتامترین هم با حد مجاز تعیین شده در ایران فاصله داشته است؛ این در حالی است که نه‌تنها درباره محصولات وارداتی که درباره محصولات تولیدشده در کشور هم براساس ضوابط سازمان غذا و دارو، استفاده از سموم بیش از حدمجاز مورد تأیید نیست و مجوز عرضه در بازار را دریافت نمی‌کنند. درباره روغن‌های آلوده هم به‌طور حتم تمام مصوبات کمیته فنی سازمان غذا و دارو در پاسخ به افکار عمومی موجود است و قابل ارائه خواهد بود.