فرهنگسازی به زمان نیاز دارد

فهیمه فرهمندپور؛ ‌رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی خانواده و زنان

سؤالی مطرح شده مبنی بر اینکه چه کارهایی باید می‌شد تا شاهد اتفاقات و توهین‌هایی که در بازی پرسپولیس و سپاهان به تماشاگران زن شد، نباشیم. در این موضوع چند نکته وجود دارد؛ نکته نخست این است که کارهای فرهنگی تدریجی و دیربازده است. فرهنگسازی چه به این معنا که مقوله‌ای می‌خواهد فرهنگ شود و چه به این معنا که می‌خواهیم مقوله‌ای از فرهنگ حذف یا اصلاح شود، به زمان نیاز دارد. فرهنگ ورزشگاه نه در مدت 6ماه و یک سال ساخته شده‌ و نه قرار است در این مدت 6ماه و یک سال تغییر کند.
نکته دوم؛  این اتفاق نشان داد اینکه ادعا شود با حضور تعدادی از زنان در ورزشگاه می‌شود بر فرهنگ موجود در این فضا مسلط شد و آن را تغییر داد، در ساحت واقعیت، شدنی نیست. تامین امنیت زنان در ورزشگاه فقط این نیست که در ورودی و خروجی مجزا برای زنان درنظر گرفته شود یا سرویس‌های بهداشتی مناسب برای آنها پیش‌بینی شود. مسئله مهم در این موضوع، وضعیت فرهنگی ورزشگاه‌هاست. این وضعیت موجود در یک سال و 6ماه شکل نگرفته ‌که با یک سال و 6ماه کار بتوانیم آن را تغییر بدهیم. متأسفانه ورزشگاه‌رفتن زنان طبیعتا چنین مخاطراتی را به همراه دارد و به‌نظر نمی‌رسد که صرفا با دستگیری یک نفر خاطی‌ یا عذرخواهی او این مسئله حل شود و تضمینی وجود ندارد که تکرار نشود.
موافقان حضور زنان در ورزشگاه‌ها این موضوع را با حضور زنان در سینماها و پارک‌ها مقایسه می‌کنند و می‌گویند همانطور که زنان و مردان در سینما و تئاتر یا در خیابان و پارک می‌توانند در فضای مشترک کنار هم باشند، در ورزشگاه‌ها هم می‌توانند با هم فوتبال تماشا کنند. زنان را کنار بگذاریم و خود مردان را با هم مقایسه کنیم. مردانی را سراغ دارید که بعد از تماشای یک فیلم صندلی‌های سالن سینما را بشکنند؟ ولی بارها این اتفاق در ورزشگاه‌ها افتاده است. فضای ورزشگاه با سینما و تئاتر قابل مقایسه نیست و نگاه متفاوتی را برای حل مسائل می‌طلبد. افرادی که مخالف حضور زنان در ورزشگاه‌ها هستند، این دغدغه‌ها را داشتند. با اتفاقاتی که افتاده است می‌شود واقع‌بینانه اظهارنظر کرد که با صرف درست‌شدن زیرساخت‌هایی مثل نرده‌کشی، ورودی و خروجی مجزا و... مسئله حل نمی‌شود.
این مسئله را چطور می‌شود حل کرد؟ نظر بعضی این است که با درنظر‌گرفتن جرایم سنگین و برخوردهای انضباطی برای خاطیان، فضا را برای حضور زنان فراهم کنیم. در این موضوع هم باز زنان را کنار بگذاریم و ببینیم در حوزه ورزش آقایان، در مسابقات و سالن‌های ورزشی مردان، جریمه‌هایی که قبلا درنظر گرفته شده و برخوردهای انضباطی که انجام داده‌اند، برای مواجهه با تخلفات، خشونت‌ها و بی‌اخلاقی‌ها بازدارنده بوده است؟ به‌نظر می‌رسد که جواب به این سؤال منفی است. هیجان در ورزشگاه‌ها بالاست و غالبا مجازاتی که درنظر گرفته می‌شود، بازدارنده نیست‌.
در این شرایط عده‌ای از زنان هم علاقه‌مند به حضور در ورزشگاه‌ها هستند و دغدغه حضور در این فضاها را دارند و شاید گفته شود که این حق آنهاست که به علاقه‌شان پاسخ داده شود، اما باید دید پاسخ‌دادن به این علاقه ارزش چنین هزینه‌هایی را دارد یا نه؟ مقایسه فایده - هزینه است؛ اینکه ارزش دارد برای پاسخ به این علاقه زنان، آنها مورد اهانت قرار بگیرند؟ باید موضوع یک‌بار از این منظر و از این نگاه مورد بررسی قرار بگیرد. صرف آماده‌کردن زیرساخت‌های فیزیکی برای حضور زنان، امنیت‌بخش نیست.
منکر ضرورت کار فرهنگی‌ یا مواجهه انضباطی با خاطیان نیستم؛ مسئله میزان اثربخشی چنین اقداماتی برای تضمین امنیت فیزیکی، اخلاقی و روانی خانم‌هاست؛ نکته‌ای که حتما باید در ارزیابی درخصوص پاسخ به نیازهای خانم‌ها برای حضور در میادین ورزشی مردان، مورد توجه و تأکید قرار گیرد.