۳۵۳ درصد افزایش آتش‌سوزی در طبیعت ایران

مجید جباری-روزنامه‌نگار

بررسی داده‌های آماری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال گذشته از افزایش ۳۵۳ درصدی وسعت آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی کشور حکایت دارد. درحالی‌که وسعت و تعداد آتش‌سوزی عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشور در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ کاهش چشمگیری را تجربه کرد و سال آرام طبیعت ایران نام گرفت، اما سال ۱۴۰۲ آتش‌سوزی‌ در طبیعت ایران به لحاظ تعداد و وسعت با افزایش چشمگیر مواجه شد. حالا براساس آخرین آمار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سالانه بیش از ۲۱هزار هکتار جنگل‌ و مرتع ایران در آتش می‌سوزد و ۹۵درصد آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی دارد.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور نیز از وقوع هزار و ۷۰۴ فقره آتش‌سوزی به مساحت ۱۲ هزار و ۴۳۰ هکتار در عرصه‌های منابع‌طبیعی طی سال گذشته خبر داد و گفت: «بررسی این آمار در مقایسه با سال قبل از آن افزایش ۸۲ درصدی تعداد آتش‌سوزی‌ها و ۳۲۳درصدی مساحت آتش‌سوزی‌ها را نشان می‌دهد.»علی ملکی آهنگران با اشاره به ضرورت آمادگی یگان حفاظت و دیگر سازمان‌های مربوطه برای مقابله با آتش‌سوزی‌های احتمالی در عرصه‌های منابع طبیعی گفت:«رزمایش اطفای حریق در همه عرصه‌های جنگلی و نقاط بحرانی کشور به‌زودی در همه استان‌ها به اجرا در می‌آید.این مانور عملیاتی با هدف دسترسی سریع به تجهیزات و کارآمدی امکانات و ابزار اطفای حریق، افزایش توان نیروهای امدادی و عملیاتی برای مقابله با مخاطرات احتمالی در عرصه‌های طبیعی، ارزیابی عملکرد دستگاه‌های امدادی و مردمی در زمان حریق، شناسایی نقاط ضعف، قوت، بررسی کمبودها و کاستی‌ها، ابزارآلات و نیروهای مورد نیاز، رفع عیوب و موانع اداری پیش از وقوع آتش‌سوزی اجرا می‌شود.»او با اشاره به‌وجود سامانه‌های پیش‌بینی و هشدار سریع پیشگیری از حریق با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی جهت مقابله با حریق‌های احتمالی گفت: با این اقدام اطلاعات مهمی برای هشدارهای زودهنگام آتش‌سوزی در دسترس قرار گرفته و از بروز بحران در سطح وسیع‌تر این عرصه‌ها جلوگیری خواهد شد؛ضمن اینکه با توجه به‌احتمال وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی و از بین رفتن پوشش گیاهی در این عرصه‌ها ایجاد پایگاه‌های اطفاي حریق و تجهیز آنها در مناطق بحرانی امری ضروری است.»

6ساعت بحرانی در طبیعت ایران
سیدناصرالدین عمادی، مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور: حریق در عرصه‌های منابع طبیعی به شکل‌های سطحی، تنه‌ای، تاجی و زیرزمینی مشاهده می‌شود که در کشور ما اکثر آتش‌سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی به شکل سطحی اتفاق می‌افتد.عوامل مختلفی در بروز و توسعه حریق در منابع طبیعی تأثیر دارد اما حضور دامداران، جنگل‌نشینان و روستاهای داخل جنگل، بی‌احتیاطی رهگذران، شکارچیان و چوپانان، افزایش جمعیت گردشگران طبیعت و حوادث ناشی از آن و همچنین افراد سودجو و فرصت‌طلب که عرصه‌های طبیعی را به‌خاطر افزایش اراضی زراعی خود به آتش می‌کشند، ازجمله مهم‌ترین عوامل آتش‌سوزی در طبیعت کشور هستند.گسترش اراضی احیا شده با گونه‌های سوزنی‌برگ، وجود درختان پوسیده، شکسته و افتاده در جنگل، ضعف در اجرای مواردی همچون عملیات بهداشتی و پرورشی توسط بخش‌های مربوطه و مجریان طرح‌ها به‌ویژه در سطح جنگل‌کاری نیز ازجمله عوامل آتش‌سوزی‌های جنگل و مرتع در ایران است.بروز پدیده خشکسالی‌های پی درپی طی سالیان اخیر و کمبود نیرو و امکانات و... از دیگر عوامل آتش‌سوزی در طبیعت و عرصه‌های منابع طبیعی کشور است. بررسی آمارهای موجود نشان می‌دهد، بیشترین ساعات حریق منابع طبیعی بین ۱۲ظهر تا 6 بعدازظهر رخ می‌دهد. ضمن اینکه در عرصه‌های شمالی کشور به‌دلیل فصل خزان و فراهم بودن مثلث حریق که شامل اکسیژن، ماده سوختنی و عامل آتش افروز است در ماه‌های آذر، دی و بهمن بیشترین حجم و تعداد آتش‌سوزی‌ها ثبت می‌شود. در عرصه‌های خارج از شمال نیز در ماه‌های خرداد، تیر و مرداد حادترین ماه‌های حریق رقم می‌خورد و روزهای تعطیل و آخر هفته بحرانی‌ترین روزهای وقوع حریق در هفته هستند.