کتاب‌های زیادی درباره مقام شامخ و والای معلم به رشته تحریر در آمده؛ از رمان‌هایی که محور آنها یک معلم بوده تا کتبی که سعی شده درباره بهترشدن کلاس‌های درس نکاتی را برای معلمان بیان کند. در دوازدهمین روز اردیبهشت و همزمان با روز معلم، نگاهی داریم به چند مورد از این دست کتاب‌ها.
جلوه‌های معلمی استاد مطهری
کتاب «جلوه‌های معلمی استاد مطهری» اثر هوشنگ آشتیانی که به همت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تهیه و توسط انتشارات مدرسه به چاپ رسیده است، به بیان جلوه‌هایی از معلمی استاد شهید مطهری از منظر شاگردان و درس‌آموختگان مکتب این شهید بزرگوار می‌پردازد. کتاب در 5فصل تنظیم شده است. فصل اول به بیان ویژگی‌های استاد شهید مطهری از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) که شهید مطهری را حاصل عمر خود محسوب می‌کردند، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که آثار استاد را مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران به‌حساب می‌آورند و همچنین به‌نظرات سایر شخصیت‌های بزرگ درباره شهید مطهری می‌پردازد. فصل دوم گوشه‌هایی از زندگی استاد مطهری را بیان می‌کند. در ابتدای این فصل در جدولی با عنوان با استاد مطهری در گذر زمان به‌صورت خلاصه به سرفصل‌های زندگی ایشان در 3مقطع زندگی در خراسان، قم و تهران می‌پردازد. در ادامه این فصل در بخش اول تحت عنوان «طلبگی من» به بیان نحوه طلبگی و حالات روحی استاد از زبان خودش می‌پردازد. در بخش دوم این فصل به «معلمان استاد» اشاره شده است و به‌ویژه از میان آنها به آیت‌الله بروجردی، میرزا علی‌آقا شیرازی، علامه طباطبایی و امام‌خمینی(ره) که به تصریح مکرر استاد در سازندگی شخصیت ایشان نقش مؤثری داشته‌اند، اشاره شده است.
ویژگی‌های معلم مؤثر
کتاب «ویژگی‌های معلم مؤثر» نوشته خیریه‌بیگم حائری‌زاده و لیلی محمدحسین، اثری برای راهنمایی معلمان است که از سوی انتشارات منظومه خرد منتشر شده و در آن، نویسنده اول به کمک نتیجه تحقیقات جیمز ایچ‌استرانگ، ویژگی‌های معلم مؤثر را شرح می‌دهد و در ادامه و پس از ذکر پیش‌نیازهای معلم مؤثر، در فصل دوم شخصیت و خصوصیات حرفهای معلم مؤثر روایت می‌شود. در فصل‌های بعدی، نویسنده کتاب بر جنبه‌‌های خاصی از حرفه معلم مانند مسئولیت و روش کار، تأکید می‌کند.
او سعی کرده است این اثر کاملا مناسب معلمان ایرانی باشد و در فصل آخر کتاب، نتیجه‌گیری درباره معنای معلم مؤثر و چگونگی افزایش اثربخشی معلمان ذکر شده است. از ویژگی‌های معلم مؤثر در این کتاب می‌توان به شخصیت معلم، مدیریت و سازماندهی کلاس، سازماندهی آموزش و جهت‌دهی به آن، ارجاع آموزش، نظارت بر پیشرفت و توان بالقوه دانش‌آموزان و مهارت حرفهای یاد کرد.
درباره شاخص‌های مثبت درخصوص شخصیت معلم هم می‌توان به درک‌کردن احساسات شاگردان، مثال زدن از تجربیات شخصی حین تدریس، بروز دادن حس شوخ‌طبعی، حفظ احترام مخاطب، رعایت نظم و ترتیب و گفت‌وگو با تک‌تک دانش‌آموزان اشاره کرد.
اخلاق حرفهای معلم
کتاب«اخلاق حرفهای معلم» نوشته محمدرضا طاهری به بیان ویژگی‌هایی می‌پردازد که یک معلم حرفهای و کسی که به کارش عشق می‌ورزد، باید داشته باشد. مولف در این اثر یادآوری می‌کند که همه ما خاطراتی را از دوران مدرسه به یاد می‌آوریم که نقش معلم‌مان در آن بسیار پررنگ است. گاه این نقش بسیار مثبت است و مسیر امروزی ما را برایمان روشن می‌کند و گاه نیز در کمال درد و ناراحتی نقشی منفی است که خاطره تلخی از خود به جا گذاشته است. اما آنچه اهمیت دارد این است که معلم بکوشد در تمام جنبه‌ها، از آموزش دادن، آموزش دیدن و ارتباطش با بچه‌ها خوب باشد. مدام به پیشرفت خود اهمیت بدهد. برای بالا بردن دانش و مهارتش تلاش کند و کارش را بهبود ببخشد. نویسنده در کتاب اخلاق حرفهای معلم تلاش کرده است تا نگاهی جامع و کامل به این مسئله داشته باشد و هر آنچه را که یک معلم خوب لازم است بداند، به او بگوید. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «باید دانست که رابطه دانش‌آموز با معلم یک رابطه باطنی و معنوی است. دانش‌آموز، معلم را شخصیتی محترم و ممتاز می‌داند که او را در بزرگ شدن و به استقلال و آزادی رساندن و همچنین او را به عضویت رسمی درآوردن در جامعه کمک و مساعدت می‌کند.»
سیمای «معلم» در آیینه نشر
در همینه زمینه :
