دربی پایتخت دو برنده داشت

بهرنگ آزاد- روزنامه‌نگار

پس از 2 دهه تلاش بالاخره روز گذشته بخش عمده سهام 2 تیم پرطرفدار فوتبال پایتخت یعنی پرسپولیس و استقلال واگذار شد. در این واگذاری، هلدینگ خلیج‌فارس که بزرگ‌ترین شرکت ایرانی محسوب می‌شود، مالک سهام استقلال شد و 6 بانک نیز مشترکا سهام باشگاه پرسپولیس را در اختیار گرفتند.‌

 تلاش برای واگذاری از اواخر دهه70
مروری به سوابق گذشته نشان می‌دهد، بحث‌های اولیه درباره واگذاری سهام پرسپولیس و استقلال به اواخر دهه70 باز‌می‌گردد که ضرورت‌های خصوصی‌سازی‌ باشگاه‌های فوتبال برای کسب نتایج بهتر مشخص شده بود، اما در این دهه تا اوایل دهه80 موضوع واگذاری سهام سرخابی‌ها در حد حرف و تصمیم‌گیری‌های اولیه باقی ماند.
از اواسط دهه80 و به‌ویژه بعد از ابلاغ سیاست‌های اصل44 ماجرا جدی‌تر شد، اما در این دوره هم مشکلات بزرگی وجود داشت؛ مشکل اصلی امنیتی فرض کردن فعالیت این دو باشگاه بود که مانع بزرگی بر سر واگذاری سهام بود؛ به همین دلیل تصمیم بر این شد که سهام این دو باشگاه به شرکت‌های بزرگی همچون شرکت‌های خودرو‌سازی‌ واگذار شود؛ بر همین اساس رایزنی‌هایی با دوقلو‌های خودرو‌سازی‌ ایران یعنی ایران‌خودرو و سایپا انجام شد، اما این رایزنی‌ها هم به دلایل نامشخصی مسکوت باقی ماند.
در دهه90 نیز سازمان خصوصی‌سازی‌ بارها برای فروش سهام این دو باشگاه به بخش خصوصی خیز برداشت که همه آنها ناکام ماند. در اواخر دهه90 نیز بحث بر سر واگذاری سهام سرخابی‌ها به شرکت‌های همراه اول و ایرانسل داغ شد. این رویه تا سال1400 ادامه داشت و در این دوره به ‌دلیل فشار‌های کنفدراسیون آسیا برای تغییر مالکیت سرخابی‌ها طرح واگذاری سهام این دو باشگاه جدی‌تر شد. در این دوره بار دیگر نام‌های زیادی به ‌عنوان مالکان سهام سرخابی‌ها مطرح شد و حتی بار دیگر نام همراه اول و ایرانسل به صدر اخبار آمد، اما پس از مدتی مشخص شد این شرکت‌ها تمایلی به فعالیت در این حوزه ندارند. در این دوره حتی گمانه‌زنی‌هایی درباره واگذاری سهام به آستان قدس رضوی و بنیاد مستضعفان هم مطرح شد، اما این شایعات نیز هرگز جنبه رسمی پیدا نکرد. در آخرین تلاش، سال قبل وزارت اقتصاد تلاش کرد تا سهام پرسپولیس و استقلال را در قالب بدهی‌های دولتی به تامین اجتماعی واگذار کند که با مخالفت تامین اجتماعی مواجه شد.
پس از طی این مراحل از اواخر سال قبل، موضوع واگذاری سهام پرسپولیس به بانک‌ها و استقلال به هلدینگ خلیج‌فارس جدی شد و در نهایت با رایزنی‌های وزارت اقتصاد این واگذاری روز گذشته انجام شد.

فروش سهام به مالکان جدید
بالاخره بعد از 2 دهه تلاش 85 درصد از سهام پرسپولیس به کنسرسیومی متشکل از 6 بانک و سهام استقلال به هلدینگ خلیج‌فارس واگذار شد. کنسرسیوم بانک‌ها 8.9میلیارد سهام پرسپولیس را به ارزش 3.2هزار میلیارد تومان خریداری کردندکه  30درصد به بانک شهر، 20درصد به بانک ملت، 20درصد به بانک تجارت، 5درصد به بانک صادرات، 5درصد به بانک رفاه کارگران و 5درصد به بانک اقتصاد نوین اختصاص یافت. این به‌معنای آن است که در حال حاضر بانک شهر سهامدار عمده سهام پرسپولیس است. دیروز همچنین هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس و شرکت‌های تابعه آن شامل شرکت‌های پتروشیمی شهید تندگویان، بوعلی، پارس و بندرامام جمعا 9.17میلیارد سهم استقلال را به ارزش 2.79هزار میلیارد تومان خریداری کردند.

معامله قطعی نیست!
باید توجه کرد که این معامله هنوز به‌طور کامل قطعی نیست و از نظر قانونی قطعیت این معامله منوط به تأیید آن توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی‌ است. برای تأیید این معامله باید مفاد قانونی واگذاری و اهلیت خریداران بررسی شود که با توجه به آنکه وزارت اقتصاد تأکید زیادی بر این واگذاری‌ها دارد، احتمال می‌رود این معامله ظرف روز‌های آینده قطعی شود. محمد عنبری، مدیرکل دفتر امور شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد روز گذشته در همین باره گفت: واگذاری سهام سرخابی‌ها قطعی است و به نهادهای دولتی هم واگذار نشد. او افزود: شرکت‌هایی که پرسپولیس و استقلال را در اختیار گرفتند، دولتی نیستند،  اثر مدیریتی آنها به‌طور جدی تغییر می‌کند و سیاستگذاری نیز به‌طور کلی متفاوت می‌شود.

برای سرخابی‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد؟
با واگذاری سهام پرسپولیس و استقلال به هلدینگ خلیج‌فارس و کنسرسیومی متشکل از 6بانک اکنون ساختار مدیریت این دو باشگاه با تغییرات معناداری مواجه خواهد شد، چون مالک سهام این دو باشگاه دیگر دولت نیست و مالک جدید باید منافع خود را تامین کند تلاش خواهد کرد تا از طریق بهبود عملکرد این دو باشگاه زمینه سودآوری خود را مهیا کند. این مهم‌ترین تغییر در ساختار عملکرد این دو باشگاه است که انتظار می‌رود حداکثر ظرف یک سال آینده نمایان شود. به‌طور طبیعی زمانی که مالک یک مجموعه یا بنگاه اقتصادی در سود و زیان آن مجموعه چندان ذی‌نفع نباشد، فرایند‌های تصمیم‌گیری در هیأت مدیره نیز می‌تواند درصد خطای بالایی داشته باشد، اما زمانی که اثرات تصمیمات هیأت مدیره منجر به نفع یا ضرر مالکان یک مجموعه اقتصادی شود که دولتی نیستند، فرایند مدیریت و تصمیم‌گیری بهبود پیدا می‌کند. در شرایط فعلی با تغییر مالکیت در سهام سرخابی‌ها مالکان جدید مجبورند برای تامین منافع خود و پاسخ به مجمع عمومی سهامداران، عملکرد مطلوبی از خود به نمایش بگذارند که اثرات آن نیز به‌زودی در مسابقات، قابل مشاهده خواهد بود.
چنانچه عملکرد این دو باشگاه بعد از چندین فصل از نظر مالی و نتایج ورزشی بهبود نیابد مالکیت آنها بر سهام این دو باشگاه توجیه خود را از دست می‌دهد و ادامه مالکیت آنها با پرسش سهامداران و چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
 این موضوعات منجر خواهد شد خریداران سهام پرسپولیس و استقلال حداکثر تلاش خود را برای بهبود عملکرد این دو باشگاه و کسب نتایج بهتر در لیگ برتر و باشگاه‌های آسیا انجام دهند، چراکه هر نوع افزایش سودآوری، منوط به کسب نتایج بهتر از سوی این دو باشگاه در مسابقات ورزشی است.
شرکت هلدینگ خلیج‌فارس با ارزشی معادل 603هزار میلیارد تومان، بانک ملت با ارزشی معادل 178همت، بانک تجارت 50همت، بانک صادرات 42همت، بانک شهر 20همت و اقتصاد نوین با ارزشی معادل 19.5همت در زمره بزرگ‌ترین شرکت‌های بورس هستند.