واگن‌های درجه یک برای اعیان و دولتی‌ها

   موضوع: ورود ماشین دودی به پایتخت
   ویژگی: نخستین جایگاه اختصاصی در حمل و نقل عمومی

ناصرالدین شاه، پادشاه شاعرپیشه ایرانی همیشه دوست داشت‌ دارالخلافه، مقر فرمانروایی‌اش چیزی کم از پایتخت کشورهای اروپایی نداشته باشد. به همین دلیل به هر گوشه‌ای از دنیا که سفر می‌کرد و سرک می‌کشید، سوغاتی همراه خودش می‌آورد و ماشین دودی سوغات گشت‌وگذارش در سال 1251شمسی به گرجستان و شهر تفلیس است. ‌‌شهرام جبار‌زادگان، از کارشناسان حوزه حمل‌ونقل، درباره ماجرای ورود ماشین دودی اینگونه تعریف می‌کند: «بعد از ماجرای سفر ناصرالدین شاه به تفلیس و تماشای زیبایی این شهر و ترن‌سواری شیرینی که تجربه کرد، پادشاه به جد، به دنبال آوردن یکی از همین ترن‌های فرنگی به داخل ایران و تهران می‌افتد. به همین دلیل بعد از جست‌وجوهای فراوان در نهایت امتیاز ماشین دودی در سال 1265 به یک مهندس فرانسوی به نام مسیو گواتال واگذار می‌شود. سال 1267 ماشین دودی، نخستین قطار وارد ایران شد و مردم به‌دلیل خروج دود از دودکشِ جلوی قطار به آن ماشین دودی می‌گفتند.» به ‌گفته جبار‌زادگان، مسیر حرکت این قطار از تهران، میدان قیام ایستگاه مبدأ به سمت حرم شاه‌عبدالعظیم(ع) بود. اما مردم حسابی از این غول ماشینی و سر و صدای آن می‌ترسیدند و اوایل خیلی جرأت سوار شدنش را نداشتند. تا اینکه ماجرا به گوش ناصر‌الدین شاه می‌رسد و او تصمیم می‌گیرد همراه اشراف و مقامات دولتی سوار ماشین دودی شود. او اضافه می‌کند: «ماشین دودی تعدادی واگن داشت که واگن به اصطلاح درجه یک را ویژه اعیان و دولتی‌ها می‌خواندند و واگن زنانه، واگن‌های مردانه و واگن بار هم بود. همچنین کرایه از تهران به شهرری و بالعکس 3شاهی بود و در اواخر کار به حدود 3ریال رسید. این قطار فاصله تهران تا ری را تقریباً در30دقیقه طی می‌کرد و مردم به ایستگاه‌های آن «گار» می‌گفتند که به فرانسوی همان گاراژ است.»