اینجا چشمانتان برق‌می‌زند
تالار برلیان؛ موزه‌ای که محل نگهداری هدایای پادشاهان سایر کشورها بود
وقتی در میان بازتاب نور چلچراغ‌های پیشکشی امپراتور روسیه که از سقف آویزان است قدم می‌زنید انگار در چشمانتان اکلیل ریخته‌اید و درخششی بی‌نظیر را تجربه می‌کنید که تا به حال ندیده‌اید. تالار برلیان یکی از تالارها و موزه‌های 12گانه کاخ گلستان است که در زمان قاجاریه هدایای پادشاهان سایر کشورها در این تالار نگهداری می‌شد و در حکومت پهلوی به محل پذیرایی از مهمانان خارجی تبدیل شد. در مرداد سال 1402در کمدهای تالار «برلیان» در کاخ گلستان، کاشی‌های هفت‌رنگی را پیدا کردند که از زمان پهلوی دوم خبری از آنها نبود و تالار را که برای سالگرد نهضت مشروطه آماده می‌کردند، هنگام مرمت کف کمد‌ها به کاشی‌های قاجاری کاخ گلستان رسیدند. تنها شاهد کاشی‌کاری کف تالار برلیان در کاخ گلستان، یک نقاشی از «ابوالحسن‌خان ثالث» به سال ۱۳۰۵ هجری قمری است که کلیاتی از کاشی‌های هفت‌رنگ در کف تالار را نشان می‌دهد، اما جزئیات آن مشخص نیست. این تالار علاوه‌بر آنکه محل صدور فرمان مشروطه بود، جایی است که جنازه ناصرالدین‌شاه پس از ترور در حرم شاه عبدالعظیم به آن منتقل شد. تالار برلیان بعد از حدود ۲۴ سال مرمت شده و از ۱۸ مردادماه سال 1402با عنوان «تالار یادمان نهضت مشروطه» بازگشایی شده است.
خواب قیلوله شاهانه درهوای خنک
حوض‌خانه به دستور ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا و در زیرزمین تالار عاج بنا شد. آنچه در تصاویر قدیمی دیده می‌شود در ضلع شمالی حوض‌خانه که اکنون کاملا تغییر کرده آبنمایی وجود داشته که از قنات مهرگرد سرچشمه می‌گرفته است. یک شاخه از آب چشمه به حوض محوطه و شاخه دیگر آن به حوض وسط سالن یا همان حوض‌خانه کاخ گلستان منتهی می‌شده است. از ستون‌های سنگی و هوای خنک داخل تالار مشخص است که اینجا روزگاری چون بهشتی خنک با هوایی مطبوع برای استراحت و کشیدن قلیان در خنکای نسیم و یا خواب قیلوله شاهانه بوده و اکنون به گالری نقاشی‌های اروپایی تبدیل شده است که جذابیت خودش را دارد.
سلفی قجری گرفتیم
ناصرالدین شاه از نخستین پادشاهان ایرانی بود که به عکاسی علاقه نشان داد و از دوربین‌های عکاسی به عنوان ابزاری برای ثبت لحظات و افراد استفاده کرد. به همین دلیل، این موزه دارای ارزش تاریخی ویژه‌ای است، زیرا برخی از نخستین تصاویر عکاسی شده در ایران را در خود جای داده است. در یکی از این عکس‌ها که در تالار آینه گرفته شده ناصرالدین شاه در آینه از خود به همراه سوگلی‌هایش عکسی جالب گرفته که با دستخط خودش هم نوشته: «توی تالار آینه عکس توی آینه انداخته شده که من هم پیدا هستم.»
عمارت بادگیر که موزه عکس‌خانه در آن قرار دارد، یکی از زیباترین بخش‌های کاخ گلستان است. بادگیرهای چهارگانه و کاشی‌های معرق آن، معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارند. فضای داخلی این موزه به‌گونه‌ای طراحی شده که بازدیدکنندگان را به سفری در تاریخ عکاسی ایران می‌برد. علاوه بر تصاویر تاریخی، ادوات عکاسی قدیمی و حتی نخستین دوربین‌هایی که وارد ایران شدند، در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
یکی دیگر از بخش‌های جذاب موزه عکس‌خانه، نمایشگاه مشروطه از دریچه عکس‌خانه شهر است. این نمایشگاه شامل تصاویر و اسناد مرتبط با دوران مشروطه است که نقش مهمی در تاریخ ایران داشته‌‌اند.
اگر به تاریخ، عکاسی و هنر علاقه دارید، بازدید از این موزه برایتان یک تجربه منحصربه‌فرد خواهد بود.
